Θυμάμαι τη μάνα μου να μετράει τις μπουκιές μου, μέχρι και την τελευταία, κάθε φορά που έτρωγα, όταν ήμουν παιδί, κι αν στο τέλος έμενε κάποια στο πιάτο μου, άκουγα πάντα το ίδιο «τροπάριο»: «Μην αφήνεις την τελευταία σου μπουκιά, είναι η δύναμή σου!».
Τώρα που μεγάλωσα και μετρώ πια μόνος τις μπουκιές μου, έχω καταλάβει πολύ καλά πως τη δύναμή μου δεν την αντλούσα τότε από το πιάτο μου, αλλά από την απέραντη αγάπη της μάνας μου!
Η δική της δύναμη πάντως ήταν τόσο καταλυτική επάνω μου, που μέχρι και σήμερα δεν ξεχνώ ποτέ να μην αφήνω την τελευταία μπουκιά στο πιάτο μου, όπως δεν ξεχνώ επίσης, να παίρνω πάντα μαζί μου κι εκείνη τη ριμάδα τη… ζακέτα.
Έχω την αίσθηση όμως πως στην εποχή μας, η δική μου η περίπτωση συγκαταλέγεται μάλλον στις εξαιρέσεις παρά στον κανόνα. Λίγοι είναι εκείνοι που τρώνε ό, τι υπάρχει στο πιάτο τους. Οι περισσότεροι διαπιστώνουν το μέγεθος της πείνας τους στο τέλος του γεύματος.
Φτάνει να κάνεις μια βόλτα στα τραπέζια κάποιας ταβέρνας όταν τα μαζεύουν τα γκαρσόνια και θα διαπιστώσεις τη μεγάλη σπατάλη που υπάρχει. Αρκεί να περάσεις έξω από οποιονδήποτε παραγεμισμένο κάδο σκουπιδιών και θα μυρίσεις την οσμή του κρέατος, που σε κάποιους μάλλον διαρκώς περισσεύει…
Είναι στο χέρι του καθενός να συνεισφέρει ουσιαστικά στον κοινό σκοπό, ιεραρχώντας με περισσότερη προσοχή και συνέπεια τις διατροφικές του ανάγκες. Να βάλει ένα φρένο στον υπερκαταναλωτισμό που χαρακτηρίζει τον δυτικό τρόπο ζωής, να σταματήσει να αγοράζει ανεξέλεγκτα και άσκοπα τρόφιμα, να κάνει σωστή αποθήκευση των τροφίμων και να αρχίσει να εκμεταλλεύεται τα υπολείμματα των τροφών.
Η παραγωγή των τροφίμων αποτελεί μια από τις μεγαλύτερες απειλές για το περιβάλλον σήμερα, συμβάλλοντας με δραματικό τρόπο μεταξύ άλλων και στην κλιματική κρίση που υπονομεύει σοβαρά το μέλλον μας. Η παραγωγή τροφίμων κοστίζει επίσης σε φυσικούς πόρους, νερό, έδαφος και ενέργεια.
Σύμφωνα με τους στόχους της Βιώσιμης Ανάπτυξης που έχει θέσει ο ΟΗΕ, έως το 2030, η απώλεια και η σπατάλη των τροφίμων θα πρέπει να έχει μειωθεί κατά 50%. Υπολογίζεται ότι το 40% του φαγητού που παράγεται στην Αμερική δεν καταναλώνεται. Έρευνες επίσης δείχνουν ότι μια τετραμελής οικογένεια στις ΗΠΑ ξοδεύει 1.500 δολάρια το χρόνο σε τρόφιμα που δεν καταναλώνει.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση θα πρέπει να καταβάλει ακόμα μεγαλύτερη προσπάθεια για να επιτύχει τον στόχο, καθώς η πρόοδός της μέχρι σήμερα είναι εξαιρετικά αργή. Η σπατάλη των τροφίμων κοστίζει περίπου 143 δισεκατομμύρια ευρώ στην ευρωπαϊκή οικονομία κάθε χρόνο, ενώ ευθύνεται για το 15% του συνόλου των εκπομπών αερίου του θερμοκηπίου που σχετίζονται με την εφοδιαστική αλυσίδα. Περισσότεροι από 88 τόνοι φαγητού καταλήγουν στα σκουπίδια. Ένας Ευρωπαίος σπαταλάει κάθε χρόνο 179 κιλά τροφής (590 ευρώ ανά νοικοκυριό), ενώ το 10% της απόρριψης σχετίζεται με την αναγραφόμενη ημερομηνία.
Στην Ελλάδα, παρά το γεγονός ότι εδώ και χρόνια η χώρα δοκιμάζεται από οικονομική και κοινωνική κρίση, με ένα σημαντικό ποσοστό πολιτών να απειλείται από επισιτιστική ανασφάλεια, οι νομοθετικές πρωτοβουλίες που έχουν αναληφθεί για τον περιορισμό της σπατάλης και της απώλειας των τροφίμων είναι ελάχιστες και σε καμιά περίπτωση δεν επαρκούν.
Επίσης, η χώρα μας δεν διαθέτει ακόμα στοιχεία που να προσδιορίζουν το ακριβές μέγεθος της σπατάλης των τροφίμων, αλλά και την ποιοτική σύσταση των υπολειμμάτων των τροφών. Το νέο Εθνικό Σχέδιο Διαχείρισης Αποβλήτων (ΕΣΔΑ) που έχει δημοσιευθεί, δεν κάνει καμία αναφορά σε δράσεις που θα περιορίσουν τη σπατάλη.
