2024: Καιρός να τεθεί τέρμα στις θυσίες στον Μολώχ της ασφάλτου

Έπρεπε η μακάβρια λίστα των νεκρών – θυμάτων των τροχαίων ατυχημάτωνθυσία στον αιμοβόρο θεό, τον Μολώχ της ασφάλτου, να φθάσει, μόνο στο νησί μας, στο ύψος των δεκάδων  ψυχών, από την αρχή του τρέχοντος έτους, εκτός από τους εκατοντάδες τραυματίες, για να κινητοποιηθούν οι αρμόδιοι και μη, να κλάψουν πάνω στις σορούς των θυμάτων.

…Έχουμε συνηθίσει πια. Κάθε φορά που θα συμβεί κάποιο νέο τραγικό δυστύχημα, σε κάποιο σημείο του οδικού δικτύου, γίνεται η αφορμή για να ξαναρχίσουν σε όλους τους τόνους οι συζητήσεις περί ευθυνών για το οδικό δίκτυο (ΒΟΑΚ), για την αστυνόμευση, για την οδική συμπεριφορά των Ελλήνων και για ό,τι άλλο σχετικό ή άσχετο με την οδική ασφάλεια.

Όταν καθημερινά στους ελληνικούς δρόμους σκοτώνονται 5 άτομα κατά μέσο όρο, είναι τουλάχιστον υποκρισία να τονίζουμε την ευαισθησία μας και την αγανάκτησή μας για τα κακώς κείμενα, αναζητώντας συγχρόνως τους υπευθύνους για να τους ρίξουμε όλο το κρίμα, μόνο σε περιπτώσεις στις οποίες η κοινή γνώμη «συγκλονίζεται», λόγω της τραγικότητας των δυστυχημάτων (ομαδικοί θάνατοι, μικρά παιδιά κ.λ.π.). Και, επιπλέον, να κάνουμε τηλεοπτικό θέαμα τον αβάσταχτο πόνο των συγγενών προς ικανοποίηση της περιέργειας του φιλοτηλεθεάμονος κοινού. Αντί λοιπόν να χύνουν δάκρυα, ας εφαρμόσουν την παρακάτω πρόταση. Σίγουρα κάτι καλύτερο θα προκύψει. Η επίμαχη αυτή πρόταση στηρίζεται στις παρακάτω παραδοχές:

– Αν εξειδικεύσουμε σε μερικές αδρές γραμμές την έννοια της οδικής ασφάλειας, αυτή αποτελείται από ένα πλέγμα διαφορετικών παραγόντων: ⇒ Τον Άνθρωπο (φυσική κατάσταση – εκπαίδευση – συμπεριφορά) ⇒ Το Μέσον (αυτοκίνητο ή δίκυκλο γενικά) ⇒ Την Πολιτεία (νομοθεσία, εκπαίδευση, οδοποιία, σήμανση). Ο άνθρωπος ως χρήστης των οχημάτων, όταν οδηγεί οφείλει να βρίσκεται σε άριστη πνευματική αλλά και φυσική κατάσταση, να είναι ήρεμος, να μην κάνει χρήση φαρμάκων ή ουσιών που επιδρούν στα αντανακλαστικά, να είναι άρτια εκπαιδευμένος στην οδήγηση του οχήματός του και να συμπεριφέρεται μη ανταγωνιστικά προς τους άλλους.

Τέλος, πρέπει να χρησιμοποιεί τα μέσα παθητικής ασφάλειας του οχήματος (ζώνες ασφαλείας ή κράνος) και φυσικά να τηρεί τον Κ.Ο.Κ. Το Μέσον (αυτοκίνητο ή δίκυκλο) πρέπει να πληροί τους κανονισμούς ασφαλείας, να είναι άριστα συντηρημένο και να δίδεται ιδιαίτερη φροντίδα στα μέσα ασφαλείας του (φρένα, υγρά φρένων, ελαστικά, αναρτήσεις, λειτουργίες συστημάτων ABS και αερόσακκων, σωστά ρυθμισμένα φώτα, ευθυγράμμιση προσθίου συστήματος, ζυγοστάθμιση τροχών, άριστη κατάσταση ζωνών ασφαλείας, ποιότητα κράνους και σωστή ενδυμασία για τους δικυκλιστές).

