Αποτελεί διαχρονικό στόχο όλων των Κυβερνήσεων, τουλάχιστον σε επίπεδο προθέσεων, η ποιοτική αναβάθμιση της Δημόσιας Διοίκησης, μία διοίκηση με περιεχόμενο, πιο κοντά στον πολίτη και τις ανάγκες του, τον οποίο έχει κληθεί να υπηρετεί. Μία διοίκηση στελεχωμένη με το κατάλληλο ανθρώπινο δυναμικό, που θα το χαρακτηρίζει η εξειδίκευση, η πρωτοβουλία, η συλλογική δράση, η επαγγελματική ευσυνειδησία, που θα διασφαλίζει προσπελάσιμους διαύλους επικοινωνίας με τον πολίτη.
Είναι όμως γεγονός ότι η Δημόσια Διοίκηση έχει ταυτιστεί, από την ίδρυση του νεότερου Ελληνικού Κράτους, με το συγκεντρωτισμό, την αυταρχικότητα, τη γραφειοκρατία και ενίοτε τη διαφθορά. Πολλά είναι τα παραδείγματα δημοσίων υπαλλήλων – με πολλές φωτεινές εξαιρέσεις που επιβεβαιώνουν τον κανόνα- οι οποίοι από υπηρέτες του δημοσίου συμφέροντος και των πολιτών έχουν μετατραπεί σε σύγχρονους μανδαρίνους και δυνάστες του ανυπεράσπιστου πολίτη.
Η δημοκρατική παράταξη, ως κυβέρνηση της δεκαετίας του ’80 και ’90 και των αρχών του 2000 επέτυχε σημαντικά βήματα επανασχεδιασμού ενός σύγχρονου κράτους του σήμερα και του αύριο, ανασχεδιάζοντας την Δημόσια Διοίκηση.
Καταβλήθηκε τότε σημαντική προσπάθεια με στόχο το κράτος να μετασχηματιστεί σε επιτελικό όργανο χάραξης Εθνικής Αναπτυξιακής Στρατηγικής, ενώ το μεγάλο βάρος της διαχείρισης των βασικών προγραμμάτων οργάνωσης και ανάπτυξης των τοπικών κοινωνιών να αναληφθεί από την αιρετή Αυτοδιοίκηση.
Η όλη αυτή μεταρρύθμιση με στόχο την νέα δομή του κράτους, ενώ βρισκόταν σε προχωρημένο στάδιο ολοκλήρωσης ,«πάγωσε», ενώ το νέο διεθνές και συνεχώς μετεξελισσόμενο ανταγωνιστικό περιβάλλον άλλαζε και απαιτούσε ένα, αντίστοιχης δυναμικής, σύγχρονο κράτος.
Απαιτούνται λοιπόν, πλέον, νέες στρατηγικές και πρακτικές προσαρμοσμένες στη νέα πραγματικότητα.
Η χώρα μας βρίσκεται ήδη για δεκαπέντε και πλέον χρόνια στον σκληρό πυρήνα της ΟΝΕ, με τις θυσίες του ελληνικού λαού, πραγματοποιώντας ένα αποφασιστικό βήμα σύγκλισης της οικονομίας μας με εκείνες των ευρωπαϊκών εταίρων με κοινωνική συνοχή.
Η επιτυχία αυτή όμως αποδείχθηκε χωρίς ουσιαστικό αντίκρισμα γιατί η Δημόσια Διοίκηση δεν άλλαξε προς την κατεύθυνση της αξιοποίησης των νέων τεχνολογιών και της ενίσχυσης των θεσμών της αποκέντρωσης και της συμμετοχής των πολιτών και οδηγηθήκαμε στις “δαγκάνες” του Δ.Ν.Τ.
Καμία, βέβαια, πρόοδος δεν μπορεί να επιτευχθεί αν οι ίδιοι οι πολίτες δεν αφομοιώσουν τη σύγχρονη λογική της ανάπτυξης και τις αναγκαίες αλλαγές που απαιτούνται γι’ αυτό. Αν δεν γίνει αυτό, μπορεί οι πολίτες από άγνοια και από φόβο του καινούριου να αντιδράσουν συντηρητικά και να ακυρώσουν τις σύγχρονες εξελίξεις, γυρνώντας τη χώρα στο παρελθόν.
