Είναι γνωστή στις μέρες μας η ραγδαία απαξίωση της πολιτικής και των πολιτικών και η κρίση εμπιστοσύνης των πολιτών προς τους πολιτικούς και την πολιτική. Πολλοί αποδίδουν αυτή την παρακμή της πολιτικής στην έλλειψη μεγάλων ηγετών.
Συχνά ακούς “νοσταλγούς” του Κένεντι, του Μιττεράν, του Κολ, του Σμιθ, του Μπραντ, του Πάλμε ή του Ελ. Βενιζέλου, του Καραμανλή, του Παπανδρέου κα., να τονίζουν ότι αν ζούσαν αυτοί, η Ευρώπη και η Ελλάδα θα ήσαν σε καλύτερη κατάσταση από την σημερινή. Ίσως… Και ενώ προβληματιζόμαστε κατά καιρούς για τους ηγέτες μας που εμείς εκλέγουμε, δεν κάνουμε ποτέ την αυτοκριτική μας για τα λάθη των επιλογών μας και την ευθύνη που μας βαραίνει.
Ίσως έπρεπε να υπάρξει, κάποτε, νόμος “περί ευθύνης των πολιτών”. Γιατί οι λαοί έχουν τους ηγέτες που τους αξίζουν.
Δεν μπορεί, άλλωστε, ο ηγέτης να μην εκφράζει τουλάχιστον πλειοψηφικά τα αισθήματα και τον τρόπο σκέψης του μέσου ψηφοφόρου που τον ανέδειξε σε ηγέτη, υπερψηφίζοντας τον.
Πόσο λαμβάνομε όμως υπόψη μας στις επιλογές των πολιτικών στελεχών, που θα μας διοικήσουν, αν και κατά πόσον υπακούουν στα αυστηρά κριτήρια των αρχών της αξιοκρατίας και του πολιτικού ήθους;
Στην Αρχαία Ελληνική Γραμματεία τονίζεται ο κίνδυνος που ελλοχεύει από την τάση των Ελλήνων να επιλέγουν, ως εκπροσώπους οχι πάντα τους πλέον καλύτερους,αλλά αυτούς μέσω των οποίων θα εχουν καλύτερη πρόσβαση στην εξουσία για τρείς λόγους:
α) “από τον φθόνον προς την υπέρτερην αξίαν”
β) από την ιδιοτελή σκοπιμότητα να ελέγχουν και να τους επηρεάζουν από το παρασκήνιο και
γ) με το να τεθεί χαμηλά ο πήχης κριτηρίων επιλογής, θέτουν και τους εαυτούς τους, εν δυνάμει, στην λίστα των “υποψηφίων προς αξιοποίηση”, με το επιχείρημα ότι “δεν είναι καλύτεροι οι άλλοι”;
Όμως, με μία τέτοια επιλογή, όχι του αρίστου αλλά του αρεστού, διακινδυνεύουμε ακόμα περισσότερο την αποτυχία μιας, ούτως ή άλλως, δύσκολης υπόθεσης της ανάκαμψης της χώρας μας.
Τα κριτήρια επιλογής, των πολιτικών ηγετών, βέβαια, είχαν απασχολήσει και τους αρχαίους προγόνους μας…
Σύμφωνα, μάλιστα με τον Αριστοτέλη και τον Απολλώνιο τον Ρόδιο, ο ιδεώδης πολιτικός πρέπει:
Α) Να είναι μορφωμένος και πολιτικά ευφυής
(Ένας μη μορφωμένος ή μη ευφυής πολιτικός είναι όμως το ίδιο ακατάλληλος με έναν μορφωμένο αλλά παρορμητικού και αλαζονικού χαρακτήρα, χωρίς ηθικούς φραγμούς…)
Β) Να διαθέτει «συναισθηματική νοημοσύνη», δηλαδή να έχει ευαισθησία στα κοινωνικά προβλήματα και να συμπάσχει και να χαίρεται με την χαρά και την λύπη των πολιτών.
(Με την «συναισθηματική νοημοσύνη» θα είναι ευαίσθητος δέκτης των κοινωνικών προβλημάτων και με την πολιτική του ευφυΐα θα προσπαθήσει να βρει τις, κατά περίπτωση, καταλληλότερες λύσεις).
Κοντά στα παραπάνω κριτήρια, θα μπορούσαν να τεθούν και τα παρακάτω:
Γ) Να έχει το γνώθι σ’ αυτόν, να είναι αυτόφωτος, ανεξάρτητος και να υπηρετεί συνειδητά τις αρχές της πιολιτικής ηθικής.
Δ) Να έχει μία αποδεδειγμένα επιτυχή και συνεπή πολιτική και επαγγελματική διαδρομή, που θα εγγυάται το μέλλον.
Ε) Να είναι βαθύς γνώστης της ιστορίας και του πολιτισμού της χώρας, ώστε να διασφαλίζεται ότι θα σεβαστεί τα ιερά και όσια της φυλής μας.
ΣΤ) Ο αναλυτικός δε έλεγχος του πόθεσν έσχες του (δηλ. τι περιουσία διέθετε, ο κρινόμενος να επιλεγεί πολιτικός, πριν ασκήσει πολιτική εξουσία και τι διαθέτει σήμερα.
Το κριτήριο αυτό, λοιπόν, έχει ιδιαίτερη βαρύτητα σήμερα, αν θέλουμε να επανακτήσουμε την εμπιστοσύνη του λαού.
Αποτελεί δε μονόδρομο για τον εμπλουτισμό του πολιτικού προσωπικού της χώρας, με τα πιο ικανά και έντιμα στελέχη.
Με τον όρο “εμπλουτισμό” και όχι “ανανέωση” εννοούμε την αξιοκρατική επιλογή παλιών και νέων στελεχών, χωρίς καμιάς μορφής “ρατσιστικούς” διαχωρισμούς.
Τα νέα και άφθαρτα στελέχη είναι σαφώς πλέον ευπρόσδεκτα, αν όμως πληρούν και τα υπόλοιπα κριτήρια, της γνώσης, της εμπειρίας και ιδιαίτερα της εντιμότητας, περί την διαχείριση του δημοσίου χρήματος, καθότι το “σύνθημα” ανανέωση για την ανανέωση, υποκρύπτει τον κίνδυνο λανθασμένων επιλογών.
Πρέπει να να επιλέγονται οι καλύτεροι, οι ικανότεροι και οι εντιμότεροι…
Η αντοχή του συστήματος έχει φθάσει στα όριά του. Είναι όρος επιβίωσης του ίδιου του Δημοκρατικού μας πολιτεύματος.
* Ο Δημ. Κων. Σαρρής είναι π ΓΓΑ-υφυπουργός-νομάρχης Ηρακλείου