Η πανδημία απειλεί την ανθρώπινη ζωή. Δοκιμάζει σκληρά τη δημόσια υγεία. Και κατ’ επέκταση είναι μια σύνθετη και επίπονη πολιτική άσκηση. Σε διεθνές και εθνικό επίπεδο όλοι και όλα κρίνονται και αξιολογούνται από τον τρόπο που αντιμετωπίζουν και διαχειρίζονται την πρωτοφανή αυτή υγειονομική κρίση.
Μετά τα επιτεύγματα της επιστήμης με τα εμβόλια, δεν πορευόμαστε πλέον στα τυφλά. Με τα όπλα που έχουμε μπορούμε να θωρακιστούμε, βαδίζοντας τον δρόμο της σύνεσης και της αυτοσυγκράτησης. Βεβαίως, τα προβλήματα που ανακύπτουν συνεχώς εντός και εκτός Ελλάδας είναι έντονα. Δεν οφείλονται στις αστοχίες, στις ανεπάρκειες ή στις στρατηγικές που ακολουθήθηκαν από διάφορες χώρες. Αλλά πρωτίστως στην ανθεκτικότητα του ιού.
Οι συνεχείς μεταλλάξεις του δείχνουν το ισχυρό ένστικτο αυτοσυντήρησης που διαθέτει. Κάτι, όμως, που δεν φαίνεται να διαθέτει σημαντικό τμήμα των πολιτών. Η αμεριμνησία τους το επιβεβαιώνει. Δεν είναι μονάχα αυτοί που αρνούνται τον εμβολιασμό. Ούτε όσοι διακινούν παλαβές θεωρίες. Μαζί τους συμπορεύονται κι εκείνοι, οι οποίοι στερούνται το αίσθημα στοιχειώδους ευθύνης. Το ξεχαρβάλωμα που παρατηρείται τις τελευταίες μέρες αντικατοπτρίζει την αντικοινωνική τους συμπεριφορά.
Την αυτονόητη αυτή αλήθεια κάποιοι προσπαθούν να την εξωραΐσουν ή ακόμη και να την υποβαθμίσουν. Ωστόσο, η αποσιώπηση και η υποτιθέμενη κατανόηση δεν αλλάζουν την πραγματικότητα. Ακόμη και η επίκληση διαφόρων δικαιολογιών για τους αρνητές, κυρίως περί εύλογου φόβου, το μόνο που προσφέρει είναι η ανοχή στη βλακεία.
Τα μεγάλα ποσοστά ανεμβολίαστων, αντί να προβληματίζουν, αντιμετωπίζονται με ελαφρότητα και επιπολαιότητα. Οι κάθε λογής δικαιωματιστές απολαμβάνουν ασυλία ή θεωρούνται ακίνδυνοι. Μάλιστα μερικοί, ευτυχώς μικρή μερίδα, από τους διαμορφωτές της κοινής γνώμης -πολιτικάντηδες, δημοσιογραφούντες και άλλους- τούς παρέχουν κάλυψη. Ή στην καλύτερη εκδοχή αποφεύγουν να τους επικρίνουν.
Οι περιπτώσεις ποικίλουν. Αρκετοί ανερμάτιστοι κληρικοί προτρέπουν το αποκαλούμενο ποίμνιό τους στην άρνηση του εμβολίου, επισείοντας τον κίνδυνο του διαβόλου! Ορισμένοι δημοσιολογούντες εμφανίζονται να κατανοούν πράξεις ασύμβατες με τους υγειονομικούς κανόνες. Μιλούν για εύλογη αντίδραση, προσφέροντας σε αυτές δικαιολογητική βάση. Νομίζουν πως η πανδημία αντιμετωπίζεται με συγκερασμούς και μέσους όρους. Κολυμπούν στα θολά νερά, προκειμένου να γίνονται αρεστοί στο ακροατήριο των «ανυπότακτων».
