Μέχρι σήμερα βάσει μελετών και ερευνών είθισται να θεωρείται ότι ένα Υπολογιστικό Σύστημα Επεξεργασίας Πληροφοριών (ΥΣΕΠ) ακόμη και με υψηλή νοημοσύνη δηλ. ένα σύστημα Τεχνητής Νοημοσύνης (ΤΝ) δεν είναι δυνατόν να συγκριθεί με την ανθρώπινη νοημοσύνη ή Φυσική Νοημοσύνη (ΦΝ). Εδώ και λίγο καιρό τα πράγματα στη χώρα μας φαίνεται να έχουν ανατραπεί και να μας κάνουν να αμφιβάλουμε για τις μέχρι σήμερα γνώσεις μας για τους νόμους της φύσεως. Παίρνοντας αφορμή από το τραγικό δυστύχημα των Τεμπών το οποίο άφησε πίσω του 57 νεκρούς και πολλούς τραυματίες, θα μπορούσαμε να αναζητήσουμε τις ευθύνες σε βάθος χρόνου. Τον λόγο έχει πλέον η Δικαιοσύνη που πρέπει και έχει το ιερό χρέος να ψάξει το θέμα σε βάθος και να λάβει τις κατάλληλες αποφάσεις. Οι ένοχοι πρέπει να τιμωρηθούν και αυτό ζητά και ο Έλληνας πολίτης.
Η τοποθέτηση στελεχών ή υπαλλήλων σε υπηρεσίες ή σε οργανισμούς του Δημοσίου με πολιτικό μέσον είναι κάτι που δυστυχώς κυριαρχεί στη χώρα μας και δεν σταμάτησε ποτέ από την εποχή της τουρκοκρατίας. Το ρουσφέτι δεν έπαψε ποτέ να διαφεντεύει τον τόπο και να καταπατά το αναφαίρετο δικαίωμα του προσοντούχου ατόμου για την αξιοκρατική του μεταχείριση. Η μη τήρηση της αξιοκρατίας στη χώρα μας και η τοποθέτηση συχνά ανικάνων ατόμων σε καίριες θέσεις οδηγεί σε ολέθρια αποτελέσματα. Πώς ένας ανίκανος θα διαχειριστεί μια δύσκολη κατάσταση ή θα πάρει την κατάλληλη απόφαση όταν κληθεί να διαχειριστεί μια κρίση ή μια περίπτωση έκτακτης ανάγκης; Η φράση «δεν βαριέσαι» έχει εισχωρήσει για καλά στην καθημερινότητά μας. Όμως έτσι η χώρα δεν προχωρεί προς το καλύτερο. Ο πρώτος υπεύθυνος μιας τέτοιας κατάστασης είναι οι ψηφοφόροι που εξακολουθούν επί σειρά ετών να υποστηρίζουν κόμματα που είναι αυτής της αρχής: «Πώς θα τακτοποιήσουμε τους δικούς μας».
Μετά τον Β’ ΠΠ, εποχή που η χώρα μας προσπαθούσε να ξαναβρεί τον βηματισμό της και να συνέλθει από τις καταστροφές και τις λεηλασίες που υπέστη από τα γερμανικά στρατεύματα, προσυπέγραψε την περίφημη Συμφωνία Λονδίνου όπου αποφασίστηκε το «κούρεμα» του τεράστιου γερμανικού χρέους. Η Συμφωνία του Λονδίνου για τα Εξωτερικά Χρέη της Γερμανίας – γνωστή ως London Agreement on German External Debts υπεγράφη στις 8 Αυγούστου του 1953 και δημιούργησε τις προϋποθέσεις για να γίνει η Γερμανία εξαγωγική δύναμη. Στο ίδιο τραπέζι κάθισαν για πρώτη φορά όλες μαζί οι πιστώτριες χώρες της Δυτικής Γερμανίας πλην εκείνων που ανήκαν στο ανατολικό μπλοκ. Για τα χρέη η Συμφωνία προέβλεπε «πάγωμα» και τη διευθέτησή τους μετά τη λύση του Γερμανικού Ζητήματος δηλ. την πιθανή επανένωση της Γερμανίας. Η επανένωση έγινε αλλά οι υποχρεώσεις έναντι της χώρας μας ξεχάστηκαν.
