Δεν θα είναι υπερβολή να πούμε ότι η επέτειος των 30 χρόνων του Επιστημονικού Τεχνολογικού Πάρκου Κρήτης συνιστά μια φωτεινή στιγμή για την επιστημονική -ερευνητική και επιχειρηματική κοινότητα της Κρήτης και όχι μόνο. Είναι μια ευκαιρία αισιοδοξίας για το μέλλον του τόπου εν μέσω του ευρύτερου δυστοπικού περιβάλλοντος των τελευταίων ημερών.
Ως Περιφέρεια Κρήτης είμαστε αρκετά υπερήφανοι για το τεχνολογικό μας πάρκο, το οποίο συνιστά, ως ένα από τα πρώτα ιστορικά πάρκα της Ελλάδος, πυλώνα του οικοσυστήματος καινοτομίας και επιχειρηματικότητας στο νησί.
Για το λόγο αυτό νοιώθουμε ευγνωμοσύνη για τους πρωτεργάτες ίδρυσης του Πάρκου, όπως και για όλους αυτούς τους Ακαδημαϊκούς, τους Ερευνητές και τους Επιχειρηματίες που στο διάστημα των 30 ετών εργάστηκαν ή εργάζονται και συνέβαλαν ή συμβάλλουν στην καταξίωση και στην ανάπτυξή του. Ιδιαίτερη δε, είναι η ευγνωμοσύνη μας στον μεγάλο απόντα, ψυχή για πολλά χρόνια και εμπνευσμένο εργάτη του Πάρκου, τον Αρτέμη Σαϊτάκη.
Αναντίρρητα η 4η Βιομηχανική Επανάσταση, η οποία ήδη εξελίσσεται, μας καλεί να αναστοχαστούμε τόσο το παραγωγικό, όσο και το καταναλωτικό μοντέλο αλλά και τις επιλογές οι οποίες θα επαναπροσδιορίσουν τη θέση της Ελλάδας στον διεθνή ανταγωνισμό. Πολλώ δε μάλλον που η 4ΒΕ δεν συνίσταται σε μία μεμονωμένη τεχνολογία αλλά στη σύγκλιση και τον συνδυασμό περισσοτέρων.
Συνιστά μια σύμπτυξη τεχνολογιών (τεχνητή νοημοσύνη, νανοτεχνολογία, φωτονική, προηγμένα υλικά, βιοτεχνολογία, μικρο-νανο ηλεκτρονική, πληροφορική) και ταυτόχρονα μια ισχυρή διασύνδεση τομέων (νέα υλικά, βιολογία, πληροφορική).
Μια από τις ιδιαιτερότητές της είναι οι δυνατότητες που παρέχει για την αύξηση της παραγωγικότητας, όχι μόνο στη βιομηχανία, αλλά οριζόντια σε όλους τους τομείς της οικονομίας, και ιδιαίτερα στις υπηρεσίες και τη γεωργία.
Συνεπώς, η επεξεργασία θέσεων και προτάσεων αναπτυξιακής πολιτικής δε θα πρέπει να γίνεται με όρους κλάδου, αλλά με όρους τεχνολογίας, καινοτομίας και νέας γνώσης που παράγουν πολλαπλάσια προστιθέμενη αξία και που με τη σειρά της εν συνεχεία διαχέεται σε όλους τους κλάδους.
Η συγκρότηση στρατηγικής για την 4η Βιομηχανική Επανάσταση συνιστά θεμελιακού χαρακτήρα μετασχηματιστικό εγχείρημα μακροχρόνια στόχευσης, εντός του οποίου η ύπαρξη και η λειτουργία των Επιστημονικών & Τεχνολογικών Πάρκων (ΕΤΕΠ) συνιστούν εκ των ων ουκ άνευ για την αποτελεσματική αναβάθμιση της χώρας στη νέα κοινωνία και οικονομία της γνώσης.
