Δεν χρειάστηκε να περάσουν πολλά χρόνια για να μετασχηματιστούν τα συντηρητικά Χανιά, πρωτεύουσα της ημιαυτόνομης Κρητικής Πολιτείας από το 1898 μέχρι το 1913, σε μια πολυάνθρωπη και πολυπολιτισμική πόλη με ευρωπαϊκό “αέρα”.
Η διαδικασία είχε ξεκινήσει από νωρίτερα με την παρουσία των στρατευμάτων των “Μεγάλων Δυνάμεων” (τόχει ο έρμος τόπος να φιλοξενεί ξένους στρατούς και βάσεις), που είχαν αναμιχθεί ενεργά στην επίλυση του ακανθώδους “Κρητικού Ζητήματος”.
Στην εκπληκτικής ευκρίνειας φωτογραφία του Περικλή Διαμαντόπουλου, επίσημου φωτογράφου του Πρίγκηπα Γεωργίου, βλέπουμε μια κάθοδό του από το Διοικητήριο της Κρητικής Πολιτείας στο Καστέλι (τη “Μεραρχία”, που λέμε συχνά τελευταία) στην πλατεία των Μαυροβουνίων (ή Συντριβάνι).
Με τεράστια γράμματα προβάλλει την πραμάτεια του το “Καπνοπωλείον Σουλεϊμάν Ζεζδεράκη, προμηθευτού της Α.Υ. του πρίγκηπος Γεωργίου της Ελλάδος, ύπατου αρμοστού Κρήτης” με το Ελληνικό εθνόσημο από πάνω. Pharmacie International, έχει βαπτίσει το “Φαρμακείον” του ο AR.B. Spyridakis, ενώ δίπλα του το μέχρι πρότινος μπαρμπέρικο, εξελίχθηκε σε “Au Salon De Coiffeur & Parfumerie” και ο επίσης “Προμηθευτής της Α.Υ. του πρίγκηπος…” Ι.Ανδρουλιδάκης, έγινε Jean Andrulidakis.
Πλήθος περίεργοι, μαζί τους και λίγες γυναίκες από τις δυο πλευρές του δρόμου, ντυμένοι οι περισσότεροι “ευρωπαϊκά”(λίγοι χριστιανοί και λίγοι μουσουλμάνοι φορούν πια τις παραδοσιακές ενδυμασίες), θαυμάζουν το αξιοπερίεργο θέαμα. Περίεργα κοιτάζει και ο σκύλος στη μέση του δρόμου.
Στη γωνία του ορόφου του καπνοπωλείου, δίπλα στην είσοδο του ξενοδοχείου με το πομπώδες όνομα “LONDON”, πίσω από τη σημαία, μόλις διακρίνεται να προεξέχει ένα κορινθιακό (μάλλον παλαιοχριστιανικό) κιονόκρανο, σε δεύτερη χρήση.
Οι διαφορές με την ανατολίτικη πόλη, που βλέπουμε στην λίγων δεκαετιών παλιότερη φωτογραφία με το Γιαλί Τζαμισί, λίγα μέτρα παρακάτω, είναι φανερές…… Κείμενο Φωτογραφίες Μιχάλης Ανδριανάκης)