Δημήτρης Χ. Σάββας

Φλεβάρης του 1937. Αρκετό κρύο και πολλές βροχές τούτες τις μέρες. Οι άνθρωποι περιμένουν πώς και πώς το άνοιγμα του Τριωδίου. Θέλουν να διασκεδάσουν, να το ρίξουν έξω, να εκτοωνθούν, μια και οι μέρες το καλούν. Οι προετοιμασίες των χορευτικών κέντρων εξακολουθούν με πυρετό.

Στόχος να λειτουργήσουν όλο και περισσότερα, να φέρουν ορχήστρες πάρα πολύ καλές, με σκοπό να γλεντήσει όλος ο κόσμος καλά και φθηνά. Οι χοροί των διαφόρων σωματείων άρχισαν να αναγγέλονται. Σίγουρα η ηρακλειώτικη κοινωνία θα πρέπει να υποστηρίξει αρκετά τους χορούς των φιλανθρωπικών σωματείων.

Οι δεσποινίδες καταγίνονται για την εξεύρεση των αποκριάτικων αμφιέσεων, τις οποίες αρχίζουν να ετοιμάζουν μαζί με τους διευθύνοντες των χορευτικών κέντρων. Μία “βόμβα” σκάει από τα Χανιά, ότι απαγορεύεται η μάσκα. Πολλοί πιστεύουν – ότι η απαγόρευση στο Ηράκλειο δεν θα ισχύει. Χωρίς τη μάσκα ισχυρίζονται ότι δεν εννοούνται αποκριές.

Κάτι τέτοιο φυσικά θα έχει αντίκτυπο αν θα δουλέψουν ή όχι τα χορευτικά κέντρα. Μία καταχώριση στην τοπική ηρακλειώτικη καθημερινή ειδησεογραφική εφημερίδα “Η ΔΡΑΣΙΣ”, μας ενημερώνει δίνοντας το σύνθημα εκκίνησης της εορταστικής  αυτής περιόδου: “Προχθές το εσπέρας συνήλθεν εις την Λέσχην Ηρακλείου το συμβούλιον του κομητάτου του Δήμου και ησχολήθη με την οργάνωσιν των εορτών κατά την διάρκειαν των απόκρεω”.

Πράγματι η πρώτη χοροεσπερίδα διοργανώνεται στην αίθουσα του “ΝΤΟΡΕ” όπου ο χοροδιδάσκαλος, γνωστός στους Καστρινούς, ο Γ. Καραγιάννης, δίδει τιμητική χοροεσπερίδα με την τσιγγάνικη ορχήστρα του βασιλιά των τσιγγάνων Βασίλ Δαν.

Ένας άλλος χορός ακολουθεί, αυτός των λεπρών, ο οποίος συντελέσθηκε με μεγάλη επιτυχία. Μία πραγματικά μεγάλη κοσμική συγκέντρωση υπέρ των λεπρών της Σπιναλόγκας, κατά την οποία η κοινωνία του Ηρακλείου έδωσε το «παρών» και οι εισπράξεις υπήρξαν λίαν ικανοποιητικές. Μία άλλη εκδήλωση έκανε το πατριωτικό ίδρυμα με το “ούζο προλονζέ”. Φαίνεται οι χοροί της αποκριάς με ούζο ήταν κάτι το συνηθισμένο.

Ένας τέτοιος χορός θα μας απασχολήσει σήμερα από την δράση του συλλόγου των Δεσποινίδων Ηρακλείου. Αξίζει να γράψει κανείς δύο λόγια. Οι δεσποινίδες της πόλης μας, πρόθυμες και ακούραστες έκαμαν όλους που παρευρέθηκαν να περάσουν ένα πολύ ευχάριστο βράδυ. Όλες ευγενικές, γεμάτες προθυμία και χαρά, τριγύριζαν στην αίθουσα και ρωτούσαν με ενδιαφέρον, μήπως δεν είναι κανείς ευχαριστημένος. Όλες οι κοπέλες βρίσκονταν σε διαρκή κίνηση.

Κάθε μία στο ρόλο της. Στο ταμείο, στην αίθουσα, στην υποδοχή, στο σερβίρισμα. Έτοιμες όλες να τρέχουν με απόλυτη πειθαρχία στα λόγια της προέδρου των. Πρόεδρος ήταν η δεσποινίδα Βογιατζάκη που υποδέχονταν και περιποιούνταν με χαμόγελο τους προσκεκλημένους. Όλες τους πάντα με το χαμόγελο, το γέλιο και τη χαρά. Η αίθουσα ασφυκτικά γεμάτη, με μία καταπληκτική ορχήστρα να παίζει αδιάκοπα και ακούραστα. Όσο για την πίστα του χορού ποτέ δεν την έβλεπες άδεια.