Υπό αυτή την έννοια και επειδή οι προκλήσεις του μέλλοντος είναι ήδη εδώ και με χαρακτήρα επιτακτικό επιζητούν απαντήσεις θα πρέπει να αναστοχαστούμε και να σχεδιάσουμε το μέλλον τόσο του πάρκου όσο και του γενικότερου οικοσυστήματος επιχειρηματικότητας και καινοτομίας της Περιφέρειας Κρήτης.
Εκκινώντας από το πρώτο (το μέλλον του πάρκου), θα πρέπει επί της αρχής να συμφωνήσουμε ότι ο παραδοσιακός χαρακτήρας των ΕΤΕΠ που επικεντρώνονταν κυρίως στη δημιουργία ενός συμβιωτικού περιβάλλοντος παρέχοντας γη για να λειτουργήσουν, βασικές εγκαταστάσεις και ειδική υποδομή (δηλαδή real estate), σε επιχειρήσεις τεχνολογίας έχει παρέλθει και θα πρέπει η νέα γενιά πάρκων να είναι περισσότερο προσανατολισμένη προς την τεχνολογική και επιχειρηματική ανάπτυξη, τη διάχυση της της νέας γνώσης και την καλλιέργεια κουλτούρας καινοτομίας στο παραγωγικό σύστημα και στη κοινωνία.
Να έχουν στοχευμένη στρατηγική για την οικοδόμηση σχέσεων με τα Ακαδημαϊκά -Ερευνητικά Ιδρύματα, την επιστημονική βιομηχανία, τους επαγγελματίες και την επενδυτική κοινότητα.
Σε αυτό το πλαίσιο, το ΕΤΕΠ-Κρήτης πέρα από το Πολυτεχνείο Κρήτης, θα πρέπει να διευρυνθεί εντάσσοντας στους κόλπους του το Πανεπιστήμιο Κρήτης, το Ελληνικό Μεσογειακό Πανεπιστήμιο αλλά και εμβληματικές καινοτόμες μεγάλες επιχειρήσεις.
Να αναπτύξει περαιτέρω της υποδομές του με στρατηγική πολυπολικότητας σε όλη την έκταση της Κρήτης και να ενισχυθούν οι υπηρεσίες προ-επώασης, θερμοκοιτίασης και καθοδήγησης νέων καινοτόμων και κοινωνικών επιχειρήσεων και εμπορικής αξιοποίησης των ώριμων ερευνητικών αποτελεσμάτων .
Ως Περιφέρεια Κρήτης τα τελευταία χρόνια είμαστε σε στενή δημιουργική συνεργασία με τα Ακαδημαϊκά-Ερευνητικά Ιδρύματα και το ΕΤΕΠ με κοινές δράσεις, όπως το φυτώριο ιδεών αλλά και η επεξεργασία προτάσεων με προεξέχουσα αυτή για τη δημιουργία του Κόμβου Καινοτομίας Κρήτης.
Ο Κόμβος Καινοτομίας εκτός των προαναφερθέντων υπηρεσιών θα συμβάλει στην ανάπτυξη και στη δικτύωση των Ερευνητικών Υποδομών, στην περαιτέρω ενίσχυση της καινοτομίας, στη συγκέντρωση επενδυτικών κεφαλαίων και στη δημιουργία εργαλείων χρηματοδοτικής στήριξης και τεχνικής υποστήριξης νεοφυών επιχειρήσεων.
Ταυτόχρονα, θα λειτουργήσει και ως ένας οργανισμός προώθησης της βιώσιμης ανάπτυξης, ενίσχυσης της κυκλικής οικονομίας και δημιουργίας ενός γόνιμου περιβάλλοντος για την καλλιέργεια και την ανάπτυξη νέων τεχνολογιών και προϊόντων περισσότερο φιλικών για το περιβάλλον. Ψυχή του Κόμβου σχεδιάζουμε να είναι το νέο και διευρυμένο ΕΤΕΠ-Κρήτης.