Καθήκον μας, λοιπόν, είναι να δημιουργήσουμε την κοινωνία των ενεργών πολιτών. Η ραγδαία ανάπτυξη των τεχνολογιών, της πληροφορικής και των τηλεπικοινωνιών δημιουργεί διεθνώς μία νέα κοινωνία, εκείνη της πληροφορίας με νέα δεδομένα, νέες ευκαιρίες για την ανάπτυξη, την ευημερία και την ποιότητα ζωής.
Βασικός στόχος της συνολικής στρατηγικής για την κοινωνία της πληροφορίας που βασίζεται στις αρχές των ίσων ευκαιριών, της διαφύλαξης των ατομικών ελευθεριών και της άνθησης των επιχειρηματικών πρωτοβουλιών είναι ο εκσυγχρονισμός του κράτους και η βελτίωση των υπηρεσιών προς τον πολίτη και προς τις επιχειρήσεις.
Ψηλά στην ατζέντα των προτεραιοτήτων της πρέπει να είναι η αποκέντρωση των κρατικών υπηρεσιών και η άσκηση των κρατικών λειτουργιών όχι πια από το αθηνοκεντρικό κράτος, αλλά από την αιρετή Περιφέρεια που θα διαχειρίζεται την Περιφερειακή Ανάπτυξη με αντιγραφειοκρατικό τρόπο Διοίκησης, αλλά και υπηρετώντας τον πολίτη, δίνοντας λύσεις στα προβλήματα της καθημερινότητας του.
Η αιρετή Περιφερειακή Διοίκηση πρέπει με όραμα, σχέδιο και δράση να αποκαταστήσει το συντομότερο δυνατόν το κοινωνικό κράτος και όχι προνοιακό κράτος επιδομάτων ελεημοσύνης και να δομήσει παράλληλα ένα κράτος αποτελεσματικό.
Στον τομέα της παιδείας, το κοινωνικό κράτος πρέπει να προσφέρει δωρεάν ποιοτική εκπαίδευση, που θα προάγει την κριτική και δημιουργική σκέψη, που αποτελεί προϋπόθεση για την δημιουργία ελευθέρων πολιτών.
Στον τομέας της εργασίας, το κοινωνικό κράτος πρέπει να διασφαλίσει αξιοπρεπή δουλειά για όλους, με χρηματοδότηση των ασφαλιστικών εισφορών των νέων για την διευκόλυνση της εισόδου στην αγορά εργασίας, θέσπιση ενιαίου δίκαιου μισθολογίου για τους δημοσίους υπαλλήλους, αύξηση του επιδόματος ανεργίας και σύνδεση του με πολιτικές που θα εντάσσουν τον άνεργο στην αγορά εργασίας.
Στον τομέα της υγείας, το κοινωνικό κράτος να εμπεδώσει σε κάθε πολίτη ένα πραγματικό αίσθημα ασφάλειας σε θέματα ζωής με κατοχύρωση ενός δωρεάν αποτελεσματικού Συστήματος Υγείας με παράλληλη στήριξη των προνοιακών δομών .
Στον τομέα του ασφαλιστικού, με σεβασμό στην διαχείριση των πόρων και των αποθεματικών των ταμείων, το κοινωνικό κράτος θα αναλάβει πλήρως τις υποχρεώσεις του απέναντι στα ασφαλιστικά ταμεία, κατοχυρώνοντας ένα κοινωνικά βιώσιμο και κοινωνικά δίκαιο ασφαλιστικό σύστημα που θα εγγυάται όλα τα δικαιώματα των ασφαλισμένων.
