Το νερό είναι φυσικός πόρος, που παράγεται με ρυθμούς μη-προβλέψιμους, ασταθείς και ανεξέλεγκτους. Γι’ αυτό, πολύ σωστά, στο 1ο άρθρο της Οδηγίας-Πλαισίου Διαχείρισης των Υδατικών Πόρων του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) (60/2000/ΕΕ), ορίζεται ότι: Το νερό δεν είναι εμπορικό προϊόν, όπως όλα τα άλλα, αλλά αποτελεί κληρονομιά, που πρέπει να προστατεύεται και να αντιμετωπίζεται ως τέτοια.
Πέραν όμως αυτού, είναι απαραίτητη η διασφάλιση της ποιότητας του νερού ύδρευσης ακόμη και σε περιπτώσεις ‘’Έκτακτης ανάγκης’’, όπως αυτή που η υφήλιος διανύει αυτόν τον καιρό.
Γι’ αυτό σε όλες σχεδόν τις χώρες του δυτικού κόσμου, όπως οι ΗΠΑ, η Γερμανία, η Ιαπωνία και οι Σκανδιναβικές χώρες, ο έλεγχος των Δημοτικών Υπηρεσιών Ύδρευσης και Αποχέτευσης, των γνωστών ΔΕΥΑ, είναι υπό δημόσιο ή/και δημοτικό έλεγχο. Στη μακρά ιστορία της ανθρωπότητας από τα προϊστορικά χρόνια, έχουν αναφερθεί πολεμικές συρράξεις για το νερό, τυχαίες ή/και εσκεμμένες μολύνσεις, ενώ το νερό χρησιμοποιήθηκε ακόμη και ως πολεμικό όπλο.
Στον ιστότοπο http://en.wikipedia.org/wiki/List_of_wars_before_1000) αναφέρονται οι πολεμικές συρράξεις, που έγιναν την εποχή του Χαλκού (ca. 3200-1100 BC) σε όλο τον κόσμο και αφορούσαν θέματα υδατικών πόρων. Οι περισσότερες έγιναν στην περιοχή της ανατολικής Μεσογείου, όπου οι Μινωίτες κυριαρχούσαν για περισσότερο από δυο χιλιετίες, χωρίς όμως να έχουν συμμετοχή σε καμιά από αυτές τις πολεμικές συρράξεις. Αντίθετα, σε πολλές περιπτώσεις δρούσαν συμφιλιωτικά μεταξύ των εμπλεκόμενων.
Αργότερα το 550 π.Χ., ο Γάλλος σπηλαιολόγος Eric Zilliοti, αναφέρει ότι σύμφωνα με τον Θουκυδίδη, στην περιοχή της Καππαδοκίας ο βασιλιάς Κροίσος συνεργάστηκε με το Θαλή το Μιλήσιο, ο οποίος σχεδίασε την εκτροπή του ποταμού Άλυς, κατά τους αρχαίους και Κιζιλιρμάκ (Κόκκινο Ποτάμι) κατά τους Τούρκους, για να γίνει δυνατή η διάβασή του.
Οι διαστάσεις της στοάς, που διανοίχθηκε, όπως αναφέρει ο Eric Zilliοti, είναι εντυπωσιακές: 9 m φάρδος, 2 m ύψος και 177 m μήκος. Κατά τις εκτιμήσεις του πρέπει να αφαιρέθηκαν 12.800 ton μπάζα. Έτσι, μπόρεσαν να περάσουν τον ποταμό τα στρατεύματα του Κροίσου και να επιτεθούν σε αυτά του Πέρση Κύρου Β’.
Σε άλλες περιπτώσεις, αναφέρεται εσκεμμένη μόλυνση του νερού ύδρευσης, με χρήση εκχυλισμάτων δηλητηριωδών φυτών, ή απόρριψη πτωμάτων ζώων ή υγρών αποβλήτων εντός πηγαδιών ή δεξαμενών. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η φωκική πόλη της Κίρρας, κοντά στη σημερινή Ιτέα. Οι κάτοικοί της καταπάτησαν το 590 π.Χ. κτήματα του μαντείου των Δελφών.
Αμέσως το Αμφικτιονικό συνέδριο κήρυξε πόλεμο κατά των ιερόσυλων (γνωστός ως Α’ ιερός πόλεμος). Επικεφαλής της συμμαχίας Αθήνας και Σικυώνας ήταν ο Κλεισθένης και ο Ευρύλοχος. Ο πόλεμος διήρκεσε 10 χρόνια. Η Κίρρα πολιορκήθηκε από στεριά και θάλασσα, τελικά, όμως υπέκυψε μόνο όταν οι πολιορκητές δηλητηρίασαν τις πηγές, που υδροδοτούσαν την πόλη, με το δηλητηριώδες φυτό ελλέβορο. Επίσης, πιθανολογείται ότι ο Μέγας Αλέξανδρος πέθανε αφού ήπιε κρασί, που περιείχε ελλέβορο.
