Δύο ταινίες με θέμα την καταπίεση των γυναικών μέσα στην πατριαρχία.
ΤΟ ΓΕΓΟΝΟΣ
L’ ÉVÉNEMENT
Πρωτ.: Αναμαρία Βαρτολομέι, Κασέ Μοτέ Κλάιν, Λουάνα Μπαζράμι
Στη Γαλλία της δεκαετίας του 1960 η Αν είναι μια φοιτήτρια φιλολογίας, η οποία προσπαθεί να σταματήσει την ανεπιθύμητη κύησή της, σ’ έναν κόσμο όπου οι αμβλώσεις είναι παράνομες κι ηθικά εγκληματικές.
Κοινωνικό δράμα βασισμένο στο ομώνυμο αυτοβιογραφικό μυθιστόρημα της γαλλίδας Ανί Ερνό, που εκδόθηκε το 2000. Η ταινία κέρδισε τον Χρυσό Λέοντα και το βραβείο της Διεθνούς Ομοσπονδίας Κριτικών Κινηματογράφου (FIPRESCI) στο φεστιβάλ Βενετίας του 2021.
Η ταινία υπερασπίζεται το θεμελιώδες δικαίωμα των γυναικών στην αυτοδιάθεση, καθώς και στην αυτόβουλη μεταχείριση του σώματος, της υγείας και της ζωής τους. Θα περίμενε κανείς ότι στη σημερινή εποχή μια τέτοιου είδους υπεράσπιση θα έμοιαζε περιττή, αλλά δυστυχώς, αν μας έχει μάθει κάτι η τρέχουσα διεθνής πολιτική κατάσταση, είναι ότι καμία από τις προοδευτικές κατακτήσεις των προηγούμενων δεκαετιών δε θα πρέπει να θεωρείται δεδομένη κι ότι απαιτείται συνεχής ενημέρωση, εκπαίδευση κι αγώνας.
Συγκεκριμένα, το δικαίωμα στην άμβλωση έχει ξαναμπεί τελευταία στο στόχαστρο συντηρητικών πολιτικών κύκλων, με πιο πρόσφατο δυσάρεστο παράδειγμα τα γεγονότα στο Τέξας των Ηνωμένων Πολιτειών.
Πέρα όμως από τη θεματική της σημασία, η ταινία παραμένει ενδιαφέρουσα χάρη στον νηφάλιο χειρισμό από τη Ντιουάν και στην επίσης ψύχραιμη, συγκροτημένη ερμηνεία της Βαρτολομέι. Χωρίς δηλαδή να υποτιμάται σεναριακά ο φόβος της Αν για την υγεία της και για την κοινωνική κατακραυγή, δεν υπερβαίνουν την αποφασιστικότητά της να χειριστεί τη ζωή της όπως εκείνη επιθυμεί.
MEN
Σκην.: Άλεξ Γκάρλαντ
Πρωτ.: Τζέσι Μπάκλι, Ρόρι Κινίρ, Πάπα Εσιέντου, Γκέιλ Ράνκιν
Μετά από το διπλά τραυματικό γεγονός του χωρισμού της από τον άντρα της και τον θάνατό του, μια γυναίκα φτάνει σ’ ένα σπίτι στη βρετανική επαρχία για ν’ απομονωθεί και ν’ αποφορτιστεί. Αντ’ αυτού όμως βρίσκει τον εαυτό της περικυκλωμένο από άντρες που προσπαθούν να τη βλάψουν.
Ταινία τρόμου που αποτελεί την τρίτη κινηματογραφική μυθοπλασία του βρετανού σκηνοθέτη Γκάρλαντ, μετά από τα «Από μηχανής» («Ex Machina», 2014) και «Αφανισμός» («Annihilation», 2018).
Ο Γκάρλαντ είναι από τους δημιουργούς που διαθέτουν μια ευδιάκριτη αισθητική ταυτότητα: τρόμος επιστημονικής φαντασίας, δυστοπία, φυσικά περιβάλλοντα ως ξεπεσμένοι παράδεισοι, επιστήμη και συναίσθημα, καταστροφική σχέση ανθρώπου και τεχνολογίας, γυναίκες ηρωίδες σε επίσης νοσηρές ως θανατηφόρες σχέσεις με άντρες.
Τα παραπάνω πλέκονται στις ταινίες του με μεγαλύτερη δεξιότητα στη δημιουργία μιας υποβλητικής απόκοσμης ατμόσφαιρας και λιγότερο στη θεματική κι αφηγηματική συνοχή των σεναρίων.
Η ίδια ανισότητα χαρακτηρίζει και το φετινό του εγχείρημα, που μιλάει για την κακοποιητική μεταχείριση της γυναίκας μέσα στην πατριαρχικά δομημένη κοινωνία μας. Το κάνει χρησιμοποιώντας το εύρημα των πολλαπλών ρόλων ερμηνευμένων από τον ίδιο ηθοποιό, Ρόρι Κινίρ, ο οποίος μέχρι τώρα παρέμενε σχετικά αφανής σε δεύτερους ρόλους, αλλά εδώ διαπρέπει με την απειλητική πολυμορφία του.
Το πρόβλημα ωστόσο βρίσκεται στην αφηγηματική χρήση του ευρήματος, που καταλήγει να μοιάζει αυτοσκοπός εντυπωσιασμού, καθώς η συμβολική του λειτουργία εξαντλείται γρήγορα.
Στους άντρες που συναντά στο κατά τ’ άλλα φιλήσυχο χωριό, η Χάρπερ, ενσαρκωμένη με ανυποχώρητο δυναμισμό από τη Τζέσι Μπάκλι, αντιμετωπίζει τις εκφάνσεις της υποτιμητικής μεταχείρισης που η κοινωνία επιφυλάσσει ακόμη και σήμερα στις γυναίκες, και που υπέφερε κι η ίδια στη δική της σχέση με τον σύζυγό της.
Αυτό όμως είναι κάτι που γίνεται σαφές από πολύ νωρίς, αφήνοντας από ‘κει και πέρα τη σκηνοθεσία να καταφεύγει σε συνεχώς πιο εξεζητημένες λύσεις προκειμένου να διατηρήσει το ενδιαφέρον του θεατή, χωρίς να έχει να πει κάτι περισσότερο, ούτε να προσδίδει μεγαλύτερο μυστήριο ή αγωνία στο θέαμα μιας πλοκής, το απότομο τέλος της οποίας την κάνει να μοιάζει ακόμα πιο ‘λίγη’.