Αφιερωμένο στα «δοκάρια», όπως συνηθίσαμε να ονομάζουμε τα στέκια συνάντησης, κυρίως των γυναικών αλλά και παιδιών, ενίοτε και ανδρών, σε επίκαιρα σταυροδρόμια και σοκάκια του Αβδού, είναι το φετινό ημερολόγιο του Μορφωτικού Εκπολιτιστικού Συλλόγου Αβδού.
Η επιμέλεια των κειμένων είναι καρπός της έρευνας του ιστορικού Κώστα Φυσαράκη, όπως και το αρχείο φωτογραφιών.
“Είναι παρέες” -επισημαίνεται- “που στολίζουν την κάθε γειτονιά, προσφέροντας στιγμές χαλάρωσης, ψυχαγωγίας και πληροφόρησης για τα κοινά, μα και τα προσωπικά, συχνά, ζητήματα κυρίως των γυναικών, που έρχονται σε άμεση επαφή μεταξύ τους, συζητώντας και σχολιάζοντας συγχρόνως την επικαιρότητα. Έβγαιναν από το σπίτι τους στη γειτονιά και κάθονταν στα ξύλινα συνήθως δοκάρια, γινομένα από χονδρούς κορμούς δένδρων, που ήταν επίτηδες πλανεμένα, ώστε να έχουν μια επίπεδη καθιστική επιφάνεια. Επιπλέον, χρησιμοποιούνταν τα πεζούλια ή καθιστικές πέτρες, που σε περίπτωση μαζικότητας συμπληρωνόταν με άλλα πρόσθετα καθίσματα, που στήνονταν στην άκρη του δρόμου.
Στα «δοκάρια» οι γυναίκες εξωτερικεύουν τα αισθήματα, τις αντιλήψεις και προτιμήσεις τους, που δημιουργούν ένα εθιμικό κοινωνικό θεσμό, με αξίες, σχέσεις και συμπεριφορές, που καθορίζουν τα ήθη, αμβλύνοντας τις κοινωνικές και διαπροσωπικές διαφορές. Είναι μια συνήθεια, που επαναλαμβάνεται διαχρονικά, με τελετουργικό, γι’ αυτό και την κατατάσσουμε στα έθιμα. Είναι μια παρέα και ένας τρόπος για να βγουν από την κλειστή καθημερινότητά τους οι γυναίκες, που δεν πάνε συνήθως στα καφενεία, για να εκφραστούν, να χαλαρώσουν και να εκφράσουν τη φιλική και δημιουργική τους διάθεση. Καθισμένες η μια δίπλα στην άλλη, συζητούν, καλαμπουρίζουν, σχολιάζουν, πειράζουν, κεντούν, χαριεντιζόμενες μεταξύ τους, έτσι ώστε να ξαλαφρώσουν και να ξενοιάσουν από τις συνήθεις επιτακτικές ανάγκες του καθημερινού βίου, διαθέτοντας κάποιο χρόνο για τον εαυτό τους.
Η ανάγκη της επικοινωνίας μεταξύ των ανθρώπων και η ανάγκη της «ανακοίνωσης» κατά την ψυχολογία, οδηγεί τις γυναίκες να συναντούνται καθημερινά εκεί, όπου θα ένιωθαν μεγαλύτερη οικειότητα, ανταλλάσσοντας τις σκέψεις, τις γνώσεις, τις ιδέες και τους προβληματισμούς τους, αφού θα μοιράζονταν ελεύθερα την καθημερινότητά τους σ’ ένα μεγάλο, ανοιχτό αλλά και οικείο χώρο. Θέματα συζήτησης ήταν συνήθως, οι εύθυμες ιστορίες και τα ανέκδοτα, οι ασχολίες και τα επαγγέλματα, οι σχέσεις, οι αρραβώνες και οι γάμοι, τα συμπεθεριά και οι συντεκνιές, οι κηδείες και τα μνημόσυνα, η πολιτική, άλλες χρήσιμες γνώσεις σχετικές με συνταγές, την υγεία, την ιστορία και λοιπές άλλες που προσέδιδαν στο «δοκάρι» το ρόλο του κοινωνικού σχολείου.
Και έτσι ανάμεσα στο κέντημα και τις βελόνες ύφαιναν με λαχτάρα τον ιστό της ζωής. Το Αβδού, από παλιά, είναι γνωστό για τις παρέες, τις βεγγέρες και τις συναναστροφές του κόσμου στις καθημερινές και τις σχόλες, τις εκδρομές, τα πανηγύρια και τις άλλες συναθροίσεις με τους φίλους του.
