«Η καλή λογοτεχνία δεν είναι στρόγγυλη αλλά αιχμηρή. Δεν γράφεται για να αρέσει, αλλά για να διχάσει και να προβληματίσει, να ξεσηκώσει αντιδράσεις».
Το παραπάνω αναφέρει, σε συνέντευξή του στην «Π» ο σκηνοθέτης, κ. Κώστας Χαραλάμπους, ο οποίος αποφάσισε να παρουσιάσει στη μεγάλη οθόνη το κορυφαίο έργο του Νίκου Καζαντζάκη «Ο Καπετάν Μιχάλης».
Τα γυρίσματα θα ξεκινήσουν στο τέλος Σεπτεμβρίου 2022 και θα διαρκέσουν έως τις αρχές Δεκεμβρίου.
Ο δημοφιλής ηθοποιός, κ. Αιμίλιος Χειλάκης, θα υποδυθεί τον Καπετάν Μιχάλη.
Το κείμενο της συνέντευξης έχει ως εξής:
Το θρυλικό βιβλίο του Ν. Καζαντζάκη «Ο Καπετάν Μιχάλης» στη μεγάλη οθόνη. Γιατί το 2022 αποφασίζετε να σκηνοθετήσετε το συγκεκριμένο έργο;
«O Καζαντζάκης είναι πάντοτε επίκαιρος για πολλούς λόγους. Τα θέματά του μπορεί να έχουν τις ρίζες τους βαθιά στην Κρήτη, αλλά είναι θέματα παγκόσμια, τα οποία δεν έχουν εύκολες απαντήσεις. Μας αφορούν όλους και εκτείνονται σε όλο το φάσμα των σχέσεων, την αλήθεια της ύπαρξης, τη σχέση μας με τον Θεό, τη στάση μας απέναντι στον κόσμο, την αξία και την ουσία της ζωής, τις δομές της κοινωνίας μας.
Το διάβασμά του μας προξενεί έντονα συναισθήματα, πολλές φορές και αντιφατικά, αλλά αυτό είναι γνώρισμα των μεγάλων συγγραφέων.
Ο Καζαντζάκης δεν χρειάζεται συστάσεις από κανέναν, πόσο μάλλον από εμένα, είναι μακράν ο πλέον αναγνωρίσιμος Έλληνας συγγραφέας με τεράστια διεθνή βιβλιογραφία γύρω από το έργο του.
Είναι ένας συγγραφέας τόσο καίρια επίκαιρος για να γίνει ταινία είτε το 1957 (“Ο Χριστός ξανασταυρώνεται” του Ζ. Ντασέν), είτε το 1964 (“Ζορμπάς” του Μ. Κακογιάννη), είτε το 1988 (“Ο τελευταίος πειρασμός” του Μ. Σκορσέζε), είτε το 2022, είτε στο μέλλον. Δεν είναι τυχαίο εξάλλου πως τα δικαιώματα του “Καπετάν Μιχάλη” είχαν για πολλά χρόνια δεσμευτεί στο παρελθόν από τη SONY, με σκοπό να γίνουν ταινία κάτω από τη σκηνοθετική μπαγκέτα του Μάρτιν Σκορσέζε».
Τότε ο Καζαντζάκης πολεμήθηκε από κάποιους, σήμερα τι έχει να μας διδάξει ή να μας υπενθυμίσει;
«Η καλή λογοτεχνία είναι συστατικό του πολιτισμού μας. Ήδη από πολύ παλιά ο άνθρωπος έβρισκε στην ανάγνωση έναν τρόπο να αναγνωρίσει και στους άλλους ανθρώπους τη μοναξιά της ύπαρξής του και τα μεγάλα προβλήματα που τον ταλάνιζαν. Η λογοτεχνία κάνει υποφερτή την ύπαρξη, γιατί υπάρχει η μετάληψη. Είναι αυτή η «Θεία Κοινωνία» που μας επιτρέπει να συμμετέχουμε σε κάτι ανώτερο από τη δική μας πραγματικότητα, να μοιραζόμαστε, διαβάζοντας, πράγματα τόσο προσωπικά που δεν τολμούμε ούτε στον εαυτό μας να παραδεχτούμε.