Άλλο παράδειγμα, είναι ο Πελοποννησιακός Πόλεμος. Κατά τη διάρκεια του δεύτερου έτους του πολέμου, το 430 π.Χ., οι Σπαρτιάτες μόλυναν με υγρά απόβλητα (κοπρανώδη κολοβακτηρίδια) την κεντρική δεξαμενή υδροδότησης στον Πειραιά, που αποτελούσαν και τη κύρια πηγή υδροδότησης της Αθήνας. Ιστορικά δεδομένα δείχνουν ότι η μόλυνση του νερού προκάλεσε το λοιμό της Αθήνας στη διάρκεια του καλοκαιριού του δεύτερου έτους του πολέμου 430-429 π.Χ.
O Θουκυδίδης αναφέρει ότι ο λοιμός, από το μολυσμένο νερό, έπληξε πρώτα τον Πειραιά και μετά την Αθήνα (Πελοποννησιακός Πολεμικός Βιβλίο ΙΙ, 48 2). Τέλος, οι Ρωμαίοι με εκτροπή πηγών πόσιμου νερού κατόρθωσαν να ολοκληρώσουν την κατάληψη πολιορκημένων πόλεων, όπως: (α) την παλαιά πόλη Ισαυρία στη νοτιοανατολική παραλιακή περιοχή της Μικρής Ασίας (έναντι της Κύπρου) γύρω στο 75 π.Χ. και (β) την πόλη Uxellodunum στην Ακουιτανία στη νότια Γαλλία, όπου μια ομάδα Γάλλων καλλιεργητών από την Αλεσία, κυνηγημένοι από τα Ρωμαϊκά στρατεύματα το 52 π.Χ., καταφύγιο.
Και τώρα, μετά από αυτά τα ιστορικά γεγονότα, πίσω στην τρέχουσα επικαιρότητα. Ο ιός COVID-19 δεν έχει μέχρι σήμερα ανιχνευθεί σε πηγές πόσιμου νερού, η μετάδοση με το νερό δεν έχει επιβεβαιωθεί και δεν υπάρχουν στοιχεία σχετικά με την επιβίωση του ιού COVID-19 στο πόσιμο νερό ή στα υγρά απόβλητα. Όμως, αποτελεί μια καλή ευκαιρία για να προετοιμαστούμε για τα χειρότερα, “κι’ αχρείαστα να είναι’’. Συγκεκριμένα:
(α) Οι φορείς διαχείρισης του πόσιμου νερού (όπως η ΕΥΔΑΠ, η ΕΥΑΘ, και οι ΔΕΥΑ) να καταρτίσουν Σχέδια Ασφάλειας Νερού, που να διασφαλίζουν την ποιότητα του πόσιμου νερού σύμφωνα με τις κατευθυντήριες οδηγίες της Οδηγίας 98/83/ΕΕ, που έχει ενσωματωθεί στην Ελληνική Νομοθεσία με την αριθμό Υ2/2600/2001 ΚΥΑ και αυτές του Παγκόσμιου οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) για την ποιότητα του πόσιμου νερού. Αυτά τα σχέδια θεωρούνται ως το πιο αποτελεσματικό μέσο για τη συνεχή εξασφάλιση της ασφάλειας και αποδοχής της παροχής πόσιμου νερού.
Απαιτούν εκτίμηση της επικινδυνότητας, που περιλαμβάνει όλα τα αναγκαία βήματα στην παροχή νερού από τη λεκάνη απορροής μέχρι τον καταναλωτή, ακολουθούμενη από την εφαρμογή και την παρακολούθηση των μέτρων ελέγχου διαχείρισης κινδύνου, με έμφαση στους κινδύνους υψηλής προτεραιότητας.
(β) Επίσης, πρέπει να γίνουν Σχέδια για τη διαχείριση και κυρίως τη λειτουργία των υποδομών ύδρευσης Εκτάκτου Ανάγκης, σύμφωνα με το Σχέδιο του Οργανισμού Ανάπτυξης Κρήτης (ΟΑΚ. ΑΕ).
Το Σχέδιο αυτό δημοσιοποιήθηκε πρόσφατα και αποτελεί μια πρωτοποριακή αν όχι σε Ευρωπαϊκό σίγουρα σε Εθνικό επίπεδο. Μπράβο σε όσους το σχεδίασαν και το υλοποίησαν και μακάρι να είναι αχρείαστο. ‘’Κάλλιον το προλαμβάνειν ή το θεραπεύειν’’ Ιπποκράτης (460-370 π.Χ.).