Στους οικισμούς της υπαίθρου
Τα «δοκάρια», μπορούμε να πούμε, ότι αρχικά ξεκίνησαν στους οικισμούς της υπαίθρου, όπου οι γυναίκες εργάζονταν παράλληλα με τους άνδρες τους στα χωράφια, αλλά και στις οικιακές τους εργασίες, εργοχειριακές, ανατροφής, μητρότητας κ.λπ., που τις επιβάρυναν σημαντικά, χωρίς άλλες διεξόδους, όπως τα ανδρικά καφενεία. Τις περιόδους έντονων καιρικών φαινομένων, συγκομιδής των ελιών, θερισμού και τρύγου, είχαμε ελάχιστη ή καθόλου συμμετοχή, που δυνάμωνε μόνο στις καλοκαιρίες, τις διακοπές και τις σχόλες. Οι νέοι του Αβδού προτιμούν τα «δοκάρια» τους καλοκαιρινούς μήνες και την περίοδο του Πάσχα, οπότε αυτά ξαναζωντανεύουν, παίρνοντας την παλιά τους αίγλη.
Τα τελευταία χρόνια, αν και παρατηρείται μια σαφής βελτίωση της συμμετοχής των γυναικών σε όλους σχεδόν τους τομείς εργασίας, αυτή δεν συνοδεύεται από την αντίστοιχη συμμετοχή τους στα καφενεία, καθώς συνεχίζεται εντατικά η οικιακή γυναικεία απασχόληση, που υποστηρίζεται μόνο μερικώς από τους άνδρες. Τα «δοκάρια», ως θεσμός, αν και συνεισφέρουν στη γυναικεία ψυχική αποφόρτιση, που συμπληρώνεται τελευταία με τη συμμετοχή των ανδρών συνταξιούχων, κυρίως στις μεγάλες βεγγέρες του καλοκαιριού, έχει σημαντικά αμβλυνθεί, αφενός λόγω του μειωμένου ελεύθερου χρόνου γυναικείας ανάπαυσης με την αύξηση συμμετοχής της γυναίκας στην αγορά εργασίας και αφετέρου λόγω της διείσδυσης της τηλεόρασης και του διαδικτύου, που δημιουργούν μερικώς μια αίσθηση κοινωνικότητας.
Η συμβολή των γυναικών
Ο Σύλλογος του Αβδού συνεχίζει σήμερα την πορεία του με υπευθυνότητα ώστε μέσα από τη συλλογική ψυχαγωγία των μελών και των φίλων του να ανυψώνεται το πολιτιστικό επίπεδο, δίνοντας μεγάλη αξία σε όλα εκείνα που συνεχίζουν να προσφέρουν τη συλλογική χαρά και ικανοποίηση εξελίσσοντας όλον τον κόσμο προς το καλύτερο. Ο Σύλλογός μας, εκτιμώντας τη σημαντική συμβολή των γυναικών του και θέλοντας και φέτος να συνεχίσει την παράδοση των συλλεκτικών ημερολογίων, επέλεξε να σας παρουσιάσει, στην παρούσα αυτή έκδοση, μια συλλογή φωτογραφιών με τα στέκια στα «δοκάρια» του Αβδού.
Ευχαριστούμε όλα τα μέλη και τους συγχωριανούς για την ευγενική αυτή παραχώρηση των φωτογραφιών που διατηρούν ζωντανή τη μνήμη και ευχόμαστε από καρδιάς σε όλο τον κόσμο ευτυχές, ειρηνικό, δημιουργικό και γεμάτο με υγεία και αγάπη, έτος 2024, απαλλαγμένο από πολέμους και κάθε μορφής πανδημίες και θεομηνίες.‘’
Σχεδίαση: Αριστείδης Παπαδάκης Metrographics.gr, Εκτύπωση: Τυποκρέτα – Γ. Καζανάκης Δ/χοι Α.Β.Ε.
Το Διοικητικό Συμβούλιο του Συλλόγου:
Φανούρης Κοκολογιάννης – πρόεδρος, Νίκος Σμυρνάκης – αντιπρόεδρος, Γιώργος Αργυράκης – γραμματέας, Βιβή Κωστάκη – ταμίας, Νίκος Πινακουλάκης – μέλος.