Δεν είχε προηγούμενο σε έκταση η πυρκαγιά που κατέκαυσε το εργοστάσιο Κοπιδάκη στην Βιομηχανική Περιοχή Ηρακλείου (ΒΙΠΕΗ) ανήμερα της 25ης Μαρτίου. Είναι ασφαλώς πολύ θετικό ότι οι πυροσβεστικές δυνάμεις κατάφεραν να συγκρατήσουν τη φωτιά, ώστε να μην επεκταθεί σε παρακείμενες εγκαταστάσεις και φυσικά ότι όλα λειτούργησαν φαινομενικά όπως έπρεπε και οπωσδήποτε ότι δεν υπήρξε τραυματισμός ή πολύ περισσότερο απώλεια ζωής.
Οι ζημιές είναι πάρα πολύ σοβαρές για τη συγκεκριμένη βιομηχανία επίπλων και από μεριάς μας ευχόμαστε γρήγορα να αποκατασταθούν και η λειτουργία της να συνεχιστεί απρόσκοπτα και επιτυχημένα, όπως μέχρι τώρα. Ωστόσο, επειδή η πυρκαγιά αυτή ήρθε σε μια συγκυρία κρίσιμη για την ΒΙΠΕΗ, δημιουργούνται διάφοροι συνειρμοί και προβληματισμοί ευρύτερα.
Ξεπερνώντας ερωτήματα που κατατίθενται ήδη από διάφορες πλευρές για επιχειρησιακές πτυχές που αφορούν τις υποδομές ηλεκτροδότησης και υδροδότησης της περιοχής, τα οποία και ασφαλώς έχει σημασία να διευκρινιστούν, θα μείνω ένα-δυο βήματα πιο πίσω. Στην ίδια την φύση, οργάνωση και προοπτική της ΒΙΠΕ.
Ξέρουμε το σκεπτικό και το πλαίσιο μέσα στο οποίο αναπτύχθηκαν οι αντίστοιχες βιομηχανικές περιοχές σε μια σειρά από πόλεις της Ελλάδας τις προηγούμενες δεκαετίες. Η χωροθέτηση καταρχάς της ΒΙΠΕ στο Ηράκλειο υπήρξε από νωρίς αντικείμενο επικρίσεων, μεταξύ άλλων και γιατί μάλλον κοντόφθαλμα δέσμευσε σε ιδιαίτερα βαριές χρήσεις μια ειδυλλιακή περιοχή στα περίχωρα της ταχέως αναπτυσσόμενης πόλης.
Πέρα όμως και από αυτό, πέρασαν δεκαετίες μετά την αρχική και σίγουρα σκόπιμη δρομολόγηση της λειτουργίας της και ακόμα οι εκατοντάδες επιχειρήσεις που στεγάζονται εκεί βρίσκονται σε ομηρία, όπως ξεκάθαρα τονίζουν οι εκπρόσωποί τους. Η κατάσταση αυτή το τελευταίο διάστημα ήρθε στο προσκήνιο λόγω της αλλαγής “ιδιοκτήτη” της περιοχής, η οποία περιέρχεται στα χέρια γνωστού ξένου επενδυτικού fund.
Εύλογα λοιπόν αναρωτιέται κανείς, τι πραγματικά έπραξαν οι ισχυροί πολιτικοί φορείς του Ηρακλείου όλες τις περασμένες δεκαετίες για να αλλάξει αυτή η κατάσταση; Τι έκανε η Περιφέρεια Κρήτης, τι έκαναν τόσοι βουλευτές της εκάστοτε συμπολίτευσης και αντιπολίτευσης, με κάμποσους να διατηρούν και κυβερνητικά πόστα κατά καιρούς; Η απάντηση με μια πρώτη ματιά είναι “τίποτα” και μακάρι να διαψευστεί αυτό.
Σε μια χώρα που κάθε τρεις και δύο συζητάμε για την πολυπόθητη “αλλαγή του παραγωγικού μοντέλου” και σε μια περιοχή με ιδιαίτερα δυναμικά αναπτυξιακά χαρακτηριστικά, η ζωηρή τοπική τριτογενής παραγωγή αφέθηκε εν πολλοίς όμηρος του βαθέος κράτους, το οποίο φυσικά και στην μετά την κρίση εποχή πουλιέται κομμάτι-κομμάτι έναντι αμφιλεγόμενης αξίας αντιτίμου. Στο Ηράκλειο δε, συνέπεσαν σχεδόν ταυτόχρονα οι εκχωρήσεις σε ξένους επενδυτές των δύο μεγάλων αναπτυξιακών πνευμόνων της περιοχής, του λιμανιού και της βιομηχανικής περιοχής. Κι αν για το πρώτο υπάρχει μια αντίδραση, για το δεύτερο ουσιαστικά δεν υπάρχει καμία.
Η βιοτεχνική και βιομηχανική παραγωγή του τόπου είναι τεράστιας σημασίας και αντικρύσματος όχι μόνο για την οικονομία της Κρήτης, αλλά της χώρας συνολικά και συνθέτει καθοριστικά το αναπτυξιακό προφίλ του νησιού. Όλα δυστυχώς αφέθηκαν στην τύχη τους. Ουδείς μπορεί να προδιαγράψει με βεβαιότητα το μέλλον της ΒΙΠΕΗ, δεν υπάρχει ουσιαστικά εξασφάλιση σε βάθος χρόνου και δη σε μια περιοχή που γνωρίζει φρενήρη τουριστική ανάπτυξη.
Είναι όμως η λύση να υποταχθούν τα πάντα στη σκοπιμότητα της εξυπηρέτησης του τουριστικού κύματος; Είναι θετικό να πριμοδοτηθεί στο μέλλον μια πχ τεράστια ζώνη πολυτελών τουριστικών κατοικιών με θέα το Κρητικό πέλαγος με κόστος την αποσύνθεση της παραγωγικής υποδομής της Κρήτης; Ποιος σώφρων μπορεί να το υποστηρίξει αυτό;
Έστω και τώρα, τη δωδέκατη ώρα, μπορεί και πρέπει να επιδιωχθεί, μέσα από κινητοποίηση όλου του πολιτικού και παραγωγικού κεφαλαίου μας, η δρομολόγηση ενός “χάρτη” για το μέλλον της Βιομηχανικής Περιοχής. Ώστε αφενός μελετητικά και αφετέρου διαχειριστικά να μπουν οι βάσεις για τη θωράκιση της βιωσιμότητας αυτού του παραγωγικού πνεύμονα. Πριν οι στάχτες της διαχρονικής αδιαφορίας πνίξουν κάθε δυνατότητα για παραγωγική ανάπτυξη.