Μια από τις κορυφαίες μορφές της Εθνικής Αντίστασης στο νομό Ρεθύμνου, τον Στρατιωτικό Υπεύθυνο του ΕΛΑΣ του νομού και δάσκαλο Στρατή Βελουδάκη από την Αγία Γαλήνη, αναδεικνύει το βιβλίο των Αντώνη Σανουδάκη και Μανόλη Παντινάκη «Η Εθνική Αντίσταση Ρεθύμνου» που παρουσιάζεται σήμερα στις 7 το βράδυ στο «Σπίτι του Πολιτισμού» στο Ρέθυμνο υπό την αιγίδα του μητροπολιτικού δήμου.
Πρόκειται για τα απομνημονεύματα του Βελουδάκη, όπως τα εξιστόρησε ο ίδιος στον Αντώνη Σανουδάκη τον Δεκέμβριο του 1988 και βιντεοσκοπήθηκαν για λογαριασμό της Βικελαίας Δημοτικής Βιβλιοθήκης Ηρακλείου, όπου και φυλάσσονται με το προσωπικό του αρχείο. Τμήμα από την μαρτυρία του στη βιντεοταινία θα προβληθεί στο κοινό, στη διάρκεια της παρουσίασης.
Πρόκειται για ένα βιβλίο-ντοκουμέντο, καθώς στις 130 σελίδες του δημοσιεύονται τα απομνημονεύματα του Βελουδάκη όπως τα αφηγήθηκε ο ίδιος, λίγο πριν πεθάνει, στον γνωστό συγγραφέα των αγώνων της Εθνικής Αντίστασης στην Κρήτη καθηγητή Ιστορίας Αντώνη Σανουδάκη και το αρχειακό υλικό του, που επεξεργάστηκε ο δημοσιογράφος και συγγραφέας Μανόλης Παντινάκης.
Η μαρτυρία του Στρατή Βελουδάκη, που είχε βιντεοσκοπηθεί τον Δεκέμβριο του 1988 από το κατάλληλο συνεργείο της Βικελαίας Δημοτικής Βιβλιοθήκης Ηρακλείου όπως και το αρχείο του, έχουν κατατεθεί από τον κ. Σανουδάκη, ως δωρεά, και φυλάσσονται στην Βικελαία Βιβλιοθήκη, ωστόσο, είναι η μοναδική των πρωτοπόρων του ΕΛΑΣ στον νομό Ρεθύμνου που διασώθηκαν, καθώς, είναι γνωστό, ο αρχικαπετάνιος Λεμονιάς και οι καπετάνιοι Τρουλλινός και Πορτάλιος όπως και τριάντα ΕΛΑΣίτες και ΕΠΟΝίτες του νομού δολοφονήθηκαν από δυνάμεις της ΕΟΡ και της ΕΟΚ στα «Γεναριανά».
Ενώ, χρόνια ενωρίτερα, ο θεμελιωτής του ΕΑΜ στο Ρέθυμνο καθηγητής Γιάννης Μαθιουδάκης, στη μνήμη του οποίου αφιερώνεται το βιβλίο, εκτελέστηκε σε ενέδρα γερμανικής δύναμης με άλλους συντρόφους του στη σπηλιά «Γκιουμπρά» του χωριού Μέση, λίγο έξω από την πόλη του Ρεθύμνου.
Συνεργασία με δύο μαθητές του
Άξιο αναφοράς είναι ότι η μονογραφία του Βελουδάκη είναι δημιουργία του Αντώνη Σανουδάκη και των μαθητών του στο Γυμνάσιο Σπηλίου Μανόλη Παντινάκη και Μάρκου Γεωργιλάκη, γλύπτη και καθηγητή της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών, ο οποίος φιλοτέχνησε και το εξώφυλλο. Συγγραφική συνύπαρξη των κυρίων Σανουδάκη και Παντινάκη υπήρξε και πριν είκοσι χρόνια περίπου με την κυκλοφορία του βιβλίου «Πόθος Λευτεριάς» που περιλάμβανε μαρτυρίες αντιστασιακών που κατέγραψαν από κοινού σε χωριά του δήμου Αγίου Βασιλείου.
