52 χρόνια έχουν περάσει, σαν σήμερα, και η Κάρα του Αγίου Τίτου επιστρέφει στη γενέθλιο γη.
Κυριακή πρωί, σχεδόν ξημέρωμα κι έπιασα να ανηφορίζω την 25η Αυγούστου, την οδό Πλάνης, την πολύπαθη.
Κι έφτασα ίσαμε την πλατεία στην εκκλησιά του Αγίου Τίτου.
Στολισμένη ήταν, σημαίες παντού. Όμορφη μου φάνηκε με τα σχολιανά της, τα επίσημα.
Για μια στιγμή αναρωτήθηκα, όμως γρήγορα ήρθε στη σκέψη μου πως την Τρίτη θα συμπληρώνονταν πενήντα δύο χρόνια από μια μεγάλη και ιστορική για την πόλη επέτειο.
Μια μέρα που θα έφερνε πάλι στο μυαλό θύμησες και αλλοτινά παθήματα της πόλης.
Να θυμηθούμε ξανά τα γεγονότα που κάποτε «εδίωξαν» την Κάρα του Αγίου Τίτου από την πόλη μας για να σωθεί να μην πέσει στα χέρια των Οθωμανών.
Σε ένα καράβι την έβαλαν μαζί με την εικόνα της Παναγίας της Μεσοπαντίτισσας που παραμένει ξενιτεμένη κι ένα σωρό άλλα κειμήλια και τα φυγάδεψαν να σωθούν, να γλιτώσουν…
Και θυμήθηκα ξανά όλη την ιστορία τούτης της Εκκλησίας κι ένιωσα για μια ακόμα φορά δέος, φόβο, αγανάκτηση μα και χαρά που ό,τι και να είχε συμβεί, όσα δεινά και καταστροφές και αν έζησε, λοιμούς, καταποντισμούς, σεισμούς και τόσους κατακτητές, Εκείνη έστεκε πια αγέρωχη, όρθια με την μεγαλοπρέπεια που της ταιριάζει.
Θυμήθηκα σχεδόν τα πάντα, από εκείνη την πιο πολυπόθητη και ιστορική μέρα που ξημέρωσε ποτέ για την μεγάλη Χριστιανική εκκλησία που δεν ήταν άλλη από την 15η Μαΐου 1966.
Είναι η μέρα που το λιμάνι, η 25η Αυγούστου, θα γεμίσει με χιλιάδες ανθρώπους. Αντιπρόσωποι της Κυβέρνησης, κληρικοί, μοναχοί και απλός λαός θα υποδεχτεί την κάρα του Αποστόλου Τίτου ύστερα από 297 περίπου χρόνια.
Επιστροφή στην πατρίδα, στη γενέθλιο γη. Όλα αυτά τα χρόνια φυλασσόταν στην εκκλησία του Αγίου Μάρκου στη Βενετία. Λένε πως έριχναν παντού ροδοπέταλα και άλλα λουλούδια της κρητικής γης, σε όλο το δρόμο από τo λιμάνι, την 25η Αυγούστου και μέχρι την είσοδο του Ναού, για να υποδεχτούν ένα σύμβολο, ένα ιερό κειμήλιο που μόνο δάκρυα χαράς θα μπορούσε να φέρει στα μάτια όλων των ανθρώπων που βρίσκονταν εκεί. Επίσημοι προσκεκλημένοι ο αντιπρόσωπος του Πατριάρχου της Βενετίας, Επίσκοπος Ιωάννης Ολιβότι, που την παρέδωσε στον μακαριστό Αρχιεπίσκοπο Κρήτης Ευγένιο.
Λένε επίσης πως στο λόγο του, που αναφώνησε με πολύ μεγάλη συγκίνηση ανέφερε περίπου τα παρακάτω: «Αυτός ο λαμπρός εορτασμός του κρητικού λαού θα μετριάσει τη θλίψη των ενετών για τη στέρηση του τιμίου λειψάνου, το οποίο επί τρεις αιώνες ήτο αντικείμενο ευλαβούς αγάπης. Δε θα λησμονήσω ποτέ αυτές τις στιγμές της θριαμβευτικής επιστροφής της Τιμίας Κάρας του Αγίου Τίτου, αγαπητού μαθητή του Αποστόλου Παύλου και πρώτου Επισκόπου Κρήτης».
