Διαβάζουμε στις εφημερίδες ότι η Κυβέρνηση ανέθεσε σε Ολλανδούς ειδικούς την παροχή συμβουλευτικών υπηρεσιών για την Αντιπλημμυρική προστασία της Θεσσαλίας. Η έκθεση αυτή προέρχεται από τις εμπειρίες πλημμυρών στην Ολλανδία και προτείνει διάφορα μέτρα όμοια με τα αντίστοιχα στις συνθήκες της Βόρειας Ευρώπης. Έχουμε όμως διαφορές μεταξύ Ολλανδίας και Ελλάδας στα θέματα που έχουν σχέση με τις πλημμύρες που δίδουν διαφορετικά αποτελέσματα:
- Πεδινό έδαφος ή ορεινό. Η Ολλανδία είναι πεδινή χώρα. Στη Ελλάδα έχει βουνά που έχουν μεγαλύτερη βροχόπτωση σε μεγάλα υψόμετρα και δίδουν πολύ νερό στην άρδευση χωρίς να απαιτούνται αντλήσεις. Στην Ολλανδία δεν υπάρχει η γεωμορφολογία να γίνουν Φράγματα και γίνονται αναχώματα πολλών χιλιομέτρων μήκους. Στα ορεινά εδάφη της Ελλάδας τα Φράγματα έχουν πολύ μικρό μήκος στέψης για να γεφυρώσουν τα απέναντι αντερείσματα της λαγκαδιάς, συνήθως λιγότερα από 500 μέτρα
- Ανάγκες άρδευσης. Στην βόρεια Ευρώπη βρέχει και το καλοκαίρι και η άρδευση είναι άγνωστη στην Γεωργική παραγωγή. Στην Ελλάδα και σε όλες τις Μεσογειακές χώρες δεν βρέχει το καλοκαίρι και αν δεν ποτίσεις δεν συμφέρει να παράγεις τίποτα. Ακόμη και το λάδι θα έχει μείωση πάνω από 50% η παραγωγή του, γιατί με την άρδευση διπλασιάζεται και παραπάνω η παραγωγή του με το ίδιο καλλιεργητικό κόστος.
3 . Οριοθέτηση ρεμάτων – Κτηματολόγιο. Η Ολλανδία και όλες οι Βόρειες χώρες έχουν κτηματολόγιο πάνω από 100 χρόνια και δεν έχουν κανένα πρόβλημα στην οριοθέτηση της όχθης βάσει πλημμυρικών παροχών. Η οριοθέτηση έχει γίνει καθεστώς και κανείς δεν κτίζει μέσα στην ζώνη διέλευσης του ποταμού. Στην Ελλάδα κανείς δεν ξέρει που αρχίζει το φρύδι της όχθης και κτίζει εμπειρικά βάσει των προσφάτων πλημμυρών και «ο σώζων εαυτόν σωθήτω».
- Τα φράγματα παράγουν ενέργεια. Στην Ελλάδα τα μεγάλα Φράγματα της ΔΕΗ δίδουν πάνω από 7% της ενέργειας που απαιτείται για την ηλεκτροδότηση της χώρας.
- Τα Φράγματα δίδουν φθηνή ενέργεια. Επίσης η ηλεκτρική ενέργεια από τα φράγματα είναι ετοιμοπαράδοτη με το άνοιγμα της βάνας ενώ ο Λιγνίτης δίδει ενέργεια μετά από μερικές ώρες για να ζεσταθεί ο Πύργος καύσεως. Άρα τις ώρες αιχμής της ζήτησης σε ενέργεια, το μεσημέρι και νωρίς το βράδυ, η ζήτηση καλύπτεται από τα φράγματα με κόστος μηδενικό, ενώ η ενέργεια που παράγουν οι αεριοστρόβιλοι κοστίζει τριπλάσια από τον Λιγνίτη.
