Οι ιστορικοί συμφωνούν, ότι για ολόκληρο τον πλανήτη μας, το έτος 1989 με την πτώση του ιστορικού και εμβληματικού Τείχους του Βερολίνου, γκρεμίστηκε ταυτόχρονα και ο επί δεκαετίες υφιστάμενος διαχωρισμός του κόσμου σε ανατολικό και δυτικό, αλλά επανήλθε στο προσκήνιο, ειδικά μετά την Γερμανική επανένωση τον επόμενο χρόνο, η αγωνία πολλών για τον ρόλο της Γερμανίας στην ενωμένη Ευρώπη, που θα της επιφύλασσε του λοιπού η ιστορία.
Ήταν η εποχή στην οποία ετέθησαν οι βάσεις για νέους θεσμούς, νέα κράτη και, σε ορισμένες περιπτώσεις, για νέες συγκρούσεις. Όμως δεν παραβλέπουμε το γεγονός ότι παρά την διάχυτα υφιστάμενη και ζείδωρη αισιοδοξία εκείνης της σημαδιακής εποχής, ορισμένοι δυτικοί ηγέτες αντιτάχθηκαν στην επανένωση της Γερμανίας, φοβούμενοι ή ενθυμούμενοι τα χειρότερα, ότι δηλαδή η όλη διαδικασία θα μετέτρεπε ξανά τη Γερμανία σε κυρίαρχη δύναμη μέσα στη γηραιά ήπειρο.
Πράγματι, η αργή ανάπτυξη που παρατηρήθηκε σε αυτή λόγω του υψηλού κόστους της επανένωσης, έδωσε σύντομα αφορμή για εκτεταμένες μεταρρυθμίσεις στην αγορά εργασίας και την έκρηξη της μεταποίησης που έκαναν την ενωμένη, πλέον, Γερμανία για ακόμα μια φορά την αδιαμφισβήτητη οικονομική δύναμη της ηπείρου.
Πολλοί πολιτικοί αναλυτές και ιστορικοί έχουν εκφράσει την άποψη ότι η δημιουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε μεγάλο βαθμό ήταν μια προσπάθεια περιορισμού της γερμανικής επιρροής, συνδέοντας την οικονομική δύναμη της χώρας σε ένα κοινό νόμισμα και μια υπερεθνική συμμαχία.
Ατενίζοντας αναδρομικά την κατάσταση, διαπιστώνουμε τελικά ότι μετά από την επανένωση της Γερμανίας (1990) και την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης, η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει διαμορφωθεί αλλά υπέφερε από όλο και περισσότερες δυσφορίες στην πορεία της. Μια αναδρομή στα μετακομμουνιστικά χρόνια, θυμίζει την ταχεία επέκταση της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ε.Ε.) και του Συμφώνου της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας (ΝΑΤΟ) και την αυξανόμενη πρόκληση της Ρωσίας ως αναγκαστική ή και δυναμική απάντηση σε αμφότερους τους οργανισμούς.
Η γηραιά ήπειρος, όμως, χρειάστηκε να αντιμετωπίσει μεγάλες οικονομικές κρίσεις, αναπάντεχες μεταναστευτικές πιέσεις και αυξανόμενο εθνικισμό από πολλές χώρες της, ενώ ήρθε αντιμέτωπη με τις ακόμα συνεχιζόμενες επιπτώσεις της πρωτοφανούς και επικίνδυνης πανδημίας Covid-19.
Ταυτόχρονα, δεν περνά απαρατήρητο ότι οι και διατλαντικές σχέσεις έχουν γίνει πολλάκις πηγή έντασης, με τις βασικές αρχές των δεσμών και των σχέσεων Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής και Ευρωπαϊκής Ένωσης να τίθενται υπό αμφισβήτηση εν μέσω νέων διχασμών, που εντοπίζονται κυρίως στη φορολογία, την ενέργεια και την αμυντική πολιτική.
Όμως και η Ευρώπη δείχνει πως ακόμα συνεχίζει τον ναρκοθετημένο δρόμο του επανασχεδιασμού των συνόρων της.
