Είναι γνωστό ότι στα 1862, το μήνα Μάρτιο, ετέθη ο θεμέλιος λίθος του Αγίου Μηνά από τον Μητροπολίτη Κρήτης Διονύσιο Χαριτωνίδη. Δύο όμως επαναστάσεις φρέναραν το έργο κατασκευής του, η μια το 1866 και η άλλη το 1878. Όμως το 1883, όταν μητροπολίτης ήταν ο Τιμόθεος Καστρινογιαννάκης, οι εργασίες ξανάρχισαν και ύστερα από 12 χρόνια τέλειωσαν, αφού έγιναν και τα εγκαίνια του Ιερού Μητροπολιτικού Ναού με μοναδική μεγαλοπρέπεια στις 16 Απριλίου 1895.
Επίσης είναι γνωστό ότι το μαρμάρινο τέμπλο του Ναού είναι έργο του Ακαδημαϊκού και καθηγητή Αναστάσιου Ορλάνδου, όπως και η αγιογράφιση του Αγίου Μηνά αρχίζει το 1958 από τον αγιογράφο Στέλιο Καρτάκη, Χανιώτη στην καταγωγή, από αγροτική οικογένεια της επαρχίας Κισσάμου. Ο Καρτάκης ήταν απόφοιτος της σχολής Καλών Τεχνών και είχε εγκαταστήσει το εργαστήριό του στην οδό Χάνδακος απέναντι από τα γραφεία της εφημερίδας «Μεσόγειος».
Ηράκλειο 3η Ιανουαρίου 1883. Στην Ιερά Μητρόπολη Κρήτης (σημερινή αρχιεπισκοπή) συνέρχεται η Επιτροπή και στην συνεδρίασή της συζητά το θέμα της συνέχισης των εργασιών που αφορούν στην κατασκευή του Ιερού Μητροπολιτικού Ναού του Αγίου Μηνά. Πρόκειται για την συνεδρίαση Α’, όπως πληροφορούμεθα από το Πρωτόκολλο του Αρχείου της Χριστιανικής Δημογεροντίας του 1883, το οποίο φυλάσσεται στο τμήμα αρχείων της Βικελαίας Βιβλιοθήκης.
Κατά την προαναφερόμενη συνεδρίαση αναφέρονται και υπάρχει συμφωνία για τα εξής:
1) Η επιτροπή αύτη μέχρις ου κανονίσει απάσας τας κατεπειγούσας εργασίας αυτής, όπως συνεδριάζει κατ’ αρχάς, όσον είναι δυνατόν συχνότερον, οριζομένης εν εκάστη συνεδρίασει της ημέρας της επομένης συνεδριάσεως
2) Κοινή γνώμη και αποφάσει, ορίζει ταμίαν αυτής της Αξιότιμον κύριο Μίνωα Καλοκαιρινό
3) Την επομένην Κυριακή, 9η τρέχοντος μηνός, να γίνει μετά την τελετή Αρχιερατικού αγιασμού, έναρξις των επαναλήψεων των εργασιών της οικοδομής. Από δε της προσεχούς Δευτέρας 10ης τρέχοντος μηνός να αρχίσωσιν οι απαιτούμενοι τεχνίται να εργάζονται υπό την επίβλεψιν του αρχιτέκτονος Μάζρο Ισάκ
4) Να ανοιχθεί βιβλίον συνδρομών αίτινες απεφασίσθη να είναι ετήσιαι και πληρωτέαι προπληρωτικώς εις δύο εξαμηνιαίας δόσεις
5) Ορίζεται Δευτέρα συνεδρίασις της Επιτροπής ταύτης, η μεθαύριον ημέρα Τετάρτη 5ην Ιανουαρίου καθ’ ώραν 9.00 μ.μ.
Η συνεδρίαση Α’ υπογράφεται από τον πρόεδρο, Μητροπολίτη Κρήτης Τιμόθεο Καστρινογιαννάκη και από τα μέλη που είναι οι: Ιωάννης Μητσοτάκης, Μίνωας Καλοκαιρινός, Ανδρέας Σταματάκης, Στέφανος Νικολαΐδης, Εμμανουήλ Καστρινάκης, Λεωνίδας Ανεμογιαννάκης, Εμμανουήλ Ξανθουδίδης, Χ. Σταματάκης, Δημήτριος Καπετανάκης, Σταύρος Μακράκης, Σπυρίδων Δρακάκης και Αντώνιος Φιόρος.
Η προαναφερόμενη επιτροπή έπρεπε να απευθυνθεί σε ορισμένους ανθρώπους, προκειμένου να βρεθούν χρήματα για την συνέχιση των εργασιών της ανοικοδόμησης του Ιερού Μητροπολιτικού Ναού του Αγίου Μηνά. Επρόκειτο για Ηρακλειώτες, εύπορους, οι οποίοι ζούσαν και δραστηριοποιούνταν στα μεγάλα εμπορικά κέντρα της Ευρώπης (Τεργέστη, Παρίσι, Λίβερπουλ), αλλά και σε άλλες πόλεις όπως η Κωνσταντινούπολη, η Σμύρνη, η Έφεσος, το Κάιρο, η Αλεξάνδρεια, καθώς και σε ελληνικές πόλεις εκτός Κρήτης, όπως η Αθήνα, ο Βόλος και το νησί της Σύρου.
