Στις αρχές της δεκαετίας του 2010, μαζικές διαδηλώσεις υπέρ της δημοκρατίας που ονομάστηκαν «Αραβική Άνοιξη», αμφισβήτησαν αυταρχικά καθεστώτα στη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική.
Στο Κάιρο της Αιγύπτου, σχεδόν δύο εκατομμύρια άνθρωποι γέμιζαν τακτικά την πλατεία Ταχρίρ για μήνες ζητώντας την πτώση της κυβέρνησης του Χόσνι Μουμπάρακ και της βίαιης αστυνομικής της δύναμης. Οι διαδηλώσεις συνεχίστηκαν με την πτώση του και μετά την εκλογή της Μουσουλμανικής Αδελφότητας, ενός φονταμενταλιστικού κόμματος, και ακόμη και με την κατάληψη της εξουσίας από τον στρατό.
Οι γυναίκες έπαιξαν σημαντικό ρόλο ως διοργανώτριες, ακτιβίστριες και δημοσιογράφοι σε αυτές τις διαδηλώσεις, αλλά μετά την ανατροπή του Μουμπάρακ, οι γυναίκες δέχονταν συχνά επιθέσεις στην πλατεία εκείνη και βιάζονταν από όχλους ανδρών.
Το ‘Opantish’ (Επιχείρηση κατά της σεξουαλικής παρενόχλησης και επίθεσης) ήταν μια από τις πρώτες ομάδες που σχηματίστηκαν για να προστατεύσουν και να βοηθήσουν γυναίκες κατά τη διάρκεια των επιθέσεων.
Η Γιασμίν Ελ-Ρίφα, που ανήκε στα ιδρυτικά μέλη της οργάνωσης, χρησιμοποίησε τις προσωπικές της αναμνήσεις και των άλλων μελών της οργάνωσης για να γράψει το σημαντικό βιβλίο ‘Ακτίνα κύκλου: Μια ιστορία φεμινιστικής επανάστασης’ (Radius: A Story of Feminist Revolution), που εκδόθηκε το 2022. Η Opantish είχε εξελιγμένη οργανωτική δομή.
Εκατοντάδες εθελοντές σχημάτισαν ομάδες παρέμβασης σπρώχνοντας τους επιτιθέμενους όχλους, ελευθερώνοντας μία ή περισσότερες γυναίκες και παρέχοντάς τους πρώτες βοήθειες και ρούχα, καθώς συχνά τους τα ξέσκιζαν, ενώ οι οδηγοί απόδρασης τις μετέφεραν σε νοσοκομεία ή σε ασφαλείς περιοχές. Η οργάνωση ξεκίνησε από γυναίκες που είχαν δεχτεί επίθεση ή είχαν δει άλλες επιθέσεις.
Πολλά από τα μέλη της ήταν αριστερές ακτιβίστριες με ριζοσπαστικές φεμινιστικές αρχές. Η οργάνωση υπό την ηγεσία των γυναικών, τόνιζε ότι οι γυναίκες είχαν το δικαίωμα να βρίσκονται σε δημόσιους χώρους και να συμμετέχουν σε διαδηλώσεις.
Οι άντρες σύμμαχοι ήταν επίσης σημαντικοί σε αυτή, καθώς ήταν ευκολότερο γι’ αυτούς να αγωνίζονται μέσα από τα πλήθη. Η Opantish και άλλοι ακτιβιστές πίστευαν ότι πολλές επιθέσεις όχλου σε γυναίκες διατάχθηκαν από τις αρχές, μια κοινή τακτική για να φιμωθούν οι γυναίκες ακτιβίστριες και να εξαφανιστούν από τη δημόσια ζωή.
Η ομάδα θεώρησε επίσης τις επιθέσεις ως προδοσία των γυναικών από την Αριστερά. Το δελτίο τύπου της Opantish ανέφερε ότι αυτό το φαινόμενο απαιτεί επείγουσα προσοχή και θεραπεία και συνδέεται με το ευρύτερο κοινωνικό πρόβλημα της ενδημικής και καθημερινής σεξουαλικής παρενόχλησης και επίθεσης κατά των γυναικών.
Οι αριστερές ομάδες και τα πολιτικά κόμματα είχαν την ευθύνη να παρέχουν ασφάλεια αφού είχαν κάνει έκκληση γι’ αυτές τις διαδηλώσεις. Η Opantish, δυστυχώς, προέβλεψε το μέλλον όταν είπε ότι η παράβλεψη των επιθέσεων θέτει σε κίνδυνο όχι μόνο τη συμμετοχή των γυναικών αλλά την ίδια την επιτυχία της επανάστασης.
Η Γιασμίν Ελ-Ρίφα, τονίζει στο βιβλίο την καθολική φύση του προβλήματος της ανδρικής βίας κατά των γυναικών. Αναφέρει ότι οι ‘Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις’ (ΜΚΟ) συχνά θεωρούσαν τη σεξουαλική βία ως ζήτημα τάξης, εκπαίδευσης και ευαισθητοποίησης και ζήτησαν σκληρότερη αστυνόμευση.
Γυναίκες, έγραψε, που γνώρισε σε άλλες χώρες αντιμετώπισαν την ίδια παρενόχληση και απειλές από ομάδες ανδρών και δηλώνει, ότι η αντιμετώπιση της σεξουαλικής βίας είναι πρόβλημα πολιτισμού ή τάξης στο εσωτερικό των αραβικών κοινωνιών και ειδικότερα των Αράβων ανδρών.
Τα μέλη της οργάνωσης μάλιστα περιέγραψαν ότι παρατήρησαν συνδέσεις της βίας αυτής και με άλλες πατριαρχικές μεθόδους ελέγχου των γυναικών. Περιγράφει ακόμα την καθολικότητα των ζητημάτων που αντιμετωπίζουν οι ακτιβιστές σε διάφορους οργανισμούς.
Τα επίμαχα ζητήματα περιελάμβαναν την προστασία των γυναικών στις όποιες πολιτικές συγκεντρώσεις και τη χρήση του διεφθαρμένου συστήματος ποινικής δικαιοσύνης. Η Opantish, με τη χρήση μιας μαχητικής φεμινιστικής προσέγγισης αποσκοπούσε στο να φέρει επιτέλους το ζήτημα της απελευθέρωσης του φύλου στο επίκεντρο της επανάστασης, επιθυμώντας να αλλάξουν την κοινωνία.
Όλα τα διλήμματα έληξαν με το τέλος της επανάστασης. Αναφέρεται ακόμα στις διαταραχές του μετατραυματικού στρες (PTSD) και της ενοχής των επιζώντων στις σχέσεις τους.
Όλη η σοφία, ισχυρίζεται, που συγκεντρώθηκε από τις εμπειρίες των συμμετεχόντων θα συμβάλει στον επόμενο αγώνα για πλήρη δημοκρατία και ότι αυτό το βιβλίο, είναι ένα σημαντικό αρχείο και θα εμπνεύσει τους επόμενους επαναστάτες να αγωνιστούν και να γράψουν για τακτικές, ζητήματα, ιδέες και για τις συναισθηματικές επιπτώσεις του ακτιβισμού.
Ο Γεώργιος Νικ. Σχορετσανίτης είναι διευθυντής Χειρουργικής-συγγραφέας