Η νέα συνεργασία των Σανουδάκη και Παντινάκη, με την έκδοση του υλικού του Βελουδάκη, ξεκίνησε τον Ιούνιο του 2021 και στην μαρτυρία του αφηγείται τα βιώματά του στο μέτωπο της Αλβανίας, τη συμμετοχή του στα πολεμικά γεγονότα της εισβολής κατά των Γερμανών αλεξιπτωτιστών στον τομέα του Ρεθύμνου, την ευθύνη του, ως Στρατιωτικός Υπεύθυνος του ΕΛΑΣ, σε όλες τις μάχες στον νομό και στην Παναγιά Χανίων, στα «Γεναριανά», αλλά και στις διώξεις και στις εκτοπίσεις του ως δάσκαλος, για το πολιτικό του υπόβαθρο.
Σημειώνει, ανάμεσα στα άλλα, στον πρόλογό του στο βιβλίο ο Αντώνης Σανουδάκης για τον Στρατή Βελουδάκη, επικαλούμενος και απόψεις πανεπιστημιακών, για την Προφορική Ιστορία: «…Και τα βιώματα, καθώς και τα παθήματα, το μεγαλείο του Στρατιωτικού Υπεύθυνου του ΕΛΑΣ Ρεθύμνου και δασκάλου Στρατή Βελουδάκη, δίδουν μια «νέα διάσταση» στην Ιστορία της Μάχης και της Αντίστασης της Κρήτης…»
Ο πόλεμος στα βουνά
Στην εισαγωγή του ο έτερος συγγραφέας του βιβλίου Μανόλης Παντινάκης σημειώνει και τα εξής για τον Βελουδάκη: «… Βρέθηκε περικυκλωμένος απ’ τις εμπειρίες του.
Τις κοίταξε κατάματα και τις διήθησε στο μαυροπίνακα της ψυχής του. Ήταν ο μόνος τρόπος να απεγκλωβιστεί απ’ το αδιέξοδο του ατέρμονου βάρους και άλγους των διωγμών και των χαρακωμάτων που κατέτρεχαν τις σκέψεις του…»
Στο οπισθόφυλλο της έκδοσης παρατίθεται τμήμα της αφήγησής του: «…Πνεύμα και σκοπός της Αντίστασης, όπως τη ζήσαμε εμείς, παραμένουν ίδια και σήμερα: δικαιοσύνη στον κόσμο, λαϊκή κυριαρχία, ελευθερία. Αυτά είναι.
Εμείς είχαμε ιδανικά τότε. Πολεμούσαμε, πρώτα-πρώτα πολεμούσαμε… Όλοι θέλουμε να αλλάξει η ζωή μας, νομίζω. Γι αυτό τον σκοπό, λέγαμε, βγήκαμε στα βουνά. Πρώτα για ελευθερία και μετά για μια άλλη ζωή, καλύτερη από ‘κείνη την οποία ζήσαμε…»
Ο Στρατής Βελουδάκης γεννήθηκε στις 7 Αυγούστου του 1916 στην Αγία Γαλήνη.
Γονείς του ήταν ο Θεμιστοκλής και η Αφροδίτη Βελουδάκη και σύζυγός του η Βασιλική Τρουλλινού από τις Μέλαμπες, αδερφή του πρωτοπόρου του αντάρτικου στο Ρέθυμνο Γιώργη Τρουλλινού, διοικητή του 44ου Συντάγματος του ΕΛΑΣ.
Κόρη του είναι η Αγάπη Βελουδάκη που είναι εγκατεστημένη και δραστηριοποιείται στην Αθήνα. Φοίτησε στο Δημοτικό Σχολείο Αγίας Γαλήνης, συνέχεια στο Γυμνάσιο Πόμπιας και στην Παιδαγωγική Ακαδημία Ηρακλείου απ’ όπου έλαβε το πτυχίο της δασκάλας.
Δίδαξε στα σχολεία Σακτουρίων και Κισσού Αγίου Βασιλείου Ρεθύμνου, Κομοτηνής, Ροδόπης και Αθηνών.
Πέθανε στις 18 Ιανουαρίου 1989 στο Ηράκλειο.