Όσο αφορά το ευρύτερο οικοσύστημα της καινοτομίας γίνεται μέχρι σήμερα από την Περιφέρεια Κρήτης μία συστηματική προσπάθεια ενίσχυσης και ανάπτυξης του τοπικού οικοσυστήματος καινοτομίας, κυρίως μέσω της καλλιέργειας κουλτούρας συνεργασίας και συνέργειας των ακαδημαϊκών και ερευνητικών ιδρυμάτων του νησιού με την τοπική επιχειρηματικότητα.
Θεωρούμε ότι η ανάπτυξη της καινοτομίας προϋποθέτει την πρωθύστερη καλλιέργεια της (βασικής & εφαρμοσμένης) έρευνας, και αποτελεί την αναγκαία συνθήκη για την καινοτομία, δηλαδή για την επιχειρηματική εκμετάλλευση αυτής της γνώσης στην παραγωγή, στις υπηρεσίες και στις διαδικασίες.
Ειδικότερα και μέσω του Παρατηρητηρίου Καινοτόμου Επιχειρηματικότητας και της Περιφερειακής Αναπτυξιακής Εταιρεία Κρήτης, η Περιφέρεια Κρήτης αποσκοπεί αφενός στην ενίσχυση της ανάπτυξης των καινοτόμων επιχειρήσεων, αφετέρου στην έμπρακτη και στην ουσιαστική διασύνδεση των Ακαδημαϊκών Ιδρυμάτων με τους επιχειρηματικούς φορείς για την ανάπτυξη πλέγματος σχέσεων παραγωγής καινοτομίας.
Προς την κατεύθυνση αυτή, έχει πια «θεσμοθετήσει» το Τριήμερο Καινοτομία «InnoDays – Η Κρήτης της Γνώσης και της Παραγωγής», που διοργανώνεται για δεύτερη συναπτή χρονιά, και αποτελεί σημείο συνάντησης όλων των ενδιαφερόμενων μερών που συγκροτούν το οικοσύστημα καινοτομίας του νησιού.
Στόχος των “InnoDays” είναι η ωρίμανση και η εμβάθυνση των δεσμών και των κοινών δράσεων επιχειρήσεων και ακαδημαϊκών ερευνητικών ιδρυμάτων, ώστε να προκύψει το κατάλληλο γόνιμο έδαφος για την καλλιέργεια καινοτόμων λύσεων και προτάσεων. Για τη φετινή διοργάνωση που θα διεξαχθεί στις 24-26 Νοεμβρίου αισιοδοξούμε στην εκθετική αύξηση τόσο των συμμετεχόντων όσο και των επισκεπτών.
Επιπλέον στο άμεσο διάστημα πρόκειται να ενεργοποιηθούν στο πλαίσιο του περιφερειακού προγράμματος «Κρήτη- 2021-27» δύο χρηματοδοτικές δράσεις για την υποστήριξη νέων υφιστάμενων ή υπό-σύσταση καινοτόμων επιχειρήσεων (προϋπολογισμού 3 εκατ. Ευρώ) και για την ανάπτυξη συνεργατικών δικτύων ερευνητικών υποδομών από τα ακαδημαϊκά και ερευνητικά ιδρύματα του νησιού (προϋπολογισμού 10 εκατ. Ευρώ).
Αναγνωρίζοντας την επιτακτική ανάγκη για την αλλαγή του παραγωγικού υποδείγματος είναι φανερό ότι η επένδυση στην καινοτομία συνιστά μοχλό για τη δημιουργία προστιθέμενης αξίας και εξωστρεφούς επιχειρηματικότητας και συμβάλλει στη μεγιστοποίηση του διαθέσιμου κοινωνικού κεφαλαίου και κατ’ επέκταση της κοινωνικής προστιθέμενης αξίας.
Είναι αδιαμφισβήτητο ότι για τη Κρήτη της Γνώσης και της Παραγωγής ο ρόλος του ΕΤΕΠ-Κρήτης στο μέλλον όπως και όλα τα 30 χρόνια που πέρασαν θα είναι καταλυτικός.
* Ο Αντώνης Παπαδεράκης είναι αντιπεριφερειάρχης Επιχειρηματικότητας, Εμπορίου, Καινοτομίας και Κοινωνικής Οικονομίας