ο ερευνητής αιγαικών γραφών δρ. Μηνάς Τσικριτσής
του δρ. Μηνά Τσικριτσή*

Η πρόσφατη έκδοση πριν ένα μήνα του δίτομου έργου των L. Godart και της A. Sacconi, παρουσιάζει το σύνολο των διοικητικών εγγράφων της Γραμμική Β από την Πύλο με τίτλο: «Αρχείο από το Παλάτι του Νέστορα». Στο έργο αυτό οι συγγραφείς οδηγούνται στην αναχρονολόγηση των πινακίδων της Πύλου, μεταφέροντας το αρχείο στην Υστεροελλαδική 3Β1 (περίπου 1300 π.Χ.) αντί στην μέχρι σήμερα αποδεκτή Υστεροελλαδική 3Β2(περίπου 1200 π.Χ.).

Με βάση αυτή την νέα χρονολόγηση τίθεται το ερώτημα: πώς θα μπορούσε ο Τρωικός Πόλεμος να υλοποιήθηκε κοντά στο 1218 π.Χ. ή και προγενέστερα, άποψη που έχουν καταθέσει διάφοροι ερευνητές, όταν το τελευταίο Μυκηναϊκό ανάκτορο του Νέστορα της Πύλου καταστρέφεται κοντά στο 1300 π.Χ.. Με βάση τα ανωτέρω θεωρούμε ότι η ανακοίνωσή μας σε εκδήλωση του Πολιτιστικού Συλλόγου “Μινωικός Πολιτισμός”, στην “Ανδρόγεω”, όπου αναμετέδωσε το (ΑΠΕ-ΜΠΕ 16.2.2015) ότι ο Τρωικός Πόλεμος ξεκίνησε το 1347 π.Χ. δεν έγινε κατά την εκτιμώμενη ως τώρα χρονολογία, δηλαδή το 1200 π.Χ., αλλά… 150 χρόνια ενωρίτερα!

Ο παρατιθέμενος χρονολογικός πίνακας εμφανίζει τα πιο σημαντικά ιστορικά γεγονότα από την εποχή του Κάδμου, την Αργοναυτική εκστρατεία το 1370 π.Χ., τον Τρωικό πόλεμο (1355-1337) έως τη επιστροφή του Οδυσσέα με τον θάνατο των Μνηστήρων που προσδιορίζεται με την έκλειψη Ηλίου που έγινε στην Ιθάκη στις 16 Οκτώβριου του 1327 π.Χ.. Τα δεδομένα αυτά συνδυάζουν αρχαιοαστρονομικές παρατηρήσεις ηλιακών εκλείψεων με αρχαιολογικά και ιστορικά στοιχεία από το χετιτικό, αιγυπτιακό και μυκηναϊκό πολιτισμό, έτσι συμβάλλουν στην ιστορικοποίησή τους, ώστε να αποσυμβολοποιηθεί η δράση τους μέσα σε ιστορικό πλαίσιο. Ολοκληρώνοντας θα αναφερθούμε ειδικά στο αρχείο της Γραμμικής Β των περίπου 400 κατεστραμμένων αρμάτων της Κνωσού, τα οποία καταγράφονται σε διάφορα εργαστήρια για επισκευή τους μετά την επιστροφή του Ιδομενέα από την Τροία και σχετίζονται με λάφυρα του Τρωικού Πολέμου.

 

 

Τα άρματα χαρακτηρίζονται λεηλατημένα χωρίς βατήρα (πέπατον) και διακόσμηση (άνατα) τα οποία θα ανελάμβαναν τα καλύτερα κρητικά εργαστήρια της εποχής για την επιδιόρθωση τους, ώστε να επαναχρησιμοποιηθούν σε επομένη πιθανή Μυκηναϊκή στρατιωτική δράση. Βέβαια ο Ιδομενέας ερχόμενος μετά δεκαετούς απουσίας από την Κρήτη βρίσκει την ανακτορική δομή σε αυτονόμηση, έτσι επιτίθεται στην Λύκτο την οποία διέλυσε και μετά μερικούς μήνες τον Ιούλιο του 1337 π.Χ. καταστρέφεται.

Ο ανασκαφέας Α. Έβανς αναφέρει ότι η καταστροφή της Κνωσού προήλθε από φωτιά που ήλθε από τα νότια. Έτσι μάλλον μετά την επίθεση από νότια φωτιά, ο Ιδομενέας πήρε τα 80 πλοία και πήγε Ιταλία όπου συναντήθηκε με τους Ολούντιους και έφτιαξαν μαζί την αποικία Σαλεντία. Όλα τα ανωτέρω γίνονται στο τέλος της Υστερομινωικής ΙΙΙA2 (1360-1330 π.Χ.) περιόδου. Με βάση τα ανωτέρω είναι λογικό και τα άλλα Μυκηναϊκά ανακτορικά μορφώματα Τίρυνθας, Μυκηνών, Χανίων και Σπάρτης μέσα σε μία με δύο γενιές να έπεσαν από τα ανερχόμενα Δωρικά φύλα μεταξύ των ετών 1290 έως το 1260 π.Χ..

Έτσι η ανακοίνωση του νέου βιβλίου που παρουσίασε η υπουργός κ. Λ. Μενδώνη του L. Godart και της A. Sacconi με τίτλο «Αρχείο από το Παλάτι του Νέστορα», που χρονολογεί τις επιγραφές περίπου το 1300 π.Χ. και όχι το 1200 π.Χ. που θεωρούσαμε μέχρι σήμερα, μας βοηθά στην σωστή επαναχρονολόγηση του Τρωικού Πολέμου που είχαμε παρουσιάσει πριν από 9 χρόνια. 1. Ο John Chadwick, η κύρια μορφή στην αποκρυπτογράφηση της Γραμμικής Β γραφής, το 1978 προβληματίζεται πώς είναι δυνατό στην Κνωσό αν υπάρχουν τόσα πολλά άρματα κατεστραμμένα και μόνο 17 να είναι λειτουργικά. 2.

Το αρχείο της Κνωσού διασώζει 7 μήνες με τον τελευταίο να καταγράφει την παραγωγή και αποθήκευση των σιτηρών 3. Η υπουργός αναφέρει: ´Την ανατροπή της επικρατούσας άποψης για την καταστροφή του Ανακτόρου της Πύλου προτείνει ο L. Godart και στο δικό του έργο για τις Πινακίδες της Πύλου, που και αυτές χρονολογούνται στην πρώιμη υστεροελλαδική περίοδο. Μια άποψη που ανιχνεύεται, ο ίδιος το λέει με ιδιαίτερη παρρησία, στο έργο του M. Popham και του P. Thomas.

*Ο δρ. Τσικριτσής είναι ερευνητής Αιγαιακών Γραφών