– Παππού, ρωτούσε ο Κωνσταντίνος, μαθητής ακόμη του δημοτικού, ποια θρησκεία είναι η μεγαλύτερη στον κόσμο;
– Με το «μεγαλύτερη» ασφαλώς εννοείς ποια θρησκεία έχει τους περισσότερους οπαδούς. Ο Χριστιανισμός έχει πάρα πολλούς οπαδούς. Όμως και οι Μωαμεθανοί είναι πάρα πολλοί.
– Και ποια θρησκεία είναι η καλύτερη;
– Ο κάθε πιστός της κάθε θρησκείας πιστεύει ότι η δική του θρησκεία είναι η καλύτερη. Έτσι διδάσκεται να πιστεύει και έτσι πιστεύει. Αλλιώς θα αλλαξοπιστούσε.
– Πόσες θρησκείες υπάρχουν;
– Πολλές. Οι μεγάλες θρησκείες πάντως που σήμερα επικρατούν είναι πέντε. Σε παλιές ιδίως εποχές υπήρχαν πολλές θρησκείες. Κάθε λαός είχε την δικιά του θρησκεία. Υπήρχαν στην αρχαιότητα ιερατεία, στα οποία με την φοβέρα ότι «ο Θεός θα σε τιμωρήσει για τις αμαρτίες σου» οι ιεράρχες γίνονταν βασανιστές και τύραννοι του λαού. Εκμεταλλεύονταν την αθωότητα του κόσμου.
Και οι δυστυχείς πιστοί, κοντά στην αγωνία της καθημερινότητας: να θρέψουν και να φυλάξουν από τους κινδύνους, τους εαυτούς τους και την οικογένειά τους, και να αναθρέψουν τα παιδιά τους, είχαν και την αγωνία ότι στην επόμενη ζωή, μετά τον θάνατό τους, θα βασανίζονταν αιώνια από τιμωρίες των θεών τους για τις αμαρτίες τους στην παρούσα ζωή. Και οι ιεράρχες ήταν αυστηρότατοι και αμείλικτοι.
Ακόμη και ανθρωποθυσίες όριζαν για να εξιλεώσουν δήθεν τους θυμωμένους, από τις αμαρτίες των ανθρώπων, θεούς. Μια παρατεταμένη ανομβρία π. χ. ή επαναλαμβανόμενοι σεισμοί… θεωρούνταν αποτέλεσμα της οργής των θεών, τους οποίους προσπαθούσαν να εξιλεώσουν ακόμη και με ανθρωποθυσία. Τέτοιες θρησκείες υπήρχαν στην αρχαία Αίγυπτο, στην αρχαία Αμερική, πριν από την ανακάλυψή της από τους Ευρωπαίους…
Και ήρθε ο Χριστιανισμός ως θρησκεία της αγάπης. Η διδασκαλία του δεν επέμενε τόσο στην τιμωρία του ανθρώπου για τις αμαρτίες του στη επίγεια ζωή. Δίδασκε κυρίως την αγάπη του ανθρώπου προς τον συνάνθρωπό του. Την βοήθεια προς τον δυστυχούντα. Την αγάπη αυτή την θεώρησε ως πράξη για την οποία ο άνθρωπος θα ανταμειφθεί στην επόμενη ζωή. Πρωτάκουστο: αμοιβή αντί για τιμωρία! Αλλά και ο ίδιος ο Θεός, στον Χριστιανισμό, είναι αγάπη. Είναι παρηγοριά προς τον δυστυχισμένο, θεραπεία στον νοσούντα.
Και διαδόθηκε αστραπιαία η νέα θρησκεία, διότι ακριβώς ήταν θρησκεία αγάπης και ευσπλαχνίας, όχι θρησκεία τιμωρίας αμαρτωλών. Ο Χριστιανισμός δεν απαιτεί ανθρωποθυσίες για εξιλασμό εξαιτίας αμαρτιών. Μεγάλη είναι η διαφορά του από τις αρχαίες θρησκείες. Εξάλλου ο κόσμος σήμερα μορφώνεται. Σκέφτεται, κρίνει και αμφισβητεί. Και παραλογισμούς εύκολα δεν δέχεται. Τα παράλογα τα απορρίπτει.
– Η θρησκεία όμως στην αρχαία Ελλάδα δεν είχε αυστηρό ιερατείο, που να απαιτεί ανθρωποθυσίες…
– Ίσως έχεις δίκαιο. Ήταν όμως θρησκεία απλοϊκή… Με πολλούς θεούς… Σαν παραμύθι. Ήταν μυθολογία…
Και ο παππούς απορούσε πόσο πιο ανήσυχα, και περισσότερο σκεπτόμενα, παρουσιάζονται τα παιδιά σήμερα.