Μετά την κατασκευή του, το μακρυνό έτος 1961, το Τείχος του Βερολίνου έγινε ίσως το πλέον έντονο σύμβολο της διαίρεσης της Δύσης από την κομμουνιστική Ανατολή, εκείνη τη χρονική περίοδο που έμεινε να αποκαλείται εποχή του Ψυχρού Πολέμου.
Το πολυποίκιλα εκκωφαντικό γκρέμισμα του Τείχους στις 9 Νοεμβρίου 1989, οδήγησε στην αναπόφευκτη επανένωση της Γερμανίας στις 3 Οκτωβρίου 1990, και την ίδια στιγμή στην απελευθέρωση των χωρών της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης που προηγουμένως δεσμεύονταν από την υφιστάμενη αμυντική συμμαχία του Συμφώνου της Βαρσοβίας με τη Σοβιετική Ένωση.
Λίγο αργότερα, την 1η Ιανουαρίου 1993, η Τσεχοσλοβακία χωρίστηκε σε δύο ξεχωριστές χώρες, την Τσεχική Δημοκρατία και τη Σλοβακία, μέσω ενός διαζυγίου που απεκλήθη βελούδινο και το οποίο, όπως φαίνεται, επιθυμούσαν να γίνει πραγματικότητα οι περισσότεροι από τους άμεσα ή έμμεσα εμπλεκόμενους.
Σημαδιακή χρονική περίοδος για την Ευρώπη υπήρξε σαφώς η διάλυση της Γιουγκοσλαβίας, το 1991, που προκάλεσε μια δραματική δεκαετία πολέμων και που εξελίχθηκε έως και εθνοκαθάρσεις και γενοκτονίες, και στο τέλος, η Βοσνία και Ερζεγοβίνη, η Κροατία, το Κοσσυφοπέδιο, το Μαυροβούνιο, η Βόρεια Μακεδονία, η Σερβία και η Σλοβενία θα γίνουν όλα ανεξάρτητα κράτη.
Η νεοσύστατη Ρωσική Ομοσπονδία απέκτησε τον πρώτο δημοκρατικά εκλεγμένο πρόεδρό της, τον Μπόρις Γιέλτσιν, ο οποίος ξεκίνησε αμέσως να εφαρμόζει μεταρρυθμίσεις προσανατολισμένες στην αγορά, όπως την άρση των εμπορικών φραγμών, την εγκατάλειψη των ελέγχων των τιμών και την απόσυρση των κρατικών επιδοτήσεων.
Αυτή η πρωτόγνωρη για το λαό αντιμετώπιση της κατάστασης, πυροδότησε μια περίοδο απότομου και ανεξέλεγκτου πληθωρισμού που αποδεκάτισε τις αποταμιεύσεις εκατομμυρίων απλών Ρώσων και εκτόξευσε τα ποσοστά της φτώχειας στα ύψη.
Παρά το γεγονός ότι ο Γιέλτσιν δεν έχαιρε ιδιαίτερης δημοφιλίας και εκτίμησης από πολλούς, εν τούτοις κέρδισε μια δεύτερη θητεία ως Πρόεδρος στις εκλογές του 1996 που σημαδεύτηκαν από παρατυπίες. Η αναδυόμενη τάξη των ολιγαρχών υποστήριξε την προσπάθεια επανεκλογής του Γιέλτσιν με αντάλλαγμα, φυσικά, ένα ικανό μερίδιο ελέγχου σε πολλές από τις μεγαλύτερες εταιρείες ορυκτών και πετρελαιοειδών της αχανούς χώρας.
Αλλά, το 1998, η Ρωσία χρεοκόπησε και η οικονομία της κατέρρευσε. Αυτό, σε συνδυασμό με την αύξηση της διαφθοράς, του οργανωμένου εγκλήματος και της εισοδηματικής ανισότητας, ήταν μια σημαντική οπισθοδρόμηση για τη ρωσική δημοκρατία και δημιούργησε το σκηνικό για την εμφάνιση στην ιστορία της χώρας του Βλαντιμίρ Πούτιν, το 1999.
Πρώτος εκλεγμένος πρόεδρος το 2000, θα συνεχίσει, έκτοτε, να κυριαρχεί στην πολιτική ζωή της απέραντης χώρας για δεκαετίες. Στην υπόλοιπη Ευρώπη, όμως, ήταν προφανές ότι μια καινούργια Ευρωπαϊκή Ένωση γεννιόταν!