Ένα ξαφνικό τηλεφώνημα.
– Κύριε καθηγητά, να σας στείλω μερικά από τα καινούργια μου βιβλία…
Την επόμενη κιόλας μέρα πήρα το δέμα. Μέσα και η καρτούλα: «Σεβαστέ μου κ. Καθηγητά…».
Είναι συγκινητικό να σε θυμούνται παλιοί σου μαθητές και να σε τιμούν με τέτοιες προσφορές. Πρόκειται για τον Μανόλη Δουνδουλάκη, παλιό μου μαθητή στην Ανωτέρα Εκκλησιαστική Σχολή Ηρακλείου, όπως λεγόταν τότε. Άτομο ικανότατο, δραστηριότατο, που μέχρι σήμερα έχει πάρει πολλούς τίτλους, πολλά αξιώματα… Και έχει κάνει και πολλή δουλειά. Μεγάλο το συγγραφικό του έργο, στο οποίο κυριαρχούν οι σκέψεις κοινωνικού προβληματισμού. Όμως η Πολιτεία δεν τον έχει ακόμη προσέξει αρκούντως κατά την γνώμη μου. Έχω γράψει και άλλοτε στην ΠΑΤΡΙΔΑ για το έργο του.
Με παλιό συνάδελφό μου ξεφυλλίζαμε την μικρή συλλογή ποιημάτων του μαθητή μου με τον τίτλο «Το τίμημα της αγάπης». Απάγγειλα φωναχτά, από το ποίημά του ΑΣΤΕΓΟΣ, τους στίχους:
«Στρώμα σου
οι πλάκες του πεζοδρομίου
– ολιγαρκής, καθώς δείχνεις-.
Κάλυμμά σου
η αδιαφορία των περαστικών»…
– Μοντερνίζει σε μερικά γραπτά του, παρατήρησε ο συνάδελφος.
– Μη μου το λες, διότι δεν συμπαθώ την μοντέρνα ποίηση, του απάντησα.
– Γιατί; Δεν έχεις δίκιο.
– Ας πάρομε, του εξήγησα, το πασίγνωστο τετράστιχο από το Άξιον Εστί, Άσμα Δ’ (στις εκδόσεις συνήθως τυπώνεται ως δίστιχο) του Οδυσσέα Ελύτη που το μελοποίησε ο Μίκης Θεοδωράκης.
Ένα το χελιδόνι
κι η άνοιξη ακριβή,
για να γυρίσει ο ήλιος,
θέλει δουλειά πολλή.
Αυτό ειδικά φαίνεται να έχει μέτρο (εναλλαγή ιαμβικών επτασυλλάβων με ιαμβικούς εξασυλλάβους) και μια ισχνή ομοιοκαταληξία (ακριβή – πολλή). Εννοώ ότι από άλλα μοντέρνα ποιήματα λείπουν και αυτά τα στοιχεία. Όμως ποιο είναι το νόημα αυτής της στροφής; Εγώ δεν το καταλαβαίνω.
– Μη ζητάς επίμονα νόημα. Απλώς οι λέξεις με την ασάφειά τους εντυπωσιάζουν. Μα αν ψάξεις, και νόημα θα βρεις, μέσα σε μεταφορές: το χελιδόνι είναι πουλί μοναδικό, γιατί φέρνει την πολύτιμη άνοιξη, με το φως και την χαρά. Όμως για να επιστρέψει το φως (= η χαρά) στην ζωή μας, χρειάζεται να κοπιάσομε πολύ.
– Αυτά εμένα με μπερδεύουν. Θολά νοήματα. Άλλος ίσως θα μπορούσε να δώσει άλλη ερμηνεία και άλλο νόημα… Πού είναι η ομορφιά της παραδοσιακής ποίησης με τα κρυστάλλινα νοήματα… Χάθηκε στην εποχή μας: μοντέρνα ποίηση, μοντέρνα λογοτεχνία, μοντέρνα ζωγραφική, μοντέρνα γλυπτική… Για εμένα αυτά είναι δείγματα παρακμής. Δεν μπορώ να τα συμπαθήσω. Κι ας με πετροβολήσουν οι κουλτουριάρηδες. Ευτυχώς που δεν επηρεάστηκε η κρητική μαντινάδα..
– Τέλος πάντων. Καθένας δικαιούται να έχει τις αντιλήψεις του, μου απάντησε ο παλιός μου συνάδελφος. Εμείς εδώ θαυμάζομε και επαινούμε τους παλιούς μαθητές μας, που παλεύοντας μέσα στην Ελλάδα της κρίσης κατορθώνουν να προκόβουν και να αναδεικνύονται. Και πάντοτε συμβουλεύομε. Ο δάσκαλος είναι λαμπάδα που καίγεται για να φωτίζονται οι άλλοι. Μην το ξεχνάς αυτό.