Η βιβλική καταστροφή στη Θεσσαλία το πιθανότερο είναι ότι δεν μπορούσε να αποφευχθεί. Σύμφωνα με όλους τους ειδικούς η κατακλυσμιαία νεροποντή δεν είχε ιστορικό προηγούμενο.
Τούτο βέβαια δε σημαίνει ότι λόγω του φαινομένου της κλιματικής αλλαγής δεν θα υπάρξει ξανά στο προσεχές μέλλον, αντίστοιχο γεγονός. Ακόμη και φυσικές καταστροφές που ιστορικά συνέβαιναν μια φορά κάθε 100 χρόνια, μάλλον θα μας επισκέπτονται συντομότερα, ιδίως από τη στιγμή που οι προηγμένες οικονομικά χώρες – και βασικές εστίες του προβλήματος – δεν συναποφασίζουν τη λήψη ουσιαστικών μέτρων για την αντιμετώπιση του φαινομένου.
Συνεπώς, η λήψη μέτρων ή η κατασκευή έργων που καλούνται να αντιμετωπίσουν τέτοια φαινόμενα μάλλον δεν απαιτούνταν μέχρι σήμερα. Η σχέση κόστους – οφέλους για ένα γεγονός που μπορεί να συμβεί (μπορεί και όχι) κάθε 100 χρόνια, εύλογα, συνηγορούσε στην απουσία ακόμη και μελετών. Ωστόσο, στο βαθμό που πρέπει να συνηθίσουμε να ζούμε με ακραία καιρικά φαινόμενα, τούτο πρέπει να αλλάξει.
Η εξέταση της σχέση κόστους – οφέλους οδηγεί σε διαφορετικό αποτέλεσμα.
Ωστόσο, στην περίπτωση της Θεσσαλίας, το πρόβλημα εστιάζεται αποκλειστικά σε έργα και μελέτες που θα έπρεπε να λάβουν υπόψη τους απόλυτα ακραία φαινόμενα ή αποτύχαμε ακόμη και στα πιο εύκολα; Πράγματι, έπρεπε να καταστραφούν γέφυρες που χτίστηκαν ή «αναβαθμίστηκαν» πρόσφατα (για παράδειγμα η γέφυρα του χειμάρρου Ξηριά στον Αλμυρό Μαγνησίας;) ή τούτο ήταν αποτέλεσμα κακοτεχνίας;
Κατά πόσον είναι αληθής η καταγγελία ότι από τη χρηματοδότηση περίπου 12.500.000 ευρώ που έλαβε ο Δήμος Καρδίτσας για να προχωρήσει σε αντιπλημμυρικά έργα μετά τον Ιανό, το 60% διατέθηκε για έργα «βιτρίνας» και «αλλότριους σκοπούς»;
Αληθεύει η καταγγελία ότι ενισχύοντας ή παραλείποντας να ενισχύσουν αναχώματα και φράγματα σε συγκεκριμένες περιοχές επέλεξαν ποια χωριά τελικά θα πλημμυρίσουν και ποια όχι; Εάν ναι, ποιος το αποφάσισε αυτό και γιατί δεν εκκένωσε νωρίτερα τα συγκεκριμένα χωριά; Τα ερωτήματα δεν είναι επιστημονικής φαντασίας.
Περιέχονται στην παραγγελία της Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου Γεωργίας Αδειλίνη προς τις Εισαγγελίες Πρωτοδικών Βόλου, Καρδίτσας, Λάρισας και Τρικάλων για να διακρίβωσουν «τυχόν αυτεπαγγέλτως διωκόμενες αξιόποινες πράξεις, όπως της πλημμύρας (με ενδεχόμενο δόλο ή από αμέλεια), της ανθρωποκτονίας από αμέλεια δια παραλείψεως κατά συρροή, της παράβασης καθήκοντος, της απιστίας, της έκθεσης κ.λπ.».
Στο ίδιο πλαίσιο πρέπει να κινηθούν και οι λοιποί αρμόδιοι. Το Υπουργείο Εσωτερικών να διατάξει ανεξάρτητη έρευνα και το Ελεγκτικό Συνέδριο να προβεί σε κατασταλτικό έλεγχο ιδίως κατά το σκέλος διοχέτευσης των πόρων που προορίζονταν για αντιπλημμυρικά έργα από την αυτοδιοίκηση πρώτου και δεύτερου βαθμού. Και να καλέσει τους υπευθύνους να επιστρέψουν στο δημόσιο ταμείο κάθε ευρώ που δεν δαπανήθηκε νόμιμα.
Το μόνον που δεν πρέπει να γίνει είναι να ξανακούσουμε την παρόλα περί «διαχρονικών προβλημάτων». Τούτο συνιστά ομολογία αποτυχίας ή μη δέουσας ενασχόλησης από εκείνους που όφειλαν να το πράξουν.
Ιδίως όταν το ακούς από τα χείλη ανθρώπων που ασκούν εξουσία 12 με 15 χρόνια (ως περιφερειάρχες ή ως δήμαρχοι) και είχαν την αρμοδιότητα, αλλά και την ευθύνη να επιλύσουν τα προβλήματα αυτά. Αυτούς μαυρίστε τους… διαχρονικά. Δίχως λογοδοσία σε όλα τα επίπεδα θα συνεχίσουμε να βουλιάζουμε. Γιατί απλούστατα δεν αλλάζουμε…
*Ο Αργύρης Αργυριάδης είναι δικηγόρος