Λίγα λόγια για τον καθηγητή ψυχιατρικής Νίκο Παρίτση, που έφυγε ξαφνικά από τη ζωή. Η επιστημονική, ερευνητική και ανθρωπιστική του αναγνώριση είναι διεθνής, αλλά εδώ περιοριζόμαστε στο πώς τον γνωρίσαμε το διάστημα της παρουσίας του στην Κρήτη που τόσο αγαπούσε και βοήθησε με το έργο του. Το 1989 εκλέγεται καθηγητής Ψυχιατρικής στο Πανεπιστήμιο Κρήτης. Οργανώνει, αναπτύσσει και λειτουργεί την Ψυχιατρική Κλινική του Πανεπιστημίου ώστε να καλύπτει όλες τις νοσηλευτικές ανάγκες του Νομού Ηρακλείου. Ξεκινά τη λειτουργία της Παιδοψυχιατρικής Κλινικής του Πανεπιστημίου.
Έτσι το Πανεπιστήμιο έγινε το πρώτο στην Ελλάδα που εφάρμοσε με επιτυχία την Τομεοποίηση των Ψυχιατρικών Υπηρεσιών, στόχο της Κυβέρνησης και της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Συμμετείχε στο σχεδιασμό και την υλοποίηση της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης στη Κρήτη. Στο πλαίσιο αυτό λειτουργεί ξενώνα και διαμερίσματα αποασυλοποίησης. Καταργεί την καθήλωση και απομόνωση των ψυχικά ασθενών στην Ψυχιατρική Κλινική Ηρακλείου. Δημιουργεί το ιατρείο θεραπείας χωρίς φάρμακα για τους ψυχικά ασθενείς και τις οικογένειές τους, τους οποίους και αγαπά ιδιαίτερα, με στόχο τη μείωση ή και εξάλειψη των φαρμάκων τους.
Επίσης η Συστημική μέθοδος θεραπείας «ΘΑΣ» που έχει δημιουργήσει έχει εξαιρετικά αποτελέσματα που οδήγησαν στην επίσημη αναγνώρισή του ως οικογενειακού θεραπευτή από το ευρωπαϊκό δίκτυο οικογενειακής θεραπείας το 1987. Η Κρήτη είναι πολύ τυχερή που ο πρώτος Έλληνας με αυτή την αναγνώριση σε ευρωπαϊκό επίπεδο, ο Παρίτσης εκλέγεται στο Πανεπιστήμιό της, όπου συνεχίζει να εφαρμόζει και να εξελίσσει τη μέθοδό του. Η αποτελεσματικότητα των ερευνητικών δοκιμών της μεθόδου του είναι μεγαλύτερη από τις υπάρχουσες στη διεθνή βιβλιογραφία. Από το Ηράκλειο αρχίζει να εκπαιδεύει στη «ΘΑΣ». Εκτός από τους ασθενείς του αγαπά πολύ και τους εκπαιδευόμενους του. Υποστήριζε ότι «ευφυΐα στη θεραπεία είναι να κάνεις τους ανθρώπους ευτυχισμένους».
Όταν του επισημαίνουν την αφοσίωσή του στη Συστημική, μειδιώντας λέει ότι έχει «συστημική διαστροφή». Δημιουργεί το επιστημονικό σωματείο «ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΣΥΣΤΗΜΙΚΗΣ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ ΣΕ ΑΤΟΜΑ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΕΣ ΚΑΙ ΕΥΡΥΤΕΡΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ» στα πλαίσια του οποίου η εκπαίδευση της μεθόδου του, που ήταν στην αρχή στο Ηράκλειο, στη συνέχεια είναι στην Αθήνα και αργότερα στα Ιωάννινα. Απόφοιτοι της σχολής του, εκπαιδευμένοι στη μέθοδό του παρέχουν υπηρεσίες σε όλη την Ελλάδα και όχι μόνο. Επίσης δημιουργεί το σωματείο «Αγάπη χωρίς σύνορα» με έδρα το Ηράκλειο, που παρέχει δωρεάν θεραπεία σε ανθρώπους οικονομικά αδύναμους, κοινωνικά αποκλεισμένους, αλλά και στο ευρύτερο κοινό, εφόσον ζητήσει κάποιος βοήθεια. Το σωματείο ΕΣΤΙΑ, που επίσης δημιουργεί, παρέχει δωρεάν υπηρεσίες σε εισαγγελικά περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας.
Σε όλη αυτή την πορεία ακούραστος σύντροφος και υποστηρικτής η γυναίκα του αγαπημένη όλων μας κυρία Ζωή. «Δεν μπορώ να ζήσω λεπτό μόνος μου χωρίς τη γυναίκα μου» έλεγε. Η απουσία του είναι και θα παραμείνει αισθητή. Θέλω να κρατήσω στη μνήμη μου τα τρία ηθικά διδάγματα του τελευταίου του βιβλίου, που είναι αφιερωμένο στον Αντώνη τον αγαπημένο εγγονό του. 1ο. «Πρέπει να ξέρεις τι δεν μπορείς να κάνεις». 2ο. «Πρέπει να ξέρεις τι δεν ξέρεις». 3ο. «Ο χρυσός μπορεί να λάμπει, όμως το πολυτιμότερο πράγμα στη ζωή είναι η αγάπη».
Είχα την εξαιρετική τύχη να υπάρξω εκπαιδευόμενή του και συνεργάτιδά του από τότε που ήρθε στην Κρήτη ως το θάνατό του και αισθάνομαι ευγνώμων. Καλή αντάμωση, δάσκαλέ μας.
*Η Μαρία Λαμπράκη είναι διδάκτωρ Ιατρικής – Συστημική Θεραπεύτρια