Η συγγραφή ενός καλού μυθιστορήματος είναι πιο σημαντική από το να γίνεις Πρόεδρος της Αιγύπτου
εκδόσεις Πατάκη, 2019, σελ. 522.
Γνωστός στο ελληνικό κοινό με το πολυμεταφρασμένο βιβλίο του «Το μέγαρο Γιακουμπιαν», ο Αλάα Αλ-Ασουάνι προσφέρει αυτή τη φορά ένα μυθιστόρημα πολιτικό ντοκουμέντο για την Αραβική Άνοιξη στο Κάιρο το 2011. Εξάλλου και ο ίδιος, ως ενεργός πολίτης, συμετείχε για τρεις εβδομάδες στην επανάσταση της πλατείας Ταχρίρ. Ιδιαίτερη αξία έχει ότι η έκδοση της «Ανεκπλήρωτης δημοκρατίας» είναι απαγορευμένη στην Αίγυπτο, καθώς και στις περισσότερες χώρες του αραβικού κόσμου, ενώ σήμερα ο συγγραφέας έχει εγκαταλείψει την χώρα του και ζει στις ΗΠΑ όπου διδάσκει λογοτεχνία.
Έτσι, μ’ αυτό το πολυπρόσωπο πεζογράφημα και μέσα από διαφορετικούς τύπους ανθρώπων, που θα μπορούσαν κάλλιστα να υπάρχουν στην πραγματικότητα, παρουσιάζεται ένα συγκλονιστικό κομμάτι της σύγχρονης αιγυπτιακής ιστορίας. Το εξαιρετικό αυτό μωσαϊκό αποτελείται από την Άσμα, μια καλλιεργημένη και χειραφετημένη καθηγήτρια αγγλικών, που αρνείται να φορέσει μαντίλα και συγκρούεται με το διεφθαρμένο κατεστημένο του σχολείου όπου διδάσκει υποδειγματικά μαθήτριες, μαθαίνοντάς τες να σκέφτονται ελεύθερα.
Ο Μάζεν πάλι, ένας συνδικαλιστής χημικός μηχανικός σε εργοστάσιο τσιμέντου, που κύριο μέλημά του είναι να προστατεύει τους εργάτες, είναι ο ερωτικός φίλος της Άσμα και μαζί συμμετέχουν στην εξέγερση κατά του Μουμπάρακ. Ένα άλλο ερωτικό ζευγάρι είναι ο Χαλέντ και η Ντάνια, φοιτητές της ιατρικής, που προσφέρουν ιατρικές υπηρεσίες στην επανάσταση. Εκείνος είναι γιος ενός πάμφτωχου σοφέρ, συνειδητοποιημένος πολιτικά και με όνειρα για μια άλλη Αίγυπτο.
Εκείνη από την άλλη, κόρη του στρατηγού Αχμέντ Αλουάνι, ενός θρήσκου μουσουλμάνου που ακολουθεί την σαρία κατά γράμμα και ηγείται της Υπηρεσίας Πληροφοριών, συγκρούεται μέσα της τόσο σε πολιτικό όσο και σε θρησκευτικό επίπεδο. Για να περάσουμε στον Άσραφ, αποτυχημένο μεσήλικα ηθοποιό, κόπτη στο θρήσκευμα και αστό, που διατηρεί παράνομη ερωτική σχέση με την Άκραμ, μουσουλμάνα υπηρέτρια της γυναίκας του. Μέσα από την κρίση μέσης ηλικίας και τις αιματηρές αναταράξεις, ένας βαλτωμένος και υποκριτικός γάμος, θα κλονιστεί συθέμελα.
Τέλος, έχουμε την ερωτική δυάδα του Ισσάμ, κυνικού πρώην κομμουνιστή, που πέρασε πολλά χρόνια της ζωής του στη φυλακή και σήμερα τον βρίσκουμε ευκατάστατο διευθυντή εργοστασίου και της Νουρχάν, αδίσταχτης τηλεπαρουσιάστριας που εκμεταλλεύεται την συγκυρία, προσκολλάται στο συντηρητικό Ισλάμ και επηρεάζει την κοινή γνώμη με τις εκπομπές της.
Πολλοί απ’ αυτούς τους ήρωες συναντώνται στην πλατεία Ταχρίρ με φοιτητές, άνεργους, εργάτες, ανθρώπους από λαϊκές συνοικίες αλλά και από όλα τα κοινωνικά στρώματα, γυναίκες με μαντίλα και άλλες με το κεφάλι ακάλυπτο. Η Αίγυπτος εξεγείρεται στο Κάιρο, στην Αλεξάνδρεια και σε άλλες πόλεις. Ο κόσμος, πιστεύοντας στο ιδανικό ενός δημοκρατικού κράτους, μάχεται για δικαιοσύνη και ελευθερία, είναι αποφασισμένος ν’ αλλάξει τη χώρα και είναι έτοιμος να πληρώσει το τίμημα ακόμα και με την ίδια του τη ζωή.
Και πράγματι, ο στρατός και η αστυνομία πυροβολεί και σκοτώνει ενώ υπάρχει μεγάλη διασπορά ψευδών ειδήσεων από τα κανάλια. Ο λαός όμως δεν εναποθέτει τα όπλα και έτσι ο Μουμπάρακ πέφτει, όχι όμως και το καθεστώς του. Οι φυλακές ανοίγουν και απελευθερώνονται χιλιάδες εγκληματίες που προκαλούν τον τρόμο. Η αστυνομία αποσύρεται, κυριαρχεί μια γενικευμένη ανασφάλεια.
Ουσιαστικά το Ανώτατο Συμβούλιο των Ενόπλων Δυνάμεων που έχει πάρει την εξουσία εξαπολύει ένα σατανικό σχέδιο αντεπανάστασης, σπείρει τον τρόμο στους Αιγύπτιους και ταυτόχρονα κάνει μαζική χρήση των ΜΜΕ με σκοπό την αμαύρωση της επανάστασης. Βλέπουμε ακόμη και τους φτωχούς εργάτες να καταλήγουν να μισούν την επανάσταση και να πιστεύουν ότι πίσω της κρύβονται προδότες και πράκτορες της Δύσης. Το ειρωνικό είναι πως το βαθύ κράτος συνεργάζεται με τους Αδερφούς Μουσουλμάνους και ενώ η κοινωνία ζητάει νέο σύνταγμα, τελικά και εκ του πονηρού γίνονται αλλαγές μόνο σε κάποια άρθρα του παλαιού συντάγματος.
Όσο ζούσε ο Αλάα Αλ-Ασουάνι στην Αίγυπτο, του είχαν γίνει προτάσεις για ενεργό πολιτική δράση. Εκείνος απαντούσε πως δεν έχει καμία τέτοια φιλοδοξία. «Είμαι συγγραφέας και ποτέ δεν θα κάνω κάτι διαφορετικό. Το να πηγαίνω σε διαδηλώσεις και να κοιμάμαι στον δρόμο, αποτελεί μια όψη της δουλειάς μου ως συγγραφέα. Δεν το διαχωρίζω από τη συγγραφή. Εκφράζει την αγάπη που τρέφω για τον κόσμο. Πρέπει να βρίσκεσαι ανάμεσα στον κόσμο για να γράψεις γι’ αυτόν. Η συγγραφή ενός καλού μυθιστορήματος είναι πιο σημαντική από το να γίνεις Πρόεδρος της Αιγύπτου».