Πιο συγκεκριμένα η επιτροπή απευθύνθηκε στους εξής: Νικόλαο Βασιλάκη, Ζαχαρία Καλλέργη, Οδυσσέα Αγγελίδη, Ματθαίο Τζαγκάκη και Ματθαίο Χριστοδουλάκη (από την Αλεξάνδρεια), Ιάκωβο Βολανάκη, Μιχαήλ Μοσχάκη, Ιωάννη Ασκούτση, Νικόλαο Χατζιδάκι (από την Τεργέστη), Θεόφραστο Παπαδάκη (Παρίσι), Αντώνιος Αλιφιεράκης (Λίβερπουλ), Στυλιανός Μαρκατάτης, Νικόλαος Χαλκιόπουλος και Νικόλαος Αργυράκης (διαμέ-
νοντες στο Κάιρο).
Επίσης, στα πλαίσια εξεύρεσης χρήματων για την συνέχιση των εργασιών η επιτροπή απευθυνόταν στους: Αναστάσιο Λαδά, Πανανό Θεοδουλάκη, Μιλτιάδη Κυριακίδη, Γεώργιο Μητσοτάκη (στη Σμύρνη), Νικόλαο Ζαχαριάδη, Σπυρίδωνα Περισυνάκη (Κωνσταντινούπολη), Σταύρο Μαυρουδιαδάκη (Εφεσσος), Ρούσσος Μουλαδάκης, Αντώνιος Μαρκαντωνάκης ο δικηγόρος Ιωάννης Χατζιδάκης, Μενέλαος Κορνηλάης, Νικόλαος Παπαδάκης και Βασίλειος Ψιλλάκης (διαμένοντας στην Σύρο) και Ιωάννη Ζαχαριάδη, Μίνωα Μπογιατζόγλου, Χατζή Μιχάλη Γιανναράκη, Νικόλαο Δεικτάκη, Αντώνιο Ζωγραφάκη, Μιχαήλ Τσουδερό (κατοίκους Αθηνών). Τέλος, η Επιτροπή απευθύνθηκε και στους: Θρασύβουλο Παπαδάκη (διαμένοντα στον Βόλο) και στον Δημήτριο Αλεξανδρίδη (διαμένοντα στην Μπραϊλά ή Βράιλα, πόλη της Ρουμανίας).
Θα κλείσω το σημερινό μου κείμενο με μια επιστολή του Μητροπολίτη Τιμοθέου Καστρινογιαννάκη, που φέρει ημερομηνία 10η Φεβρουαρίου 1883, και το περιεχόμενό της είναι το εξής:
«Αξιότιμοι κύριοι! Μετά της επί της οικοδομής του καθ’ ημάς Ιερού Ναού του Αγίου Μηνά, επιτροπής, παρακαλούμεν όπως ευαρεστούμενοι κρατήτε, εν επί τοις χιλίοις, επί των εισαγομένων και εξαγομένων εμπορευμάτων, επί προμηθεία ως εγένετο και πρότερον, προς όφελος της εν λόγω εκκλησίας και ως είθισται και εις άλλας χριστιανικάς κοινότητας. Πεποιθότες ότι μετά προθυμίας εκτελέσητε την παράκλησιν ημών ταύτην, εκφράζομεν εκ των προτέρων τες επί τούτω ευχαριστίας ημών, και επικαλούμενοι τας ευλογίας του αγαθοτάτου Θεόυ εφ’ υμάς διατελούμεν μετά της εξαιρέτου προς υμάς υπολήψεως και πατρικής αγαπης».
Αυτή ήταν η επιθυμία του Τιμοθέου και απευθυνόταν σε επώνυμους Ηρακλειώτες των οποίων τα ονόματα αναφέρω: Λυσίμαχος Καλοκαιρινός, Αθανάσιος Μακρόπουλος, Κων/νος Αβράμογλου, αδελφοί Ιερωνυμάκη, αδελφοί Καρούζου, Ιωάννης Λουλάκης, Σταύρος Μαρκίδης, Κων/νος Ρουκουνάκης, Ιωάννης Παπαδάκης, Εμμανουήλ Σαπουντζάκης, Ηρακλής Σαπουντζάκης, Γεώργιος Τζαγκάκης και Γεώργιος Στεργιάδης (πρόκειται για τον πατέρα του μετέπειτα προέδρου του Δημοτικού Συμβουλίου Ηρακλείου και διοικητή Σμύρνης, Αριστείδη Στεργιάδου).
Όλα έγιναν όπως έπρεπε και όπως προαναφέραμε, η τελετή των εγκαινίων ήταν μεγαλοπρεπής. Η πολιτεία του Μεγάλου Κάστρου στολισμένη και φωταγωγημένη, υποδέχθηκε τους επίσημους προσκεκλημένους της και τους κατοίκους της στο νέο Άγιο Μηνά, τον «υψιτενή και περίλαμπρο», εκδηλώνοντας την ευγνωμοσύνη της προς τον προστάτη της Άγιο Μηνά!