Αντίθετα μάλιστα στην εν λόγω έκθεση εκτιμάται ότι στην Ελλάδα δεν θα παρατηρηθεί καμία μείωση έως το 2030. Η χώρα μας θα πρέπει να λάβει άμεσα μέτρα και να σταματήσει να αδρανεί. Το WWF στο πλαίσιο αυτής της προσπάθειας προκειμένου να βγει η Ελλάδα από την αδικαιολόγητη αδράνεια, εδώ και ένα χρόνο έχει προτείνει στο Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, την άμεση λήψη των παρακάτω μέτρων:
Να οριστεί ο στόχος για τη μείωση της σπατάλης στο 50% κατά μήκος της αλυσίδας παραγωγής και εφοδιασμού μέχρι το 2030, ώστε να ενσωματωθεί με την σχετική ευρωπαϊκή οδηγία. Να μετρηθεί και να αποτυπωθεί το μέγεθος της σπατάλης.
Να θεσπιστεί η υποχρεωτική καταγραφή απορριμμάτων τροφίμων σε επιχειρήσεις εμπορίας και διακίνησης τροφίμων. Να δοθούν κίνητρα για την ενίσχυση της δωρεάς τροφίμων. Να εκπονηθούν μελέτες και σχέδιο δράσης για την πρόληψη των απωλειών των τροφίμων. Να εντοπιστούν τα αίτια της σπατάλης και να αναζητηθούν οι βέλτιστες λύσεις. Να υπάρξει επίσης νομοθετική ρύθμιση για την θέσπιση απλών και κοινών κανόνων σήμανσης για την διευκόλυνση των καταναλωτών με στόχο τη μείωση της ποσότητας των μη επιλέξιμων φρούτων και λαχανικών, καθώς και να γίνουν ενέργειες ώστε, τα προϊόντα που πρόκειται να λήξουν σύντομα να διατίθενται σε χαμηλότερες τιμές στους καταναλωτές.
Παρά το γεγονός ότι, η παγκόσμια πείνα τείνει να αυξάνεται και 868 εκατ. άνθρωποι υποφέρουν από ασιτία σε ολόκληρο τον πλανήτη, την ίδια στιγμή εκτιμάται ότι το 1/3 όλων των τροφίμων που παράγονται παγκοσμίως (1,3 δισ. τόνοι τροφής) καταλήγουν στα σκουπίδια κάθε χρόνο. Δηλαδή 1 στα 3 τρόφιμα πετιέται. Οι αριθμοί της ντροπής που εκθέτουν ανεπανόρθωτα την ανθρώπινη δραστηριότητα, μαρτυρούν τη σκληρή αλήθεια:
Το 30% των σιτηρών καταστρέφεται. Το 30% των φρούτων και λαχανικών πετιούνται στις χωματερές λόγω εμφάνισης. Το 20% των γαλακτοκομικών πετιέται. Το 39% των ψαριών που αντιστοιχεί σε 3 δισεκατομμύρια σολομούς καταστρέφεται. Το 20% του κρέατος που αντιστοιχεί σε 75 εκατομμύρια αγελάδες πετιέται. Οι χώρες που μετρούν τη σπατάλη τροφίμων αντιπροσωπεύουν μόνο το 12% του παγκόσμιου πληθυσμού. Η πανδημία του COVID-19 έχει επιδεινώσει την απώλεια και σπατάλη τροφίμων σε πολλές χώρες, έχοντας καταστήσει περισσότερα εύθραυστα τα συστήματα διατροφής.
Η κατάσταση στη χώρα μας δείχνει να είναι ιδιαίτερα απογοητευτική. Το 37% των Ελλήνων σπαταλάνε φαγητό τουλάχιστον 1 έως 2 φορές το μήνα. Το 20% πηγαίνουν για ψώνια χωρίς λίστα. Το 17% δεν καταναλώνει τις επόμενες μέρες το φαγητό που περίσσεψε, ενώ μόλις το 8% των συμπολιτών μας κάνει κομποστοποίηση. Τι πετάμε κάθε χρόνο στην Ελλάδα; Πάνω από 240 εκατομμύρια φέτες ψωμιού, περίπου 5,9 εκατομμύρια ποτήρια γάλα, περισσότερα από 5,8 εκατομμύρια πατάτες, 1,3 εκατομμύρια μήλα και τόσα άλλα.
Ζούμε σε μια εποχή παράξενη, όπου η πίτσα έρχεται πιο γρήγορα σπίτι σου από την αστυνομία. Σε έναν κόσμο αντιφατικό, όπου οι παχύσαρκοι και οι πεινασμένοι πεθαίνουν και οι δύο εξαιτίας της τροφής, αλλά για αντίθετους λόγους. Σε έναν πλανήτη παράδοξο, όπου τα χρήματα που ξοδεύονται για προγράμματα αδυνατίσματος είναι πολύ περισσότερα από εκείνα που διατίθενται για την ανθρωπιστική επισιτιστική βοήθεια.
Η απώλεια και σπατάλη τροφίμων αποτελεί, από ηθικής άποψης, άλλη μια μεγάλη ντροπή για τον ανθρώπινο πολιτισμό. Έναν πολιτισμό που αφήνει το 30% του πληθυσμού της Γης να μαστίζεται από πείνα και υποσιτισμό, και 10.000 παιδιά στην Αφρική να πεθαίνουν κάθε μέρα από την πείνα. Και ενώ συμβαίνουν όλα αυτά τα «ανθρώπινα», ο Μαχάτμα Γκάντι μας υπενθυμίζει πάλι πως, «υπάρχουν άνθρωποι στον κόσμο τούτο τόσο πεινασμένοι, στους οποίους ο Θεός μπορεί να εμφανιστεί μόνο με τη μορφή ψωμιού».
https://moschonas.wordpress.com