Το δελτίο της δεύτερης φάσης για την ένταξη των ανεμόμυλων του Λασιθίου στον εθνικό κατάλογο της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς της Ελλάδας, στην αρμόδια Διεύθυνση Πολιτιστικής Κληρονομιάς του Υπουργείου Πολιτισμού υποβάλλεται σήμερα από τον δήμαρχο Οροπεδίου Λασιθίου Γιάννη Στεφανάκη.
Μάλιστα από την πολύμηνη συστηματική έρευνα και τεκμηρίωση που πραγματοποιεί ο Δήμος Οροπεδίου Λασιθίου προέκυψαν σημαντικά στοιχεία για την ιστορία και χρήση του ανεμόμυλων. Συγκεκριμένα προσδιορίστηκε ο αριθμός τους, η σημερινή κατάσταση και λειτουργία τους, καταγράφηκαν ιστορικές μαρτυρίες, η βιβλιογραφία, οι σύνθετες τεχνικές κατασκευής από τους παλαιούς τεχνίτες (μάστορες) ενώ δημιουργήθηκε σχετικό ντοκιμαντέρ-ντοκουμέντο όπου πλέον δασώνονται οι σχετικές μαρτυρίες των κατοίκων του Λασιθίου με τίτλο «Γήινος Άνεμος».
Στο πλαίσιο της σημαντικής έρευνας αποκαλύπτεται για πρώτη φορά ότι κατά την περίοδο της μεγάλης ξηρασίας σε Αφρική και Ινδία στις αρχές του 1970 ο ΟΗΕ (Unisef) απέστειλε ειδικούς μηχανικούς στην Κρήτη οι οποίοι αντέγραψαν τον λασιθιώτικο ανεμόμυλο, μεταφέροντας την τεχνογνωσία άντλησης νερού και κατασκεύασαν πανομοιότυπους κρητικούς ανεμόμυλους στην Αιθιοπία την Ινδία και την Αμερική.
Ο δήμαρχος Οροπεδίου Λασιθίου Γιάννης Στεφανάκης, εκφράζοντας την αισιοδοξία του για την πορεία υλοποίησης του στόχου που είναι η ένταξη των ανεμόμυλων στο καλεντάρι της παγκόσμιας κληρονομιάς της UNESCO, αναφέρει: «Ο λασιθιώτικος ανεμόμυλος όπως τον εμπνεύστηκε ο εφευρέτης του, ο Εμμανουήλ Παπαδάκης, αλλά και οι υπόλοιποι τεχνίτες που τον εξέλιξαν, Μαυροφόρος και Μαρκο- στεφανής, αποτέλεσε καινοτομία για την εποχή του. Με τη νέα ανακάλυψη που προήλθε από την έρευνα μας στο πλαίσιο υποβολής για την πολιτιστική κληρονομιά της Ελλάδας, αποδεικνύεται ότι ο λασιθιώτικος ανεμόμυλος έσωσε τη δεκαετία του 1970 στην κυριολεξία ζωές στην Αιθιοπία, την Ινδία και αλλού στον κόσμο εκατό χρόνια μετά την εφεύρεση του.. Είμαστε για ακόμα μια φορά υπερήφανοι ως Λασιθιώτες, ως Κρητικοί, ως Έλληνες.
Η μηχανική τεχνολογία μας έσωσε ζωές και υιοθετήθηκε ως βέλτιστη από τον ΟΗΕ εκατό χρόνια μετά. Εάν ο Εμμανουήλ Παπαδάκης- «Σπιρτοκούτης» ζούσε την εποχή του Ομήρου, αυτός θα ήταν ο πολυμήχανος Οδυσσέας, ο Βασιλιάς της Ιθάκης. Ο μοναδικός πολιτισμός μας συνεχίζει να διδάσκει σε παγκόσμια κλίμακα. Μόνο μέσα από την έρευνα, την τεκμηρίωση, τις συνεργασίες μπορούμε να βλέπουμε με αισιοδοξία το μέλλον.
Οι πρόγονοί μας απέδειξαν ότι τα κατάφεραν επάξια, στο χέρι μας είναι να τους δικαιώνουμε στο παρόν αλλά και στο μέλλον με συνεχή και επίπονη δουλειά».