Εικόνες και σκηνές φρίκης από τα πύρινα μέτωπα της Δυτικής Αττικής (Γεράνεια- Κινέττα – Άγιοι Θεόδωροι) και της Ανατολικής Αττικής περιοχές Νέου Βουτζά-Μάτι-Ραφήνας αλλά και δράσεις αυτοθυσίας των οργάνων καταστολής των πυρκαγιών μάς επεφύλαξαν στις 23 Ιουλίου 2018 τα τηλεοπτικά κανάλια, στις απογευματινές και ολονύκτιες τηλεοπτικές εκπομπές τους.
Αυτή τη φορά όμως γίναμε ακόμη και θεατές-ακροατές μακάβριων ανακοινώσεων απανθρακωμένων σκελετών συμπολιτών μας, που συνοδευόταν με εικόνες καμένων σπιτιών και κουφαριών αυτοκινήτων, τα τελευταία ίσως καταφύγια απελπισμένων συμπολιτών μας στις προσπάθειες τους να ξεφύγουν από τις πύρινες φλόγες, μερικών τυχάρπαστων δημοσιογράφων, που απέστειλαν για έγκαιρη και έγκυρη ενημέρωση, όπως ανέφεραν τα κανάλια, στους τόπους της ανείπωτης καταστροφής.
Ο συναγωνισμός των ανακοινώσεων του αριθμού των θυμάτων, σε κάθε σύνδεση του τηλεοπτικού σταθμού και του «δημοσιογράφου ενημέρωσης», που μόνο πόνο ψυχής προκαλεί, παρουσιάστηκε ως έγκαιρη και έγκυρη ενημέρωση. Ενημέρωση που δεν σεβάστηκε ούτε κατ’ ελάχιστο τον ανθρώπινο πόνο αυτών, που μέσα στη νύκτα δεν αναζητούσαν ενημέρωση, έγκαιρη ή έγκυρη, αλλά βοήθεια και συμπαράσταση στην αναζήτηση των δικών τους ανθρώπων.
Ακόμη μια φορά, πολιτικοί και μέσα ενημέρωσης, καπηλεύονται καταστροφές και αξιοποιούν συμφορές για επικοινωνιακές, μικροπολιτικές σκοπιμότητες οι πρώτοι και αύξηση της τηλεθέασης τα τηλεοπτικά μέσα, με ανακοινώσεις για κυβερνητικές παραλείψεις, αδυναμίες, ανικανότητες η αντιπολίτευση και θεωρίες πυρπόλησης της χώρας η κυβέρνηση.
Θεωρίες, που οι ύποπτες εξελίξεις των πύρινων μετώπων, δεν αφήνουν πολλά περιθώρια αμφιβολίας εμπρησμών, όχι τόσο για δημιουργία κλίματος ανασφάλειας και αναταραχής, αλλά για την εξυπηρέτηση ποικίλων συμφερόντων και εμπορική εκμετάλλευση της καμένης γης, που αυτή τη φορά οι πολλές ανθρωποθυσίες καθιστούν απάνθρωπη, όσο και αν οι καιρικές συνθήκες φαίνεται να υποστηρίζουν.
Ακόμη μια φορά, το κράτος και οι φορείς του, όσο ενοχλητικό και αν ακούγεται, δείχνουν αδυναμία να αξιοποιήσουν αποτελεσματικά το θεσμό της «Πολιτικής Προστασίας», με εφαρμογή του Ν. 3013 /2002, που τον εξειδικεύει και της υπ’ αριθ. 1299/2003 Υπουργικής Απόφασης βάσει της οποίας εγκρίθηκε και τέθηκε σε εφαρμογή το Γενικό Σχέδιο Πολιτικής Προστασίας, με την ονομασία ΞΕΝΟΚΡΑΤΗΣ.
Το Σχέδιο ΞΕΝΟΚΡΑΤΗΣ αποσκοπεί στην αντιμετώπιση εκτάκτων αναγκών, που συνεπάγονται οι φυσικές, τεχνολογικές και άλλες καταστροφές, όπως οι σεισμοί, πυρκαγιές, πλημμύρες, χιονοπτώσεις, παγετοί, δριμύ ψύχος, καύσωνες, με τη λήψη αναγκαίων προπαρασκευαστικών και προληπτικών μέτρων και την κινητοποίηση, επέμβαση και συντονισμένη χρησιμοποίηση του προσωπικού και των μέσων της Πολιτικής Προστασίας.
Η ανάγκη λήψης προπαρασκευαστικών και προληπτικών μέτρων και σχεδίασης τρόπων επεμβάσεων επιβάλλουν την υλοποίηση του Σχεδίου ΞΕΝΟΚΡΑΤΗΣ για όλες τις κατηγορίες των καταστροφικών φαινομένων σε δύο φάσεις. Της Πρόληψης – Προετοιμασίας (1η Φάση) και της Κινητοποίησης-Επέμβασης (2η Φάση).
Για τις πυρκαγιές ειδικότερα, επισημαίνεται το γεγονός ότι, από διαχειριστικής πλευράς, οι συνθήκες και τα δεδομένα, εμφανίζουν έντονα τοπικά χαρακτηριστικά, που επιβάλλουν την ανάγκη άμεσης αξιολόγησής τους από τους τοπικούς αρμοδίους και ταχεία κινητοποίηση και επέμβαση των τοπικών δυνάμεων και μέσων, για την αντιμετώπιση των πυρκαγιών στα αρχικά τους στάδια, που στερούνται δυναμικής και θερμικού φορτίου.
