Με τις πρώτες τους μεγάλου μήκους ταινίες, μία σκοτσέζα και μία ελληνίδα σκηνοθέτρια προσφέρουν δύο από τις καλύτερες ταινίες του φετινού χειμώνα.
AFTERSUN
Σκην.: Σάρλοτ Γουέλς
Πρωτ.: Πωλ Μέσκαλ, Φράνκι Κόριο
Κοινωνικό και ψυχολογικό δράμα, υποψήφιο για τέσσερα BAFTA και Όσκαρ α’ ανδρικού ρόλου για την ερμηνεία του Μέσκαλ. Υπόδειγμα ελλειπτικής αφήγησης και θεματικής πυκνότητας, υπαινίσσεται περισσότερα απ’ όσα δείχνει, καταλήγοντας μια σπουδαία ταινία για τη μνήμη και τη διατήρησή της μέσα από την τεχνολογία, τη νιότη και τις προσδοκίες της, το διαρκές τραύμα, την κατάθλιψη, τη σεξουαλικότητα, τη σχέση γονιού και παιδιού.
Σπουδαία ακριβώς επειδή καταφέρνει να πει τόσα πολλά δείχνοντας φαινομενικά πολύ λιγότερα, καταφέρνοντας παράλληλα ν’ αποδώσει τη μετατροπή του τρυφερού βιώματος σε πικρή ανάμνηση.
Κεντρικό τέχνασμα της φωτογραφίας είναι τα ακανόνιστα κάδρα του Γκρέγκορι Όουκ, που άλλοτε συγκρατούν το συναίσθημα ‘υπογειοποιώντας’ το, άλλοτε το αφήνουν να περάσει ανέμελα, είτε γεμίζουν τα πλάνα με ενδείξεις για την κρίση του Κάλουμ, συμπυκνώνοντας μέσα τους με αφοπλιστική απλότητα τις παραπάνω θεματικές παραμέτρους.
ΠΙΣΩ ΑΠΟ ΤΙΣ ΘΗΜΩΝΙΕΣ
Σκην.: Ασημίνα Προέδρου.
Πρωτ.: Στάθης Σταμουλακάτος, Λένα Ουζουνίδου, Ευγενία Λάβδα, Χρήστος Κοντογεώργης, Ντίνα Μιχαηλίδου.
Σ’ ένα ακριτικό μακεδονικό χωριό στα σύνορα με τη Βόρεια Μακεδονία, ένας αγρότης πιεσμένος από τα χρέη δέχεται απρόθυμα την πρόταση του κουνιάδου του, να διακινεί παράνομα πρόσφυγες από τη μία όχθη της λίμνης Δοϊράνης στην άλλη. Ο θάνατος προσφύγων όμως στη διάρκεια αυτών των μετακινήσεων, γίνεται αφορμή για ν’ αναδυθούν οι παθογένειες της κλειστής επαρχιακής κοινωνίας.
Κοινωνικό δράμα εγκλήματος που αποτελεί την πρώτη μεγάλου μήκους της σκηνοθέτριας, μετά τις μικρού μήκους «Facets of Loneliness» (2012) και «Red Hulk» (2013), η δεύτερη από τις οποίες κέρδισε τον Χρυσό Διόνυσο στο Διεθνές Φεστιβάλ Ταινιών Μικρού Μήκους Δράμας και το πρώτο βραβείο καλύτερης ταινίας μικρού μήκους στο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Αθήνας Νύχτες Πρεμιέρας. Οι «Θημωνιές» από την πλευρά τους έφυγαν με έξι βραβεία από το περυσινό Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, μεταξύ των οποίων εκείνα των FIPRESCI και ΠΕΚΚ, διεθνούς ομοσπονδίας και πανελλήνιας ένωσης κριτικών κινηματογράφου αντιστοίχως.
Όπως διαπιστώνει κανείς και στο επίσης σπουδαίο «Red Hulk», που διατίθεται ελεύθερα στο Vimeo, το μεγαλύτερο ίσως πλεονέκτημα της σκηνοθέτριας είναι ότι δεν υποχωρεί. Εκτός δηλαδή από την εμφανή συγκρότηση που διακρίνει το στήσιμο της αφήγησης και την καθοδήγηση των ηθοποιών, η Προέδρου δε χαρίζεται στους χαρακτήρες της, τους οποίους δεν οδηγεί σε μια συμβατική αναγκαστική τροχιά λύτρωσης.
