Όλα τα κρητικά έθιμα και οι λαϊκές τελετουργίες σε 610 σελίδες

Η πρώτη επίσημη παρουσίαση του πολύτιμου ογκώδους τόμου του Νίκου Ψιλάκη «Λαϊκές Τελετουργίες στην Κρήτη – Έθιμα στον κύκλο του χρόνου», θα γίνει   σε μια πρωτότυπη εκδήλωση διανθισμένη με λόγο, εικόνες και νότες, τη Δευτέρα 27 Νοεμβρίου και ώρα 7 το απόγευμα στη δημοτική αίθουσα της οδού Ανδρόγεω στο Ηράκλειο (αίθουσα Καρέλη). Βασικοί ομιλητές  θα είναι ο ίδιος ο συγγραφέας και ο μουσικός Αντώνης Μαρτσάκης.

Ο Νίκος Ψιλάκης θα αναφερθεί στα κίνητρά του, στη 40ετή προσπάθειά του να συγκεντρώσει, να καταγράψει, να αποτυπώσει και να μελετήσει σε βάθος κάθε πτυχή των εθίμων λαϊκής λατρείας από το ένα άκρο του νησιού μέχρι το άλλο. Ο Αντώνης Μαρτσάκης, εκτός από τη δική του οξυδερκή ματιά τόσο στο ίδιο το έργο όσο και στον ρόλο του παραδοσιακού μας πολιτισμού στη σύγχρονη εποχή, θα αποδώσει παμπάλαιες μελωδίες σχετικές με τη λαϊκή λατρεία, όπως τα εντυπωσιακά σε μορφή και περιεχόμενο αλλά ξεχασμένα σήμερα κάλαντα της άνοιξης, τα οποία θα ακουστούν για πρώτη φορά ύστερα από 100 και πλέον χρόνια!

Το βιβλίο

Το βιβλίο – ανατομία της κρητικής ψυχής κυκλοφόρησε φέτος από τις εκδόσεις ΚΑΡΜΑΝΩΡ με 610 πολύχρωμες σελίδες μεγάλου σχήματος στις οποίες παρουσιάζονται κατά χρονολογική τάξη όλα τα έθιμα λαϊκής λατρείας με λεπτομερείς αναλύσεις και πλήρη βιβλιογραφική τεκμηρίωση.

Πρόκειται για μια επιστημονική και παράλληλα ποιητική προσέγγιση του λαϊκού πολιτισμού εμπλουτισμένη με εντυπωσιακό φωτογραφικό υλικό υψηλής τεκμηριωτικής και καλλιτεχνικής αξίας, μια συνολική μελέτη που βασίστηκε στην πρωτογενή επιτό­πια έρευνα και στην εμπεριστατωμένη τεκμηρίωση άγνωστων εν πολλοίς πτυχών του λαϊκού πολιτισμού.

Δεν είναι μόνον οι περι­γραφές, αποτέλεσμα επίμονων ερευνητικών προ­σπαθειών, αλλά και η διεισδυτική ματιά του συγγραφέα, που αναζητά τις ρίζες των εθίμων στον αρχαιότερο κόσμο, την κλασική, την ελληνιστική και τη βυζαντινή εποχή, όπως αναζητά και λα­τρευτικές προεκτά­σεις και το κοινωνικό περιεχόμενο της λαϊ­κής λατρείας.  Μέσα από τις λαϊκές τελε­τουργίες επιβίωσαν πανάρχαι­ες αντιλήψεις και πρακτικές, αυτούσιες ή προσαρμοσμένες στις θρησκευτικές, κοινωνικές και οικονομι­κές συνθήκες κάθε εποχής.

Σήμερα, που τα τελετουργικά έθιμα βρίσκονται σε υποχώρηση και πολλά από αυτά χάνονται μέρα με τη μέρα, το βιβλίο αυτό αποτελεί πολύτι­μο απόκτημα και μαρτυρία ζωής. Οι «Λαϊκές Τελετουργίες», όμως, αποκτούν γενικότερο ενδιαφέρον για το σύνολο του ελληνικού πολιτισμού, αφού προσφέρουν υλικό για πληρέστερη προσέγγιση ανάλογων ή παράλλη­λων εθιμικών πρακτικών του ελληνικού και του ευρύτερου μεσογειακού και ευρωπαϊκού χώρου.

  Την έκδοση συμπληρώνουν κείμενα και φωτογραφίες της δρ. Έφης Ψιλάκη. Μερικές από τις σπάνιες τελετουργίες που μελετώνται και τεκμηριώνονται με πλούσιο φωτογραφικό υλικό:

• Το αρμύρισμα (κολύμπημα) αιγοπροβάτων τη μέρα της Ανάληψης
• Η λατρεία στα σύγχρονα ιερά κορυφής
• Οι προσφορές απαρχών (μελιού, κηπευτικών, σταφυλιών, τυριού, γάλακτος) και η ευλόγησή τους
• Το εθιμικό πλύσιμο των ιερών εικόνων στη θάλασσα
• Ο ρόλος των ιερών δέντρων στη σύγχρονη λατρεία
• Τα υπέροχα κρητικά κάλαντα του Μάρτη, η καλαντίστρα και η τελετουργική υποδοχή της άνοιξης
• Οι τελετουργίες για πρόκληση βροχής σε περιόδους παρατεταμένης ανομβρίας.
• Το ευχολόημα των ζώων
• Οι προσφορές γλυκών και εδεσμάτων σε τάφους
• Οι ετήσιες ποιμενικές εορτές
• Οι προσφορές οικόσιτων ζώων σε προστάτες αγίους.