Η σχέση της άσκησης των υπουργικών καθηκόντων με τα εγκλήματα της απιστίας και της δωροδοκίας.
Ερμηνεία του άρθρου 86 παράγραφος 1 του Συντάγματος για την άσκηση ποινικής δίωξης
Διατυπώθηκε η άποψη ότι τα παραπάνω εγκλήματα δεν έχουν σχέση με την άσκηση υπουργικών (και πρωθυπουργικών) καθηκόντων, καθ’όσον οι υπουργοί (και οι πρωθυπουργοί) δεν ορίζονται για να δωροδοκούνται και να απιστούν.
Έτσι πρέπει να ευθυγραμμίζεται η ποινική τους μεταχείριση στις περιπτώσεις αυτές με εκείνη της διάπραξης εγκλημάτων του κοινού ποινικού δικαίου, που αδιαμφισβήτητα βρίσκονται εκτός του πεδίου άσκησης υπουργικών καθηκόντων, όπως στις περιπτώσεις ληστείας και ανθρωποκτονίας εκ προθέσεως.
Το κυρίαρχο στοιχείο και κριτήριο διαχωρισμού της κάθε εγκληματικής πράξης ή παράλειψης από αυτή της άσκησης υπουργικών καθηκόντων δεν μπορεί να είναι άλλο από αυτό της στενής ή χαλαρής σχέσης με τα υπουργικά καθήκοντα και εκείνο της προφανούς αμέτοχης συμβολής στη διάπραξή τους.
Προκειμένου λοιπόν για τα προφανώς άσχετα προς τα υπουργικά καθήκοντα διαπραττόμενα εγκλήματα των παραπάνω παραδειγμάτων της ληστείας και ανθρωποκτονίας εκ προθέσεως δεν γεννάται αμφισβήτηση.
Τα κρινόμενα όμως εγκλήματα έχουν στενή και όχι χαλαρή σχέση, καθ’ όσον διαπράττονται ακριβώς κατά την επιτηδευμένη εγκληματική άσκηση των καθηκόντων κατά τρόπο που εξυπηρετεί ιδιοτελή άνομα συμφέροντα και όχι το νόμιμο δημόσιο συμφέρον.
Χαλαρή και αμφισβητουμένη αντιμετώπιση μπορούν να έχουν εγκληματικές πράξεις, που τελούνται επ’ ευκαιρία της άσκησης υπουργικών καθηκόντων ακόμα και κατά κατάχρηση, δηλαδή καθ’ υπέρβαση των σχετικών υπηρεσιακών διαταγών και υποχρεώσεων και ως παράδειγμα μπορεί να θεωρηθεί η κατά την οδήγηση υπουργικού αυτοκινήτου σε υπουργική αποστολή παρέκβαση από την προβλεπομένη οδική διαδρομή και πρόκληση ανθρωποκτονίας εξ αμελείας με οδηγό τον ίδιο τον υπουργό.
Χαρακτηριστικά και προκειμένου για αστικές αποζημιώσεις ζημιών από τροχαία προκαλούμενα από υπηρεσιακά αυτοκίνητα κρίθηκε ότι υπάρχει ευθύνη του νομικού προσώπου (δημοσίου, ΟΤΑ κ.λπ.) από μόνο τον λόγο ότι και στην περίπτωση αυτή αρκεί ότι διατέθηκε το μέσον διάπραξης της ζημίας από το νομικό πρόσωπο στον υπηρεσιακό οδηγό επ’ ευκαιρία, δηλαδή σε εσωτερική συνάφεια, με την άσκηση των υπηρεσιακών καθηκόντων.
Δεν θεωρείται όμως ούτε καν χαλαρή σχέση η στη συνέχεια της δωροδοκίας και της απιστίας νομιμοποίηση του προϊόντος αυτών, δηλαδή το κοινώς ξέπλυμα βρώμικου χρήματος, λόγος για τον οποίο δικαιολογείται η ποινική δίωξη κατά τις διατάξεις της ποινικής δικονομίας και του κοινού ποινικού δικαίου.
Συνεπώς, τα κρινόμενα εγκλήματα υπάγονται στη σύντομη αποσβεστική προθεσμία άσκησης ποινικής δίωξης από τη Βουλή κατά μελών κυβέρνησης της παραγράφου 3 του άρθρου 86 του Συντάγματος και από τον λόγο αυτό στην εξάλειψη του αξιοποίνου.
*Ο Στέλιος Βασαλάκης είναι συνταξιούχος νομικός σύμβουλος του Κράτους, συνταξιούχος δικηγόρος παρ’ Α.Π. του Δ.Σ.Η., πτυχιούχος Νομικής και Πολιτικών Επιστημών