Ο Αρχιεπίσκοπος Ευγένιος, πρωτοστάτης της μεγάλης επιστροφής, είπε μεταξύ των άλλων: «Οποία χαρά σήμερον εν ουρανώ και επί γης. Οποία χαρά δια τας μακαρίας ψυχάς των αοιδίμων προκατόχων ημών, των άλλων αρχιερέων της Κρήτης και δι’ όλην την θριαμβεύουσαν Εκκλησίαν του Χριστού. Οποία χαρά και δι’ ημάς, οι οποίοι έχομεν το ιδιαίτερο προνόμιο και ευτύχημα να υποδεχώμεθα σήμερον το τιμιώτατον λείψανον του πρωτοθρόνου Επισκόπου ημών, επί παρουσία τόσων τιμίων εκπροσώπων των εκκλησιών ημών, ορθοδόξων και ρωμαιοκαθολικών, και τοσαύτης συρροής κλήρου και λαού και να έχωμεν εις το εξής το τιμώτατο τούτο λείψανο εν μέσω ημών».
Κυριακή 15 Μαΐου 2018, πενήντα δύο χρόνια μετά, κι η καινούργια διαδρομή της λιτανείας θύμισε σε πολλούς εκείνη την ημέρα στα 1966. Σαν να ‘ταν το σήμερα , χθες. Κατευωδιο από την 25η Αυγούστου κι ανέβασμα πάλι ίσαμε τον ναό. Λιβάνι έκαιγε μπροστά από τα καταστήματα και πλήθος απλών ανθρώπων γεμίσανε τον δρόμο, την πλατεία των 18 Άγγλων, το μικρό ενετικό λιμάνι μας. Μια στιγμή, ένοιωσα το χρόνο να χάνεται, να γυρίζει πίσω και νόμισα πως είδα εκείνο το καράβι να ξεμακραίνει με μαύρες σημαίες, σαν άλλος Θησέας τον Αύγουστο του 1669.
Κι αμέσως την ίδια στιγμή είδα ένα άλλο καράβι, στολισμένο τούτη τη φορά με κάτασπρα πανιά, με κόκκινα χαλιά, με χίλια δυο στολίδια να πιάνει ξανά λιμάνι, στις 15 Μαΐου του 1966. Να καθρεφτίζεται στα καταγάλανα νερά, να χαιρετά τον μεγάλο Άρχοντα, τον Κούλε στην μεγαλοπρεπή του Είσοδο, στην Μεγάλη Επιστροφή, μεταφέροντας ένα από τα πιο Ιερά Κειμήλια μας, στο πατρικό του σπίτι.
Σαν να ‘μουν εκεί και ας ήμουν σχεδόν νεογέννητη εκείνη την ημερομηνία, σαν να μύριζα τα ροδοπέταλα στους δρόμους, σα να ΄βλεπα τα δάκρυα και τη χαρά χιλιάδων ανθρώπων. Σαν να ζητωκραύγαζα κι εγώ από χαρά κι ακλουθούσα το πλήθος ίσαμε εδώ, στην Μεγάλη Πλατεία…
Ανέβαινε ο ήλιος πάλι ψηλά, λίγη αντάρα είχε μετά το ξημέρωμα…
Μπήκα μέσα στον Άγιο Τίτο, άναψα ένα κερί κι έμεινα ώρα πολλή να συλλογιέμαι…
Κι ύστερα κατηφόρισα με το ποδήλατό μου ίσαμε το λιμάνι. Λίγες ώρες μετά, ένοιωσα τον Άρχοντα να χαίρεται. Όπως τότε, οι ψαλμωδίες, ο κόσμος, η συγκίνηση. Πόσα έχει δει τούτο το θεριό. Μισεμούς κι επαναφορές, κλάματα, γέλια, ουρλιαχτά και χαρές…
Πότε πια να μην συμβεί τέτοιο κακό, ποτέ να μην ξημερώσει μισεμός για κανέναν και τίποτα για τούτο τον τόπο.
ΠΗΓΕΣ:
Το Ηράκλειο στο πέρασμα των Αιώνων, Στεργ. Σπανάκη, Δήμος Ηρακλείου, 1990
Το Ηράκλειο και η Νομαρχία του, Νομαρχιακή αυτοδιοίκηση Ηρακλείου, 2005
*Με το ποδήλατό μου στις γειτονιές του μεγάλου Κάστρου, Ελένη Μπετεινάκη, 2018