Το βιβλίο του Νικόλα Μανιτάκη τιτλοφορείται “Το Γαλλικό Ινστιτούτο Αθηνών, 1915-1961. Η αειφορία των ελληνογαλλικών πολιτιστικών σχέσεων”. Το βιβλίο μελετάει την πολυσχιδή ιστορία του Γαλλικού Ινστιτούτου, από την ίδρυσή του, το 1915, έως το 1961, έτος αποχώρησης του χαρισματικού του διευθυντή, O. Merlier.
Στο διάστημα αυτό, το γαλλικό ίδρυμα αναδείχτηκε στο σημαντικότερο κέντρο εκμάθησης της γαλλικής γλώσσα στην Ελλάδα, με χιλιάδες μαθητές και δεκάδες παραρτήματα, τόσο στην αθηναϊκή μεγαλούπολη, όσο και σε πολλές πόλεις της επαρχίας.
Εξελίχτηκε παράλληλα στον κυριότερο δίαυλο διάχυσης της γαλλικής πνευματικής και πολιτιστικής παραγωγής στην ελληνική επικράτεια, μέσα από μια σειρά πετυχημένες και μεγάλης απήχησης εκδηλώσεις.
Οι εκδηλώσεις αυτές περιλάμβαναν, μεταξύ άλλων, τη διοργάνωση ομιλιών με προσκεκλημένους σημαντικούς εκπροσώπους των γαλλικών γραμμάτων, όπως ο Paul Eluard, ο Albert Camus και ο Michel Butor και εικαστικών εκθέσεων με έργα σύγχρονων Γάλλων δημιουργών (P. Picasso, F.Lèger, J.Villon, κ.ά.).
Μέσα από την εμπνευσμένη καθοδήγηση των γνωστών φιλελλήνων Octave Melier και Roger Milliex, το Γαλλικό Ινστιτούτο Αθηνών βρέθηκε, τέλος, στην καρδιά της πνευματικής και καλλιτεχνικής ζωής της ελληνικής πρωτεύουσας, αναπτύσσοντας ισχυρούς δεσμούς με διανοούμενους και καλλιτέχνες όπως η Έλλη Αλεξίου, ο Γιάννης Γαϊτης, ο Οδυσσέας Ελύτης, ο Νίκος Καζαντζάκης, ο Γιώργος Θεοτοκάς, ο Νίκος Πουλαντζάς, ο Γιώργος Σεβαστίκογλου, ο Γιώργος Σεφέρης, η Διδώ Σωτηρίου, ο Γιάννης Τσαρούχης και πολλοί άλλοι.
Η μελέτη της ιστορίας του γαλλικού ιδρύματος επιτρέπει ακόμη να αναδειχθούν μια σειρά από ζητήματα που σφράγισαν την ιστορία των ελληνογαλλικών σχέσεων τον 20ό αιώνα, όπως η ευρεία χρήση προπολεμικά της γαλλικής γλώσσας, οι γαλλικές συνήθειες των Ελλήνων αστών, ο γλωσσικός και πολιτιστικός ανταγωνισμός των Μεγάλων Δυνάμεων, η ανάδυση της γαλλικής πολιτιστικής διπλωματίας, ο «εκδημοκρατισμός» της γαλλομάθειας και η μετάβαση μεταπολεμικά από τη γαλλική στην αγγλοαμερικανική γλωσσική ηγεμονία.