Κάθε χρόνο στις 21 Μαρτίου, την επόμενη της Εαρινής Ισημερίας εορτάζεται η Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης. Η αρχική ιδέα ανήκει στον ποιητή Μιχαήλ Μήτρα (έφυγε από τη ζωή στις 6 Μαρτίου 2019) ο οποίος το 1997 πρότεινε στην Εταιρεία Συγγραφέων να καθιερωθεί ο εορτασμός της ποίησης και να οριστεί συγκεκριμένη μέρα γι’ αυτό. Ο τότε πρόεδρος της Εταιρείας Κώστας Στεργιόπουλος υιοθέτησε την πρόταση και η ποιήτρια Λύντια Στεφάνου πρότεινε ως ημέρα εορτασμού την 21η Μαρτίου, πρώτη ημέρα μετά την Εαρινή Ισημερία, που συνδυάζει το φως από τη μία και το σκοτάδι από την άλλη, όπως η ποίηση, που συνδυάζει το φωτεινό πρόσωπο της αισιοδοξίας με το αυστηρό το Δωρικό της ευθύνης.
Η πρώτη Ημέρα Ποίησης γιορτάστηκε στην Αθήνα το 1998. Την επόμενη χρονιά ο συγγραφέας Βασίλης Βασιλικός, πρέσβης της Ελλάδας στην UNESCO, εισηγήθηκε στο Εκτελεστικό Συμβούλιο η 21η Μαρτίου να ανακηρυχθεί Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης. (Σε αντιστοιχία με την 21η Ιουνίου ημέρα του Θερινού Ηλιοστασίου που το 1982 καθιερώθηκε Παγκόσμια Ημέρα Μουσικής ) Το σκεπτικό της ΟΥ ΝΕΣΚΟ, η οποία το 1999 υιοθέτησε και υπερψήφισε την ελληνική πρόταση να γιορτάζεται παγκόσμια η ποίηση είναι: «Η Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης θα ενισχύσει την εικόνα της ποίησης στα ΜΜΕ, ώστε η ποίηση να θεωρείται πλέον μια τέχνη που βοηθά την κοινωνία να βρει και να ισχυροποιήσει την ταυτότητά της… Οι πολύ δημοφιλείς ποιητικές αναγνώσεις και οι εορτασμοί μπορεί να αποτελέσουν αφορμή για την ενίσχυση των δεσμών της ποίησης με τις άλλες τέχνες, καθώς και με τη Φιλοσοφία, αφού από τον Πλάτωνα και μετά οι μεγάλοι φιλόσοφοι έχουν υποστηρίξει ότι από την ομορφιά παίρνουμε γνώση και αντίστροφα.
Μεγάλοι δε μαθηματικοί και φυσικοί, έχουν πει ότι το βασικό χαρακτηριστικό ενός μαθηματικού τύπου ο οποίος είναι αληθής είναι η ομορφιά, για να ξαναθυμηθούμε τη φράση του Ντελακρουά: «Δεν υπάρχει τέχνη χωρίς ποίηση». Ποιητής-ποίηση Όντας λοιπόν και εγώ ένας ταπεινός υπηρέτης των Μαθηματικών, που αρά γράφει και κανένα στίχο, δράττομαι της ευκαιρίας να γράψω τι είναι κατά την άποψη μου ο Ποιητής και τη επιδιώκει μέσω της Ποίησης Ο Ποιητής μελετά το παρελθόν, βιώνει το παρόν και οραματίζεται το μέλλον, που γι’ αυτόν είναι η αντανάκλαση του περασμένου πάνω στον καθρέφτη του σήμερα. Επικεντρώνει στην καρδιά του προβλήματος, δεν τέρπει, αγωνίζεται να δώσει λύσεις με λόγο απέριττο, συμπυκνωμένο, Δωρικό, αλλά συγχρόνως διεγείρει τις πιο ευαίσθητες χορδές του αναγνώστη, καθιστώντας τον κοινωνό, μέτοχο, συναγωνιστή στην εξεύρεση της λύσης, της δικαίωσης, της λύτρωσης.
