Οι παροιμίες και οι λαϊκές ρήσεις αποτελούν έναν ανεκτίμητο θησαυρό της πολιτιστικής μας κληρονομιάς. Είναι σαν μικρές κάψουλες χρόνου, που περιέχουν μέσα τους συμπυκνωμένη τη σοφία και την εμπειρία πολλών γενεών.
Οι παροιμίες και οι λαϊκές ρήσεις αποτελούν έναν εύκολο και αποτελεσματικό τρόπο για να μεταδοθούν από γενιά σε γενιά σημαντικές αξίες, ηθικές αρχές και πρακτικές συμβουλές για τη ζωή.
Είναι διαχρονικές, καθώς αν και δημιουργήθηκαν σε συγκεκριμένες ιστορικές περιόδους, διατηρούν τη σημασία τους ακόμη και σήμερα, καθώς οι ανθρώπινες εμπειρίες και τα προβλήματα παραμένουν σε μεγάλο βαθμό ίδια.
Ουσιαστικά είναι η πολιτισμική ταυτότητα ενός λαού και αποτελούν πλούτο γνώσης και εμπειρίας. Μας βοηθούν να κατανοήσουμε τον κόσμο γύρω μας και να αναπτύξουμε κριτική σκέψη, ενώ η εύστοχη χρήση τους σε μια συζήτηση μπορεί να δώσει χιούμορ, ζωντάνια και έμφαση στα λεγόμενά μας.
Μάθε πώς βγήκε η φράση «αυτό είναι από τ’ άγραφα»
Πολλές φορές ακούμε τη φράση «αυτό είναι από τ’ άγραφα». Γιατί όμως τη λέμε και από πού προέρχεται; Την χρησιμοποιούμε για να τονίσουμε ότι κάτι που έγινε είναι εκπληκτικό, απίθανο και πρωτοφανές.
Η έκφραση αυτή φαίνεται πως προήλθε από τα «άγραφα» εκκλησιαστικά κείμενα, που είναι τα «απόκρυφα», δηλαδή δεν περιλαμβάνονται στα «κανονικά» Ευαγγέλια και λοιπά εκκλησιαστικά κείμενα που περιγράφουν τη ζωή, το έργο κι όσα είπε ο Ιησούς.
Υπάρχει και η εκδοχή ότι η φράση προέρχεται από τα βουνά της Ευρυτανίας που φέρουν το όνομα Άγραφα. Ονομάστηκαν έτσι το 741 από τον εικονομάχο αυτοκράτορα Κων/νο Κοπρώνυμο (741-775) , όταν αυτός έστειλε τους Εξάρχους του να ελέγξουν αν αφαίρεσαν οι κάτοικοι της περιοχής τις εικόνες από τους ναούς τους.
Όταν έφτασαν εδώ, οι ορεινοί κάτοικοι όχι μόνο δεν θέλησαν να αφαιρέσουν τις εικόνες, αλλά δεμένοι με τις παραδόσεις τους, επιτέθηκαν και σκότωσαν τους απεσταλμένους του αυτοκράτορα («θανάτω μαχαίρας παρέδωκαν»), ως ασεβείς και ιερόσυλους. Όταν έφτασε η είδηση στην πόλη, ο αυτοκράτορας οργίστηκε και διέταξε να διαγράψουν την ανυπότακτη αυτή περιοχή από τους χάρτες της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας. Έτσι, η ευρύτερη περιοχή πήρε το όνομα Άγραφα, το οποίο διατηρήθηκε κι αργότερα αφού ούτε οι Τούρκοι κατόρθωσαν να την ελέγξουν.
Συνοψίζοντας, οι παροιμίες και οι λαϊκές ρήσεις αποτελούν ανεκτίμητο θησαυρό γνώσης και σοφίας. Είναι ο καθρέφτης του λαϊκού μας πνεύματος, αποτυπώνοντας την κοσμοθεωρία, τις αξίες και την καθημερινότητα των προγόνων μας. Γι’ αυτό είναι σημαντικό να τις μεταλαμπαδεύουμε στις επόμενες γενιές.