Το σίγουρο είναι ότι με τέτοιες αντιλήψεις και πρακτικές, χαϊδεύουν τα αυτιά όλων εκείνων που δεν αντιλαμβάνονται την ανάγκη της τήρησης αυστηρών μέτρων. Ο καθαρός λόγος κι οι καθαρές θέσεις απουσιάζουν εσκεμμένα. Σε αυτό το μήκος κύματος κινούνται και κάποιοι εκπρόσωποι της πολιτικής, υπεκφεύγοντας να τοποθετηθούν υπεύθυνα απέναντι στα προβλήματα.
Παράδοξη είναι κι η τακτική της αντιπολίτευσης. Μετατρέπει την υγειονομική κρίση σε πρώτη ύλη για την αντιπαράθεσή της με την κυβέρνηση. Κάτι που δεν συμβαίνει σε σχεδόν καμία χώρα. Το άγχος της να ακουστεί την ωθεί σε απαίδευτες προσεγγίσεις και ακατανόητες υπερβολές. Ουσιαστικά, ασκεί μία ισοπεδωτική κριτική, τη στιγμή που κι ο πιο δύσπιστος δυσκολεύεται να την υιοθετήσει. Το χειρότερο, «κάνει γαργάρα» την έλλειψη κοινωνικής ευθύνης από την πλευρά ορισμένων πολιτών, αρνούμενη να τους ψέξει στο ελάχιστο. Ακόμη και στο μείζον ζήτημα του εμβολιασμού των υγειονομικών κρατούν μεσοβέζικη στάση.
ΣΥΡΙΖΑ και ΚΙΝΑΛ καταφεύγουν σε μια άκρως αντιπαραγωγική αντιπολίτευση, μολονότι η πλειονότητα της κοινής γνώμης αξιολογεί θετικά την κυβερνητική διαχείριση της πανδημίας. Η διάστασή τους με την επικρατούσα τάση εύλογα επιτείνει την κρίση εμπιστοσύνης που βιώνουν. Αντί να εστιάσουν σε υπαρκτές δυσλειτουργίες, επιλέγουν την άσφαιρη καταγγελτική ρητορική.
Αναμφίβολα, και από την πλευρά της κυβέρνησης υπάρχουν αμφιταλαντεύσεις, επιπολαιότητες και άστοχες ενέργειες. Αρκετά συχνά δημιουργείται η αίσθηση πως επιχειρείται ο τετραγωνισμός του κύκλου. Χαρακτηριστική είναι η στάση της έναντι της Εκκλησίας, εμφανιζόμενη να την εκλιπαρεί για να πράξει το αυτονόητο.
Εξίσου άτολμος είναι και ο τρόπος που διαχειρίζεται την άρνηση σημαντικού τμήματος υγειονομικών να εμβολιαστεί. Ή η ακατανόητη ανοχή που επιδεικνύει σε ανεμβολίαστους, οι οποίοι ανήκουν σε επαγγελματικές κατηγορίες που έρχονται σε επαφή με το ευρύ κοινό, όπως γίνεται στους χώρους της εστίασης, του τουρισμού, των δημόσιων υπηρεσιών, των μέσων μεταφοράς, της εκπαίδευσης κ.ά. Στο κρίσιμο αυτό πεδίο μάλιστα, έχει, για λόγους ψηφοθηρικούς και μικροπολιτικούς, την κάλυψη και της αντιπολίτευσης.
Πάντως, το βέβαιο είναι ότι στην εποχή της πανδημίας κερδίζει εκείνος που κάνει τα αυτονόητα, ακόμη κι αν δεν έχει άριστες επιδόσεις. Απεναντίας, χάνει τα πάντα εκείνος που παίζει μαζί της. Έτσι, και διάφορες κυβερνητικές επιπολαιότητες επισκιάζονται από τους αμέριμνους πολίτες και τις ανερμάτιστες αντιπολιτευτικές κορώνες.
*Ο Γιώργος Πανταγιάς είναι σύμβουλος Στρατηγικής και Επικοινωνίας, πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της POLITY A.E.