Σημασία όμως έχει να σταθούμε σ’ εκείνες τις δεσποινίδες, εκείνου του παλιού καλού καιρού, αναφερόμενοι στα ονόματά τους, γνωστά τα περισσότερα στην καστρινή κοινωνία. Ποια ήταν αυτά, θα τα δούμε στη συνέχεια: Μαρίκα και Κική Δημάκη, Ελένη Τσιλένη, Μόντη και Λένα μιγάδη, Κλαίρη, Νοέλα Λεβαντή, Ευτυχία Αλεξίου, Έλλη Ανδρεαδάκη,Ηλέκτρα Μελισσείδου, Καίτη Κεχαγιαδάκη, Μίνα Μπαμπούνη, Φανουράκη, Πορταλάκη, Μπρουλιδάκη Άννα, Μαργαρίτα, Ειρήνη Λυδάκη, Ελένη Σκουλιδά, Αθηνά και Ευαγγελία Λαμπρινού, Μαρίνα Χρυσού, Μαρίκα Φοινικιανάκη, Έλντα και Μαρίκα Γεωργιάδου, Μεϊμαράκη, Χουρδάκη, Ξηρουδάκη, Σεργάκη, Νένα Κασέλου, Πόπη Φιοράκη, Σιδεράκη, Κοκκινάκη, Κοκολάκη Αργυρώ και Φιφίκα Μηλιαρά, Κωνστάντζα Γεωργιάδου, Μερόπη Λυδάκη, Βιβίνα Μαλαγαρδή. Δεν έλειψαν βέβαια και κάποιες κυρίες μαζί με τους κυρίους των όπως: Μανδαλενάκη, Γουναλάκη, Πόπη Μαρκατάτου, Δρακοντίδου, Δαρμανίν, ο κύριος και η κυρία Περδικάρη, κος και κα Καστελάκη, ο κος Σχιζάκης μετά της μνηστής του, επίσης τα ζεύγη Μιγάδη, Καστρινογιάννη, Κωνσταντινίδου και Ελευθεράκη, Περάκη, Κόρπη.

Επίσης το «παρών» έδωσε ο κος Φούμης και οι κυρίες Βογιατζάκη, περίδου, Αλεξίου. Λεβαντή, Μαρκοδημητράκη και Φαλκωνάκη. Θα κλείσουμε βέβαια με τα ονόματα των κυρίων: Ιερωνυμάκη, Γκραίκη, Περδικογιάννη, Βουρδουμπάκη, Μαρκουλάκη, Μπουρνέλλο, Ματζαπετάκη, Νυστεράκη, Μελισσείδη, Δημητριάδη, Λυδάκη και πολλών άλλων.

Τέλος το ούζο των Δεσποινίδων ετίμησαν με την παρουσία τους ο Νομάρχης Ηρακλείου κ. Μάρκελλος, ο Δήμαρχος Ηρακλείου κ.Μηνάς Γεωργιάδης, καθώς και οι εισαγγελείς Ηρακλείου και Λασιθίου μαζί με τις κυρίες τους.

Τέτοιες μέρες…. όπου τα κέντρα διασκέδασης ήταν γεμάτα. Το “ΝΤΟΡΕ” που παλαιότερα ονομαζόταν “ΠΑΝΘΕΟΝ”, το “ΗΛΕΚΤΡΑ’’, ο κινηματογράφος “ΑΠΟΛΛΩΝ’’, τα “ΒΑΛΚΑΝΙΑ’’, το “ΛΙΜΕΝΙΚΟ ΠΕΡΙΠΤΕΡΟ”, το ΑΓΛΑΪΑ”, “ΤΟΥ ΡΟΪΔΗ ΤΟ ΚΑΖΙΝΟ” και φυσικά “ΤΟ ΕΘΝΙΚΟ” ιδιοκτησίας του Φρουζή, το οποίο πιο παλιά ονομαζόταν “ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟΝ”.

Στην αίθουσα αυτή του χορού, στο “ΕΘΝΙΚΟΝ”, αναφέρεται και η φωτογραφία του κειμένου μας, όπου η Ντιζέζ δις Μπέμπα Φιλίδου, από τις ωραιότερες φωνές των Αθηνών, αυτές τις μέρες της αποκριάς το 1937, ξεσήκωνε τους Καστρινούς.

Αυτή η σοπράνο, που τύχαινε να είναι και συνθέτρια του ωραιοτάτου ταγκό “Μετανοιωμένη”, συνήθιζε κάθε βράδυ να γοητεύει το κοινό. Μ’ αυτό τον τρόπο οι Ηρακλειώτες διασκέδαζαν, γλεντούσα, παραμερίζοντας βάσανα και αγωνίες.

Οι Απόκριες ήταν μία από τις πιο ευχάριστες και χαρούμενες γιορτές.

Τότε… που ήταν πραγματικά παροιμιώδη τα γλέντια και τα ξεφαντώματα εκείνης της πραγματικά ωραίας εποχής!

Μίας εποχής που λύγισε, μη μπορώντας να σηκώσει το βάρος από την επερχόμενη εξέλιξη, την οποία πολλοί την ονόμα  σαν πρόοδο.

Κι εκείνες οι γραφικές και όμορφες συνήθειες, οι αξέχαστες οικογενειακές μαζώξεις πέρασαν ανεπιστρεπτί, μένοντας στις σκέψεις, αλλά και στις αναμνήσεις μας σαν μια γλυκιά ανάμνηση, αλλά και σαν παρηγοριά!