Ο Ποιητής δεν είναι φιλόλογος, είναι μαχητής, δεν είναι ορθολογιστής, είναι ο αντάρτης, που θα φέρει το υπερβατικό, δεν χτίζει, θεμελιώνει το καινούργιο, δεν σε κερδίζει με την ομορφιά των λέξεων, πράγμα που είναι εύκολο να κάνει ο καλός ποιητής και που πολλές φορές παγιδεύεται και κάνει. Ο Ποιητής που ξεχωρίζει σε κερδίζει με την δυναμική που κρύβεται πίσω από αυτές τις λέξεις, και με την διαχρονικότητα του θέματος που θίγεται. Δεν είναι ένας απλός οραματιστής, είναι ο στοχαστής που μορφοποιεί το όνειρο και υπ’ αυτήν την έννοια είναι δημιουργός. Επιγραμματικά θα αναφέρω τη στενή σχέση, ως πνευματικής ενασχόλησης, των Μαθηματικών με την Ποίηση ή αν θέλετε της Ποίησης με τα Μαθηματικά δανειζόμενος τους στίχους του Αισχύλου από το έργο του Προμηθέας Δεσμώτης: «….Μα και τον αριθμό, πρώτη σοφία τους βρήκα εγώ, και των γραμμάτων το συνταίριασμα, δουλεύτρα τέχνη Μητέρα των μουσών, μνήμη των πάντων….». Το συνταίριασμα λοιπόν αυτό αριθμών και γραμμάτων οδηγεί στα μαθηματικά και στην ποίηση. Τα δώρα του Πυρφόρου στην ανθρωπότητα, θεμέλια και τα δυο του ανθρώπινου πολιτισμού και πολύτιμα στολίδια, που έκλεψε από τους Μακάριους Θεούς.
Τέλος, με την ιδιότητα και πάλι του Μαθηματικού, θα δανειστώ κάποιες αράδες από το βιβλίο ενός από τους μεγάλους Μαθηματικούς του 20ού αιώνα, τον G.H. Hardy. Στο βιβλίο του με τίτλο «Η Απολογία ενός Μαθηματικού» γράφει: “Ο Μαθηματικός, όπως ένας Ζωγράφος ή ένας Ποιητής, είναι ένας σχεδιαστής.…Τα μαθηματικά σχεδιάσματα, όπως και εκείνα ενός ζωγράφου ή ενός ποιητή, πρέπει να είναι όμορφα. Οι ιδέες, όπως τα χρώματα ή οι λέξεις, πρέπει να ταιριάζουν μεταξύ τους με αρμονικό τρόπο”. Η ποίηση αρχίζει εκεί όπου αρχίζει να ηττάται ο θάνατος. Οδυσσέας Ελύτης Ποίησις έστι τέχνη μιμητική πράξεών τε καί λόγων, ούχ’ οία ταύθ’ υπάρχει, αλλ’ οία δύναται καί δεί, τέλος έχουσα τό μεθ’ αρμονίας καί ρυθμού είς αρετήν διατιθέναι τάς τών ακουόντων ψυχάς. Αριστοτέλης Και όπως είναι φυσικό κλείνω με ένα ποίημα μου, αφού πρώτα σας ευχαριστήσω για το χρόνο που διαθέσατε Η Γειτονιά Γροθιά Χθες πάλι επερπάτησα σε γνώριμα δρομάκια, κι είδα αυλές ολάνθιστες με χαμολουλουδάκια, σαν έκλεισα τα μάτια μου και πήγα χρόνια πίσω, σκηνές μιας άλλης εποχής στο νου να αναστήσω.
Κι είδα από τις φάμπρικες κοπέλες να γυρίζουν, σαν χαμολούλουδα κι αυτές, όμορφα να μυρίζουν. Κι είδα τους νέους, δουλευτές, γεμάτους με ζωντάνια. Κι είδα αυλές μ’ αγιόκλημα, με γιασεμιά, γεράνια Κι είδα γιαγιάδες στις αυλές να τραγουδούν σ’ εγγόνια. Κι είδα παππούδες στις αυλές, μ’ άσπρα μαλλιά σαν χιόνια, να δείχνουν στα εγγόνια τους, γεμάτοι περηφάνια, πώς φτιάχνουν το χαρταετό ψηλά να ανεβαίνει, πώς φτιάχνουν το πατίνι τους, γρήγορα να πηγαίνει. Κι είδα στα τα ταπεινά της γειτονιάς τα σπίτια η συνδρομή σ’ ανήμπορο, όλων να ‘ναι συνήθεια, Κι είδα στο πρόβλημα ενός όλοι να βοηθούνε. Και με τραγούδι και χορό τίς πίκρες να ξεχνούνε. Και δεν υπήρχαν άστεγοι στη μοίρα αφημένοι. Και δεν υπήρχαν νεαροί στην πρέζα εθισμένοι. Και δεν υπήρχαν γέροντες να είναι φοβισμένοι κι από νωρίς στα σπίτια τους να ΄ναι αμπαρωμένοι. Κι ήταν η γειτονιά γροθιά σε κάθε δυσκολία. Κι ήτανε όλοι έτοιμοι σε πρώτη ευκαιρία, με μιας κιθάρας την πενιά, να αρχίσουν το τραγούδι. Κι ήτανε δώρο ακριβό ένα μικρό λουλούδι. Όμως τα χρόνια πέρασαν, αλλάξανε τα ήθη. Κι αυτά που αναπόλησα μοιάζουνε παραμύθι, Κι εγώ μονάδα περιττή στα άγνωστα τα πλήθη.
*Ο Γιώργος Αγγελάκης είναι μαθηματικός