- Μόνιμα αντιπλημμυρικά έργα- κόστος. Τα αντιπλημμυρικά έργα δεν έχουν διάρκεια ζωής. Το κόψιμο στα καλάμια και η εκβάθυνση της κοίτης πρέπει να γίνεται κάθε 2 ή 3 χρόνια. Τα καλάμια ξαναφυτρώνουν και ο ποταμός μπαζώνει ξανά την κοίτη και οι ζημιές από τις πλημμύρες δεν αποφεύγονται εντελώς, ενώ τα Φράγματα είναι μόνιμα αντιπλημμυρικά έργα. Άρα και στα αντιπλημμυρικά έργα έχουμε μεγάλο κόστος διότι έχουν πολύ μικρή διάρκεια ζωής και κάθε τρεις και λίγο, φτού κι απ την αρχή. Στη πεδινή κοίτη του Γιόφυρου στο Ηράκλειο έχουν γίνει τα τελευταία 30 χρόνια έργα δαπάνης πάνω από 30 εκατ που είναι πεταμένα λεφτά και φοβόμαστε ξανά ζημιές στην επόμενη πλημμύρα.
- Τα φράγματα κοστίζουν πολλά λεφτά. Τα φράγματα είναι μεγάλα έργα και έχουν μεγάλο κόστος κατασκευής. Δεν έχουν όμως κόστος συντήρησης. Επίσης τα Φράγματα είναι έργα με πολύ μεγάλη διάρκεια ζωής πάνω από 100 χρόνια. Το Φράγμα του Λογκαρόνε στον Πάδο στην Ιταλία κατασκευάσθηκε προπολεμικά. Το Φράγμα του Χούβερ στον ποταμό Κολοράντο νοτίως του Λας Βέγκας δόθηκε σε λειτουργία το 1932. Το Φράγμα του Μαραθώνα με ταμιευτήρα 40 εκατομμύρια κυβικά δόθηκε σε χρήση το 1932. Τα Φράγματα στον Αχελώο κατασκευάσθηκαν τη δεκαετία το ‘50 και του ‘60 όπως και το Φράγμα στη λίμνη Πλαστήρα που λειτούργησε το 1963. Κόστος συντήρησης αμελητέο. Κόστος έχουν μόνο οι βάνες που λειτουργούν με τηλεχειρισμό και η παρακολούθηση της στάθμης του νερού στον Ταμιευτήρα. Το Φράγμα του Μαραθώνα έχει δώσει στα 90 χρόνια που λειτουργεί 3,5 δισεκατομμύρια κυβικά νερό στην ύδρευση με κόστος σχεδόν μηδενικό.
- Τα φράγματα ξεσπιτώνουν κατοίκους που καταστρέφονται. Πράγματι οι κάτοικοι στο Μουζάκι Καρδίτσας και στο Σφενδύλι ξεσπιτώθηκαν και η αποζημίωση που δίδουν τα δικαστήρια των απαλλοτριώσεων σε παλιά πετρόχτιστα σπίτια είναι πολύ μικρή για να μπορούν με τα λεφτά της Απαλλοτρίωσης να αγοράσουν σπίτι και να μετακομίσουν. Δυστυχώς τα Δικαστήρια δεν αποζημιώνουν εξ ολοκλήρου τους κατοίκους. Μόνο η αξία του ακινήτου πληρώνεται. Το Ελληνικό Σύνταγμα προβλέπει πλήρη αποζημίωση, δηλαδή και τα έξοδα μετακόμισης και μετεγκατάστασης. Όμως η νομοθεσία και οι προεκτιμήσεις των υπηρεσιών έχουν αντικείμενο μόνο την αγορά του ακινήτου και τα Δικαστήρια δεν επιδικάζουν τα έξοδα μετεγκατάστασης και μετακόμισης. Αποτέλεσμα αυτής της τακτικής είναι να υπάρχουν ισχυρές αντιδράσεις από τους θιγόμενους ιδιοκτήτες που δεν μπορούν να καλύψουν το κόστος της μετεγκατάστασης. Αυτό έχει πολιτικές προεκτάσεις με δημάρχους κατά της κατασκευής των Φραγμάτων (Φράγμα Αποσελέμη) και με μισοτελειωμένα έργα (Εκτροπή του Αχελώου στην Καρδίτσα)
- Παραποτάμιες απολλοτριώσεις. Εδώ ενοχοποιούμε τους κατοίκους που έκτισαν πριν 20 ή 50 χρόνια και όχι το Κράτος που έμεινε τελευταίο στην Ευρώπη στην σύνταξη Κτηματολογίου. Σε πολλές περιπτώσεις για να μην κάνουμε απαλλοτριώσεις και να μην κατεδαφίσουμε παρόχθια κτίσματα δεν κάνουμε πλήρη αποκατάσταση της κοίτης που μεταβάλλεται από χρόνο σε χρόνο και από πλημμύρα σε πλημμύρα. Υπάρχει και η περίπτωση μια πλημμύρα να κάνει διάβρωση μιας παραποτάμιας λωρίδας σε βάρος ιδιωτικού κτήματος και άντε να βρεις το δίκιο σου. Στον Γιόφυρο αν γίνει οριοθέτηση σήμερα θα πρέπει να κατεδαφίσουμε πάνω από 300 οικοδομές, ενώ αν γίνει το Φράγμα και η οριοθέτηση γίνει μετά την κατασκευή του φράγματος, θα γλυτώσουν την κατεδάφιση όλες οι παρόχθιες οικοδομές και η πεδινή κοίτη θα γλυτώσει από τις πλημμύρες.