Η Πολιτεία, τέλος, η οποία με νομοθετικό πλαίσιο πρέπει να καθορίζει τους όρους και τις συνθήκες εισαγωγής – προδιαγραφές και ελέγχου των οχημάτων, τον τρόπο κυκλοφορίας – Κ.Ο.Κ. – τους όρους εκπαίδευσης και εξέτασης των υποψηφίων οδηγών και αναβατών κατασκευή και συντήρηση των οδών, καθώς και την ορθή διαγράμμιση και σήμανση. Η Εκπαίδευση των υποψηφίων οδηγών και αναβατών πρέπει να είναι ουσιαστική και όχι τυπική, να πραγματοποιείται σε πραγματικές συνθήκες, ώστε οι εκπαιδευόμενοι να αποκτούν πραγματική εμπειρία, χωρίς αυτό, βέβαια, να αρκεί για τη μείωση των οδικών τροχαίων ατυχημάτων.

Η εκπαίδευση στην Κυκλοφοριακή Αγωγή πρέπει να αποτελέσει αντικείμενο διδασκαλίας στην Α/θμια και Β/θμια Εκπαίδευση, ώστε τουλάχιστον οι επόμενες γενιές να σταματήσουν να θρηνούν αθώα θύματα της ασφάλτου. Στη σχεδίαση και υλοποίηση ή επισκευή των δρόμων, η κεντρική διοίκηση, αλλά και οι βαθμίδες της περιφερειακής και τοπικής Αυτοδιοίκησης, πρέπει να επιμελούνται και να επιβλέπουν για τη σωστή σχεδίαση των δρόμων, με τις σωστές κλίσεις και τη σωστή χρησιμοποίηση του υλικού του οδοστρώματος.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση το 2000 είχε θέσει ως θέμα προτεραιότητας την Οδική Ασφάλεια, αφού αποφασίστηκε ομόφωνα από τα Κράτη – Μέλη η ενδυνάμωση των μέτρων για την Οδική Ασφάλεια, ώστε μέχρι το… 2010 να υπάρξει μείωση τουλάχιστον κατά 50% των θανάτων από τροχαία ατυχήματα, χωρίς να γίνει, βέβαια, κατορθωτό. Παράλληλα, τα Κράτη.

Είναι γεγονός ότι όλα τα Κράτη αντιμετωπίζουν, γενικά, τα ίδια προβλήματα Οδικής Ασφάλειας, όπως υπερβολική ταχύτητα, χρήση απαγορευμένων ουσιών ή οινοπνευματωδών ποτών, μη χρήση ζώνης ασφαλείας, αλλά και χρήση κινητού τηλεφώνου κατά την οδήγηση, ανεπαρκή προστασία, ύπαρξη «μελανών σημείων» (χώροι υψηλού κινδύνου πρόκλησης ατυχημάτων), κακή ορατότητα, ακατάλληλη οδική υποδομή κ.λ.π. Για τη βελτίωση της Οδικής Ασφάλειας τα πράγματα είναι ξεκάθαρα, πάρα πολύ απλά και όχι κάτι καινούργιο.

Η μείωση των Τροχαίων Ατυχημάτων με σοβαρές σωματικές βλάβες μπορεί να επιτευχθεί εάν ελεγχθούν οι παρακάτω παράγοντες: Το Οδικό Περιβάλλον • Η κυκλοφοριακή αγωγή του χρήστη του οδικού δικτύου (πεζός και οδηγός) • Το Μέσον • Η Αντιμετώπιση μετά το ατύχημα • Η Αστυνόμευση. Κάθε βελτίωση που γίνεται σε καθέναν από τους παραπάνω παράγοντες έχει σαν αποτέλεσμα τη μείωση των τροχαίων ατυχημάτων, αλλά απαιτείται ακόμα και ο συντονισμός όλων αυτών των παραγόντων από ΕΝΑ Κέντρο και ΜΙΑ Αρχή Ελέγχου. Η βελτίωση του οδικού περιβάλλοντος μπορεί να εξασφαλιστεί με:

