Στο χωριό Σμάρι, ένας μικρός αλλά ιδιαίτερα δραστήριος οικισμός της Πεδιάδος Ηρακλείου, πραγματοποιήθηκε από 9 έως 18 Αυγούστου το «10ο Φεστιβάλ Πολιτισμού», το οποίο στέφθηκε με ξεχωριστή επιτυχία, προσελκύοντας πλήθος κόσμου και αναδεικνύοντας την πλούσια πολιτιστική του παράδοση.
Σε μια περίοδο που η διατήρηση της τοπικής κουλτούρας αποτελεί κρίσιμο ζήτημα, το φεστιβάλ αυτό απέδειξε τη σημασία της πολιτιστικής κληρονομιάς και τη δύναμη του χωριού να διατηρεί ζωντανά τα ήθη και τα έθιμα του τόπου.
Το φετινό φεστιβάλ χαρακτηρίστηκε από μια εντυπωσιακή ποικιλία εκδηλώσεων που κάλυπταν όλο το φάσμα της τοπικής πολιτιστικής κληρονομιάς και της σύγχρονης κουλτούρας. Από την παραδοσιακή κρητική μουσική έως τις θεατρικές παραστάσεις και τις γαστρονομικές επιδείξεις, το Σμάρι μετατράπηκε σε έναν ζωντανό πυρήνα πολιτισμού και διασκέδασης.
Η καρδιά του φεστιβάλ χτυπούσε δυνατά στην κεντρική πλατεία του χωριού, όπου η μουσική, οι χοροί και οι γεύσεις της Κρήτης συνέθεταν ένα μοναδικό σκηνικό. Οι εκδηλώσεις ξεκίνησαν με τα εγκαίνια της έκθεσης «Σμαριανό εμπόριο: Ένα πρωτοπόρο ταξίδι επιβίωσης» στο Πολιτιστικό Κέντρο Σμαρίου, η οποία συγκέντρωσε το ενδιαφέρον των παρευρισκόμενων και προσέφερε μια μοναδική ματιά στην εμπορική ιστορία του χωριού.
Η ομιλία του κ. Σταύρου Τσιριγωτάκη, Οικονομολόγου και πρώην Υποδιοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος, αποτέλεσε το επίκεντρο της βραδιάς, αναδεικνύοντας τη σημασία του εμπορίου για την επιβίωση και την ανάπτυξη του Σμαρίου.
Στο πλαίσιο του φεστιβάλ, πραγματοποιήθηκε επίσης συναυλία με τον εξαίρετο μουσικό Ross Daly στον αύλειο χώρο της εκκλησίας της Παναγίας, εκεί που η παραδοσιακή μουσική συναντήθηκε με σύγχρονες επιρροές, δημιουργώντας μια ατμόσφαιρα μαγευτική.
Οι μουσικές βραδιές συνεχίστηκαν με λαϊκή βραδιά και συναυλία στην κεντρική πλατεία, όπου το κοινό διασκέδασε μέχρι τις πρώτες πρωινές ώρες, δείχνοντας τη ζωντάνια και την ενεργητικότητα που χαρακτηρίζει το φεστιβάλ ενώ οι οργανωτές του προχώρησαν και φέτος σε μια καινοτομία δηλαδή να γίνουν διάφορες εκδηλώσεις στα σοκάκια και τις γειτονιές του χωριού.
Μια από τις σημαντικότερες πτυχές του η έκθεση που οργανώνεται κάθε χρόνο και έχει καταστεί πόλος έλξης για μαθητές και εκπαιδευτικούς. Φέτος είχε θέμα το «Σμαριανό εμπόριο. Ένα πρωτοπόρο ταξίδι επιβίωσης» στο Πολιτιστικό Κέντρο αποτέλεσε αντικείμενο ενδιαφέροντος απ’ όλους ενώ αναμένεται και φέτος πολλά σχολεία με δεκάδες μαθητές να την επισκεφθούν για να γνωρίσουν την εμπορική παράδοση του χωριού.