- Προγραμματισμός εικοσαετίας έργων και δαπανών. Στην Ελλάδα δεν υπάρχουν προγραμματισμένες πιστώσεις σε μακροχρόνια βάση (πάνω από 20 χρόνια) ούτε προγραμματισμός ποια έργα θα γίνουν και πόσα χρήματα θα χρειασθούν. Ο προγραμματισμός είναι ετήσιος και συνήθως, ούτε την τετραετία κάθε κυβέρνησης δεν προγραμματίζουμε. Ένα μεγάλο έργο όπως η ΕΓΝΑΤΙΑ που άρχισε το 1996 και τελείωσε με Υπουργό τον Σουφλιά δεν μπορεί να κατασκευασθεί στα όρια μιας τετραετίας. Οι μελέτες και οι εγκρίσεις από τις διάφορες υπηρεσίες απαιτούν 2 έως 5 χρόνια. Αν καθοριζόταν η σειρά εκτέλεσης των μεγάλων έργων θα είχαμε καταμερισμό της δαπάνης κατασκευής τους σε βάθος χρόνου π.χ. εικοσαετίας, ώστε να αντέχει ο προϋπολογισμός του Κράτους. Έτσι θα είχαμε κάνει αρκετά μεγάλα έργα όπως είναι τα Φράγματα και θα γλυτώναμε δια παντός από τις πλημμύρες.
11.Ψέματα μικροπολιτικής σκο- πιμότητος. Αντί να κάνουμε προγραμματισμό 20ετίας κάνουμε μικροπολιτική και κυκλοφορούν πολλά ψέματα με στόχο να δικαιολογήσουμε την επιλογή μικρών έργων με χαμηλό προϋπολογισμό αντί ενός μεγάλου έργου που λύνει άπαξ δια παντός το πρόβλημα του κινδύνου από τις πλημμύρες.
Συνήθως χρεώνουμε το κόστος του διϋλιστηρίου για πόσιμο νερό στα Φράγματα και το συγκρίνουμε με την αφαλάτωση που δεν δίδει νερό εγγυημένα καθαρό πόσιμο σύμφωνα με τους κανονισμούς της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Από το Διϋλιστήριο με 20 δείγματα ημερησίως και πλήρες εργαστήριο ελέγχου του νερού πρέπει να περνούν όλα τα νερά που πίνουμε είτε προέρχονται από Γεωτρήσεις είτε από πηγές είτε από αφαλάτωση. Αυτό λέγεται κακομοιριά χωρίς να χάσουμε ψήφους σε βάρος των πολλών. Η σύγκριση κόστους πρέπει να γίνεται σε μακροχρόνια βάση ώστε να γίνεται απόσβεση των μεγάλων έργων και να υπολογίζεται και η φθορά των μηχανημάτων που φθείρονται και αντικαθιστώνται κάθε 8 ή 10 χρόνια στις γεωτρήσεις και στην αφαλάτωση.