Μετά τα παραπάνω ας θυμηθούμε τι έγινε το 2010 όταν με πρωτοβουλία της Γερμανίας που δεν αποδέχτηκε κούρεμα του Ελληνικού χρέους η Ελλάδα μπήκε στα Μνημόνια! Η στάση αυτή δεν συνάδει με το γεγονός των εκκρεμών υψηλών οφειλών της Γερμανίας από την απρόκλητη επίθεση και της τετραετούς αμείλικτης κατοχής. Οι οφειλές αφορούν στο κατοχικό δάνειο, στις καταστροφές υποδομών, στα θύματα αμάχων, και στους κλαπέντες αρχαιολογικούς θησαυρούς. Σύμφωνα με τους πιο μετριοπαθείς υπολογισμούς, οι απαιτήσεις της χώρας μας ανέρχονται στα 280 δισ. έως 340 δισ. ευρώ. Μέχρι τώρα η στάση της Γερμανίας είναι ότι «Το θέμα έχει κλείσει οριστικά».
Ένα από τα επακόλουθα των Μνημονίων που με τόση «προθυμία» υπέγραψαν οι κυβερνήσεις μας ήταν η διάλυση του ΟΣΕ λόγω της υποχρηματοδότησης. Ο πρόεδρος του ΕΟΔΑΣΑΑΜ (Εθνικός Οργανισμός Διερεύνησης Αεροπορικών και Σιδηροδρομικών Ατυχημάτων και Ασφάλειας Μεταφορών), κατά την παρουσίαση του πορίσματος της επιτροπής για το δυστύχημα ανέφερε μεταξύ άλλων τα εξής: «Ο ελληνικός σιδηροδρομικός τομέας υπέφερε πολύ από τις οικονομικές κρίσεις που ξεκίνησαν στα τέλη του 2009 και κορυφώθηκαν το 2010. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα την κακή συντήρηση και την όλο και πιο υποβαθμισμένη υποδομή και μια διαρθρωτική έλλειψη προσωπικού, απαραίτητου για να συνεχίσει να παρέχει τις συνήθεις υπηρεσίες. Το σιδηροδρομικό σύστημα δεν είχε ανακάμψει από αυτή την κατάσταση μέχρι τις αρχές του 2023».
Είναι γνωστό ότι μας υποχρέωσαν να πουλήσουμε σε εξευτελιστική τιμή την ΤΡΑΙΝΟΣΕ στους Ιταλούς μέσω του Υπερταμείου των μνημονίων. Επί κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ πουλήθηκε η ΤΡΑΙΝΟΣΕ στην ιταλική Ferrovie, έναντι μόνον 45 εκατομμυρίων ευρώ. Η διάλυση σημαίνει υποστελέχωση, παλιά τρένα και έλλειψη ΥΣΕΠ. Εάν υπήρχε ένα ΥΣΕΠ που είχε δρομολογηθεί, όπως λέγεται αλλά ποτέ δεν ολοκληρώθηκε, και έπαιρνε αυτομάτως τις σωστές αποφάσεις είναι πολύ πιθανόν ότι θα αποφευγόταν το τραγικό δυστύχημα. Φυσικά υπό την επίβλεψη κάποιου ειδικού, εκπαιδευμένου καταλλήλως. Ο εν λόγω σταθμάρχης, όπως λέγεται, μετατέθηκε από έναν τελείως άσχετο των σιδηροδρόμων χώρο εργασίας και ήλθε να διαχειριστεί τη διακίνηση συρμών σε κομβικό σταθμό. Κάπου αναφέρθηκε ότι ήταν συναισθηματικά φορτισμένος επειδή είχε κάνει το ίδιο λάθος νωρίτερα. Ένα ΥΣΕΠ δεν έχει συναισθηματική φόρτιση ούτε επηρεάζεται από εξωτερικούς παράγοντες. Αυτή η συναισθηματική φόρτιση και ολιγωρία πιθανόν αποτέλεσε σημαντικό παράγοντα που οδήγησε στο τραγικό δυστύχημα.