Όλες οι παραπάνω προτεραιότητες, προϋποθέτουν βέβαια ένα διαφορετικό από το σημερινό κράτος που να εμπνέει, επιτέλους, εμπιστοσύνη του απλού πολίτη σε αυτό. Ένα κράτος επιτελικό που σχεδιάζει, υλοποιεί και ελέγχει και διαθέτει τη βούληση να προστατεύσει τα δικαιώματα των πολιτών του.
Τέτοια μέτρα οικοδόμησης, εμπιστοσύνης μεταξύ του κράτους και του απλού πολίτη είναι:
Α. Η διαφάνεια: Η διαφάνεια πρέπει να γίνει ζωτική αρχή λειτουργίας του νέου κράτους παντού με παράλληλη ενίσχυση της ανεξαρτησίας της δικαιοσύνης, ενίσχυση της ανεξαρτησίας των ΜΜΕ αλλά και του ελεγκτικού έργου του Ελληνικού Κοινοβουλίου .
Β. Η αξιοκρατία: Η αξιοκρατία αποτελεί ένα άπιαστο διαχρονικό στόχο από την ίδρυση του νεότερου Ελληνικού Κράτους. «Ο Μπάρμπας στην Κορώνη» ζει και βασιλεύει περίπου δύο αιώνες μέχρι σήμερα. Πρέπει να τεθεί πλέον τέρμα στην τριτοκοσμική αυτή λογική. Η Δημόσια Διοίκηση πρέπει να στελεχώνεται από ικανούς και άξιους λειτουργούς και όχι από ευνοούμενους του συστήματος «ημέτερους»
Γ. Ελεγχος και κυρώσεις: Ο έλεγχος, η αξιολόγηση και οι κυρώσεις πρέπει να είναι τα κρίσιμα εργαλεία για τη διαφύλαξη των δικαιωμάτων του πολίτη και την προστασία των δικαιωμάτων του στην εργασία, στη μόρφωση, στην υγεία και πρόνοια, στην ασφάλιση του και στην ποιότητα ζωής.
Δ. Εποπτεία και αξιολόγηση: Η εποπτεία και αξιολόγηση όλων των επιχειρήσεων του Δημοσίου και Ιδιωτικού Τομέα, ώστε να γνωρίζει ο ελληνικός λαός πού οδεύει το δημόσιο χρήμα και οι φόροι τους οποίους πληρώνει. Ο έλεγχος, βέβαια, αυτός και η εποπτεία θα περιλαμβάνει πρωταρχικά την Κυβέρνηση, τους υπουργούς της, αλλά και όλους τους δημόσιους λειτουργούς της.
Ε. Αποκέντρωση με ισχυρό επιτελικό κεντρικό κράτος:
Η νέα διοικητική μεταρρύθμιση της Κυβέρνησης να είναι μία επανάσταση στην δομή και λειτουργία του κράτους που δεν θα εξαντλείται στον αριθμό και στα όρια των νέων Καλλικρατικών Δήμων αλλά θα κάνει πράξη την αποκέντρωση προς όφελος της Περιφερειακής Ανάπτυξης αλλά και των πολιτών της «ξεχασμένης» Ελλάδας.
Το όλο εγχείρημα, βέβαια, της μετατροπής της Δημόσιας Διοίκησης από δυνάστη σε υπηρέτη του δημοσίου συμφέροντος στην υπηρεσία των πολιτών, γνωρίζουμε ότι είναι στόχος δύσκολος.
Όμως, αποτελεί το νέο όραμα του λαού μας που θα κληθεί να το υλοποιήσει εφαρμόζοντας το πρόγραμμά της και με συμμάχους και συναγωνιστές την Κοινωνία των πολιτών.
Μία Κοινωνία που τώρα ψάχνει εναγώνια για μια νέα ελπίδα, για μία αχτίδα φωτός.
Πρέπει να ενώσουμε τις δυνάμεις μας και να ξεχάσουμε πρακτικές νοοτροπίες που μας κρατάνε όμηρους του χθες.
Πρέπει να πιστέψουμε στο μέλλον μας γιατί το κρατάμε στα χέρια μας.
Οι καιροί δεν περιμένουν!…