Η πλοκή οργανώνεται πάνω σε τρεις διαφορετικές οπτικές των γεγονότων, που αντιστοιχούν στα τρία μέλη της οικογένειας: τον Στέργιο, τη γυναίκα του Μαρία και την κόρη τους Αναστασία. Η διαδοχή της οπτικής ενδυναμώνει τους χαρακτήρες, εξισώνει τη συμβολή τους και τη βαρύτητα της εκδοχής τους. Κι αυτό εδώ έχει ιδιαίτερη σημασία, καθώς η πατριαρχική ανισότητα με την οποία διανέμεται η οικογενειακή και κοινωνική εξουσία ανάμεσα στα φύλα αποτελεί κεντρικό θέμα της ταινίας, μαζί με την ξενοφοβία και την υποκρισία της Εκκλησίας.
Κι αν η σκηνοθέτρια δεν είναι βεβαίως η πρώτη που ασχολείται με τη συγκεκριμένη θεματολογία, είναι σίγουρα από τους λίγους δημιουργούς που το κάνουν με τέτοια νηφαλιότητα, συνέπεια και πληρότητα, καθώς χειρίζεται με διαρκή συναίσθηση στόχου αφηγηματικά μοτίβα που εύκολα θα μπορούσαν να καταλήξουν επιφανειακά και μελοδραματικά.
Καταφέρνει έτσι να τοποθετήσει τον εαυτό της μέσα σε μια ειδολογική συνέχεια, που τη συνδέει με δημιουργούς όπως ο Κώστας Μανουσάκης και ο «Φόβος» του (1966), με τον οποίο μοιράζεται επίσης μια παρόμοια χρήση της -σήμερα περισσότερο από τότε- συζητήσιμης έννοιας της παράδοσης, καθώς, μεταξύ άλλων η πλοκή κλείνει με το ηπειρώτικο παραδοσιακό «Ένα βράδυ βγήκε ο χάρος», το οποίο τραγουδούν εορταστικά οι άντρες κι οι γυναίκες του χωριού, σε μια ειρωνική αντίστιξη με τα γεγονότα που εξακολουθούν να συμβαίνουν ταυτόχρονα κι η οποία παραπέμπει στην παρόμοια χρήση του παραδοσιακού στοιχείου στο κλείσιμο του «Φόβου».
Ο ΑΓΝΩΣΤΟΣ
THE STRANGER
Σκην.: Τόμας Μ. Ράιτ
Πρωτ.: Τζόελ Έτζερτον, Σων Χάρις
Στην Αυστραλία του 2010 ένας ταλαιπωρημένος άντρας αναζητά διέξοδο από το προβληματικό παρελθόν του. Τη βρίσκει στη συμμετοχή του σε μια συμμορία, χωρίς να υποψιάζεται ότι αποτελεί τον στόχο ενός μυστικού σχεδίου της αστυνομίας, που τον θεωρεί βασικό ύποπτο για την εξαφάνιση ενός παιδιού το 2002. Αστυνομικό θρίλερ βασισμένο στο βιβλίο της αυστραλιανής δημοσιογράφου Κέιτ Κυριάκου, «The Sting», που εκδόθηκε το 2015 και καταγράφει την αληθινή υπόθεση απαγωγής και δολοφονίας ενός μικρού αγοριού- μία από τις πιο συγκλονιστικές που απασχόλησαν την αυστραλιανή κοινωνία.
Η μεγαλύτερη αδικία που χαρακτηρίζει την ταινία, είναι ότι δεν καταφέρνει να δημιουργήσει αγωνία αντάξια της βλοσυρής ατμόσφαιρας και των σπουδαίων ερμηνειών των δύο βασικών πρωταγωνιστών, κι ειδικά του Χάρις, που προσφέρει μία από τις πιο τρομακτικές ερμηνείες της καριέρας του. Διατίθεται στο Netflix.
ΕΚΤΟΣ ΕΛΕΓΧΟΥ
PLANE
Σκην.: Ζαν- Φρανσουά Ρισέ.
Πρωτ.: Τζέραρντ Μπάτλερ, Μάικ Κόλτερ, Ντανιέλα Πινέντα.
Όταν μια επιβατική πτήση συντρίβεται λόγω καταιγίδας σ’ ένα νησί των Φιλιππίνων, ο κυβερνήτης με το πλήρωμα και τους επιβάτες προσπαθούν να γλιτώσουν από τα χέρια των φονικών αυτονομιστών που το έχουν καταλάβει. Κοινότοπη κι αδιάφορη ταινία δράσης με μοναδικό ίσως πλεονέκτημα τη στιβαρή παρουσία του Μπάτλερ.