• Τον εντοπισμό και τις απαιτούμενες επεμβάσεις σε χώρους υψηλού κινδύνου (Η Δ/νση Τεχνικών Υπηρεσιών της Περιφέρειας, αλλά και το Τμήμα Τροχαίας έχουν στοιχεία για τους χώρους αυτούς στα διοικητικά όρια της Κρήτης, τα οποία στη συνέχεια θα δοθούν για τη μελέτη τους στη συζήτηση που θα ακολουθήσει).
• Τη βελτίωση της σήμανσης
• Τη βελτίωση των οδοστρωμάτων του οδικού δικτύου
• Την τυποποίηση και βελτίωση στηθαίων ασφαλείας (μπαριέρες)
• Τη βελτίωση του ηλεκτροφωτισμού, όπου απαιτείται.

Η κυκλοφοριακή αγωγή του χρήστη του οδικού δικτύου (πεζού και οδηγού) μπορεί να εξασφαλιστεί με:

• Τη βελτίωση του συστήματος εκπαίδευσης των υποψηφίων οδηγών
• Τη βελτίωση του συστήματος εξέτασης υποψηφίων οδηγών και αυστηρή τήρηση των διαδικασιών
• Τα προγράμματα κυκλοφοριακής αγωγής για ενήλικες και παιδιά
• Τις εκστρατείες ενημέρωσης των πολιτών
• Την ενεργοποίηση των πολιτών.

Η βελτίωση του Μέσου Κυκλοφορίας εξασφαλίζεται με:

• Τον εκσυγχρονισμό Κέντρων Τεχνικού Ελέγχου Οχημάτων (Κ.Τ.Ε.Ο.) • Την αυστηρή εφαρμογή των ελέγχων από τη Μικτή Επιτροπή Ελέγχου Κινήσεων Οχημάτων. Η βελτίωση της αντιμετώπισης μετά το ατύχημα εξασφαλίζεται με:
• Τον απαιτούμενο και κατάλληλο εξοπλισμό των μονάδων επέμβασης
• Την υλοποίηση των σχεδίων επέμβασης
• Τη βελτίωση της άμεσης περίθαλψης στα Νοσοκομεία.

Για την αντιμετώπιση του σοβαρού αυτού προβλήματος απαιτείται η σύσταση ενός Παρατηρητηρίου για την Οδική Ασφάλεια το οποίο θα αποτελεί Ειδικό Ανεξάρτητο Κλιμάκιο, στελεχωμένο από καταλλήλους υπαλλήλους όλων των Υπηρεσιών και Φορέων που εμπλέκονται με το αντικείμενο της Οδικής Ασφάλειας, εφοδιασμένο με τα απαιτούμενα μέσα κινήσεως και επικοινωνίας, το οποίο θα αναλάβει το συντονισμό όλων των ενεργειών στη βάση μιας συγκεκριμένης πολιτικής με μετρήσιμους στόχους:

1. Της εκπόνησης και αποτελεσματικής εφαρμογής ενός προγράμματος δράσης για την επίτευξη των στόχων
2. Της αυστηρής εφαρμογής της Νομοθεσίας
3. Της επικέντρωσης των ενεργειών σε ομάδες με υψηλό δείκτη ατυχημάτων, όπως αγρότες, νέοι, μαθητές κ.λ.π.
4. Της λήψης των τεχνικών μέτρων ελέγχου άμεσα, μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα
5. Της επιστημονικής διερεύνησης των ατυχημάτων, με στόχο τον εντοπισμό, όχι μόνο των ενεργών παραλείψεων/λαθών, αλλά και των ανενεργών, με στόχο τη λήψη μέτρων για αποφυγή επανάληψης μελλοντικών παρόμοιων καταστάσεων, ή τουλάχιστον την δραστική τους μείωση.
6. Τη σύσταση, το ρόλο και την αποστολή του Παρατηρητηρίου Οδικής Ασφάλειας, ως Οργάνου για την αντιμετώπιση του οξύτατου αυτού προβλήματος, ώστε να περιορίσουμε στο ελάχιστο δυνατόν το φόρο αίματος, που καθημερινά πληρώνουμε.

Απαιτείται, επιτέλους, εφαρμογή επιστημονικά τεκμηριωμένου σχεδίου…

* Ο Δημ. Κων. Σαρρής είναι π. υφυπουργός, ΓΓΑ, νομάρχης Ηρακλείου