Η Πολιτική Προστασία, ένας θεσμός που αποβλέπει στην προστασία της ζωής και περιουσίας των πολιτών, από φυσικές, τεχνολογικές και άλλες καταστροφές, αναδεικνύοντας και προβάλλοντας το κοινωνικό πρόσωπο της Πολιτείας, έχει απαξιωθεί γιατί συνεχίζουν να υπάρχουν λειτουργικά προβλήματα, που ο συνήγορος του Πολίτη επισημαίνει παραλείψεις, που οι αρμόδιοι ανέχονται και υποχρεώσεις που οι τοπικές κοινωνίες αποποιούνται. Του λόγου το αληθές αποδεικνύουν:
Η απουσία καταγραφής και αξιολόγησης των κινδύνων και η χαρτογράφηση των ευπαθών περιοχών από τους αρμόδιους φορείς και υπηρεσίες σε περιφερειακό και τοπικό επίπεδο που είναι υπεύθυνες για επί μέρους δράσεις πολιτικής προστασίας.
Η αδιαφορία των αρμοδίων για αναζήτηση ευθυνών και ελέγχου των υπευθύνων όταν και όπου διαπιστώνονται παραλείψεις παραβάσεις και ολιγωρίες εφαρμογής των σχεδιασμών της Πολιτικής Προστασίας.
Η παντελής απουσία οργάνωσης και διεξαγωγής ασκήσεων προσομοίωσης των καταστροφικών φαινομένων για την εκπαίδευση και ετοιμότητα του προσωπικού, τον έλεγχο και επάρκεια του υλικοτεχνικού δυναμικού της Πολιτικής Προστασίας και την αποκατάσταση αδυναμιών και προβλημάτων των υφισταμένων σχεδιασμών.
Η αδυναμία ανάπτυξης πνεύματος εθελοντισμού και συμμετοχής του κοινού (κυρίως της νεολαίας) σε δράσεις που σχετίζονται με την αντιμετώπιση εκτάκτων αναγκών. Ριζοσπαστική λύση στο θέμα θα έδιδε η νομοθετική κατοχύρωση της εθελοντικής προσφοράς με γενναία μοριοδότηση και η ένταξή της στα κριτήρια για τις προσλήψεις στο δημόσιο ή την αναζήτηση εργασίας σε νομικά πρόσωπα δημόσιου και ιδιωτικού δικαίου.
Η αδυναμία του πολίτη να κατανοήσει ότι τα δικαιώματά του είναι άρρηκτα συνδεδεμένα, όχι εξαρτώμενα, με τις υποχρεώσεις του, αλλά και η αδιαφορία του να συμμετέχει στη συλλογική προσπάθεια για την πρόληψη και αντιμετώπιση εκτάκτων καταστάσεων, όταν οι συνέπειές τους δεν τον αφορούν άμεσα.
Αλήθεια..! γιατί μας εκπλήσσουν οι καταστροφικές συνέπειες των πυρκαγιών:
Όταν κανένα από τα προληπτικά μέτρα που προβλέπουν τα σχέδια της Πολιτικής Προστασίας για την αντιμετώπιση τους, δεν προβάλλεται ούτε φυσικά αναφέρεται στα ρεπορτάζ των ΜΜΕ;
Όταν δεν κατανοούμε ότι οι φωτιές περιορίζονται κυρίως από τις εργασίες πρόληψης και όχι μόνο από τις δυνάμεις καταστολής και πυρόσβεσης.
Όταν η ενσωμάτωση του κινδύνου πυρκαγιάς συνεχίζει να βρίσκεται έξω από τον χωροταξικό σχεδιασμό των αστικών και αγροτικών περιοχών.
Ας ερευνήσουν οι αρμόδιες υπηρεσίες πότε και από ποιους έγινε συντήρηση των πυλώνων της ΔΕΗ; Πότε και από ποιους καθαρίστηκαν οι διάσπαρτες στα δάση και τις δασικές εκτάσεις παράνομες και ανεξέλεγκτες χωματερές; Ποια προληπτικά αντιπυρικά μέτρα και από ποιους είχαν ληφθεί στις περιοχές όλων των πρόσφατων πυρκαγιών;
Αντικειμενικές απαντήσεις στα ερωτήματα αναμφίβολα θα σηματοδοτήσουν ενοχές και ενόχους και θα εκπλήξουν μάλλον δυσάρεστα κάθε καλόπιστο πολίτη-ερευνητή, που πέραν της αγανάκτησης και της οργής του, δεν μπορεί παρά να εκφράσει τον πόνο του για τα ανθρώπινα θύματα της καταστροφικής πύρινης λαίλαπας στις 23 του Ιούλη 2018 και τον θαυμασμό και την ευγνωμοσύνη του για το έργο και το υψηλό αίσθημα ευθύνης και αυτοθυσίας των οργάνων της καταστολής και πυρόσβεσης .
Η αγανάκτηση και η οργή, είναι λέξεις πολύ μικρές για να εκφράσουν τι αισθάνεται ο καθένας από τους συγγενείς των θυμάτων και πληγέντες κατοίκους των καμένων περιοχών και η έκφραση «ευγνωμοσύνης», από τους πολιτικούς, για το έργο των οργάνων πυρόσβεσης, που δεν συνεπάγεται και τη θεραπεία των αδικιών που υπέστησαν και των προβλημάτων που αντιμετωπίζουν μοιάζει μάλλον με κολακεία.
*Ο Μανώλης Κομπολάκης είναι π. ειδικός σύμβουλος νομάρχη