Επίσης άλλη μια έκθεση με θέμα «Οι διατροφικές συνήθειες των Σμαριανών» στη Λαογραφική Στέγη, σε συνδυασμό με τις διαδραστικές παρουσιάσεις και τα εκπαιδευτικά προγράμματα, προσέφερε μια μοναδική ευκαιρία για την εκπαίδευση των νέων, προάγοντας τη γνώση και την κατανόηση της τοπικής ιστορίας και πολιτισμού.
Ακόμη τα εργαστήρια που διοργανώθηκαν όπως η κατασκευή δερμάτινων ειδών, σαπουνιού, κεραλοιφής, λουκουμιών η αναβίωση της στραθιάς και οι παραδοσιακές μαγειρικές επιδείξεις, τα παιχνίδια οι μουσικές βραδιές, η καντάδα, η θεατρική παράσταση κ.ά. αποτέλεσαν ένα δείγμα της πλούσιας πολιτιστικής δράσης που αναπτύσσει ο σύλλογος.
Η μεγάλη συμμετοχή του κόσμου στο Σμάρι που συγκέντρωσε επισκέπτες από όλη την Κρήτη -και όχι μόνο- είναι η απόδειξη ότι το χωριό αυτό καταφέρνει να πρωτοπορεί, παρά το μικρό του μέγεθος σε πληθυσμό αλλά τεράστιο σε ιστορία, στον πολιτισμό και παράδοση τα οποία αναδεικνύουν με κάθε τρόπο οι Σμαριανοί.
Το «10ο Φεστιβάλ Πολιτισμού» διοργανώθηκε από τον δραστήριο Πολιτιστικό Σύλλογο Σμαρίου -στην πρόεδρο Μαρία Μηλαθιανάκη και τα μέλη του ΔΣ αξίζουν θερμότατα συγχαρητήρια -ο οποίος με τον δυναμισμό και την αφοσίωσή του συσπειρώνει την κοινότητα και εργάζεται αδιάκοπα για την προώθηση της πολιτιστικής κληρονομιάς του τόπου, γιατί το δεκαήμερο φεστιβάλ δεν είναι το μόνο που οργανώνεται, αφού κατά διαστήματα γίνονται αρκετές εκδηλώσεις ανάλογα με την εποχή.
Το φεστιβάλ έγινε σε συνδιοργάνωση με την Περιφέρεια Κρήτης και τη στήριξη του Δήμου Μινώα Πεδιάδας, της Τοπικής Κοινότητας Σμαρίου και της Ενορίας Σμαρίου. Το δεκαήμερο αυτό δεν ήταν απλώς μια σειρά εκδηλώσεων, αλλά ένας ζωντανός οργανισμός που ανέδειξε την ουσία της κρητικής παράδοσης και την αγάπη των κατοίκων για τον τόπο τους.
Η επιτυχία του φεστιβάλ επιβεβαιώνει ότι ακόμα και σε ένα μικρό χωριό η πολιτιστική δράση μπορεί να λάμψει και να προσελκύσει το ενδιαφέρον ανθρώπων κάθε ηλικίας και προέλευσης.
Το Σμάρι απέδειξε για ακόμα μια φορά ότι η άυλη κληρονομιά της Κρήτης είναι ζωντανή και ακμάζει και ότι με τη συνεργασία και τη συλλογική δράση, ακόμα και τα μικρότερα χωριά μπορούν να πρωτοπορούν σ’ αυτόν τον τομέα. Συμπερασματικά η αξία του Σμαρίου είναι διαχρονική και αναγνωρισμένη.
Με την ενέργεια και τον ενθουσιασμό των κατοίκων του συνεχίζει να αποτελεί φάρο πολιτισμού, διατηρώντας ζωντανή την παράδοση και δημιουργώντας νέες μνήμες για τις επόμενες γενιές.
(Οι φωτογραφίες είναι από τη σελίδα Σμαρίδα (Σμάρι) ο Παράδεισος στο Facebook και από αναρτήσεις της Μαρίνας Φασουλάκη και άλλων Σμαριανών).