Την κύρια ευθύνη όμως έχουν και οι πολιτικοί που τόσα χρόνια δεν φρόντισαν για τον εκσυγχρονισμό του συστήματος. Οι ίδιοι βέβαια δεν χρησιμοποιούν το τρένο ως μέσον μεταφοράς. Το χρησιμοποιούν συνήθως άνθρωποι εργαζόμενοι, φοιτητές επειδή το αεροπορικό εισιτήριο έχει γίνει πλέον απρόσιτο για τον πολύ κόσμο. Κάποτε ελπίσαμε σε μια Ελλάδα της προόδου και του πραγματικού εκσυγχρονισμού. Μετά από το δυστύχημα αυτό διαπιστώσαμε πόσο πίσω είμαστε. Και δεν είμαστε πίσω λόγω έλλειψης καταρτισμένου προσωπικού αλλά λόγω πολιτικών που να έχουν όραμα και να εφαρμόζουν την αξιοκρατία. Η οπισθοδρομική κατάσταση που δημιουργούν ακόμη και τα αυτοαποκαλούμενα «προοδευτικά κόμματα» εξαναγκάζει προσοντούχους επιστήμονες και τεχνολόγους να μεταναστεύουν στο εξωτερικό.
Όσο για μια σωστή αξιολόγηση των δημοσίων υπαλλήλων δεν την τόλμησαν ποτέ. Και αυτό θα μπορούσε να λυθεί με ένα ΥΣΕΠ με ορθές μεθόδους και σαφείς κανόνες χωρίς να υπεισέρχεται ο ανθρώπινος παράγοντας και να επηρεάζει την αξιολόγηση. Σύστημα που θα στηρίζεται σε μια βάση δεδομένων με το προσοντολόγιο, τις βαθμίδες για προαγωγή και τις ανάγκες του Κράτους για τοποθετήσεις. Όσο για τη Δικαιοσύνη ένα ΥΣΕΠ θα μπορούσε να βοηθήσει τους δικαστικούς λειτουργούς συνδέοντας γεγονότα, πρόσωπα, νομολογία ώστε να επιταχύνει την εργασία τους και να μην αγανακτούν οι πολίτες για τις καθυστερήσεις έκδοσης αποφάσεων.
Δυστυχώς πολλά πρέπει να αλλάξουν σε αυτήν τη χώρα. Και η αλλαγή αυτή δεν είναι καθόλου εύκολη. Οι αλλαγές πρέπει να ξεκινήσουν από τους πολίτες και τις επιλογές τους, να απαιτήσουν οι ίδιοι την αξιοκρατία ώστε να μπορέσει να εξυγιανθεί και το κοινωνικό και το πολιτικό σύστημα. Αλλιώς θα γυρίζουμε στις ίδιες καταστάσεις δίνοντας τη σκυτάλη στις ίδιες νοοτροπίες ακόμη και εάν πρόκειται για διαφορετικά πρόσωπα που θα εξακολουθούν να ταλανίζουν τη χώρα.
Η νοοτροπία της ατιμωρησίας σε όλα τα επίπεδα και του «δεν βαριέσαι» εάν δεν εκλείψει οι χώρα θα βρίσκεται συχνά σε αδιέξοδες καταστάσεις όπως την εποχή των μνημονίων και το τίμημα θα το πληρώνουν οι ευάλωτες ομάδες και όχι οι κυβερνώντες από οποιαδήποτε παράταξη και αν προέρχονται. Ας ελπίσουμε να μας γίνει φωτεινό παράδειγμα η μορφή του δολοφονηθέντος Κυβερνήτη Ιωάννη Καποδίστρια καθώς και των λαμπρών προσωπικοτήτων, Αναστασίου Πολυζωίδη, Προέδρου του Πρωτοδικείου Ναυπλίου και του Γεωργίου Τερτσέτη, μέλους του δικαστηρίου, που αρνήθηκαν με πείσμα να υπογράψουν την απόφαση που καταδίκαζε σε θάνατο τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη και τον Δημήτριο Πλαπούτα.
*Η Ιωάννα Δ. Μαλαγαρδή είναι δρ. Υπολογιστικής Γλωσσολογίας – ιστορικός