Η καλή λογοτεχνία δεν είναι στρόγγυλη αλλά αιχμηρή. Δεν γράφεται για να αρέσει, αλλά για να διχάσει και να προβληματίσει, να ξεσηκώσει αντιδράσεις. Οι ιδέες του Καζαντζάκη πάνω στη μεταφυσική, την ηθική και την κοινωνία ξεσήκωσαν θύελλα αντιδράσεων στην εποχή που ο συγγραφέας ζούσε και σήμερα είναι το ίδιο αιχμηρές και επίκαιρες όπως παλαιότερα. Ο Καζαντζάκης έγραφε: «Ν’ αρνηθείς όλες τις παρηγοριές- θεούς, πατρίδες, ηθικές, αλήθειες- ν’ απομείνεις μόνος και ν’ αρχίσεις να πλάθεις εσύ, με μονάχα τη δύναμή σου, έναν κόσμο που να μην ντροπιάζει την καρδιά σου» («Αναφορά στον Γκρέκο»).
Πράγματι η ζωή που έχουμε οικοδομήσει δεν είναι η καλύτερη δυνατή. Δυνάμεις, οι οποίες δεν φροντίζουν για τα ανθρωπιστικά ιδεώδη, κινούν την πραγματικότητα με ωφελιμιστικούς τροχούς. Αν μη τι άλλο, βιβλία σαν αυτά του Καζαντζάκη κρατάνε το μυαλό μας ξύπνιο, φροντίζοντας για την επαγρύπνηση, μέσα σε έναν κόσμο που αποσκοπεί στον εφησυχασμό και τη χειραγώγηση για την επίτευξη ιδιοτελών σκοπών».
Μιλήστε μας για τους συντελεστές του έργου, την πορεία των γυρισμάτων και πότε να το περιμένουμε στη μεγάλη οθόνη;
«Τα γυρίσματα θα ξεκινήσουν στο τέλος Σεπτεμβρίου 2022 και θα διαρκέσουν έως τις αρχές Δεκεμβρίου. Στην ταινία θα εμφανιστεί πλήθος ηθοποιών και συγκεκριμένα οι: Αιμίλιος Χειλάκης, Νικήτας Τσακίρογλου, Αλέκος Συσσοβίτης, Τζένη Καζάκου, Λουκία Μιχαλοπούλου, Μαρία Φιλίππου, Σπύρος Μπιμπίλας, Γιώργος Γεροντιδάκης, Νίκος Χίλιος, Χάρης Εμμανουήλ, Γεράσιμος Σοφιανός, Στράτος Χρήστου, Δημήτρης Χαβρές, Γιώργος Γαρνάβος, Νίκος Νικολάου, Γιώργος Τριανταφυλλίδης, Αλέξανδρος Ιωαννίδης, Κορίνα Αλεξανδρίδου, Μάνος Ιωάννου, κ.ά., καθώς επίσης και παρά πολλοί ηθοποιοί από την Κρήτη. Η ταινία αναμένεται να είναι έτοιμη για προβολή μέσα στο 2023.
O «Καπετάν Μιχάλης» τελεί υπό την αιγίδα και συμπαράσταση του Υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων, της Περιφέρειας Κρήτης, του ΕΟΤ, των δήμων Ηρακλείου, Αγ. Νικολάου, Ανωγείων και του Ελληνικού Κέντρου Κινηματογράφου. Έχει ακόμη την υποστήριξη του ΕΚΟΜΕ,καθώς και τη χορηγία της ΑΝΕΚ.
ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΟΙ ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ
Σενάριο- Σκηνοθεσία: Κώστας Χαραλάμπους
Δ/νση Φωτογραφίας: Κατερίνα Μαραγκουδάκη
Σκηνικά –Κοστούμια: Σάββας Πασχαλίδης
Ηχοληψία: Αντώνης Σαμαράς».
Ίσως και με μία διάθεση τοπικισμού από πλευράς μας, διαπιστώνουμε πως η Κρήτη είναι ένα «προϊόν» που προσελκύει το κοινό, το βλέπουμε και στη μικρή οθόνη φέτος. Πόσο… Κρήτη θα έχει η ταινία σας;
«Η κρητική γεωγραφία είναι μοναδική. Τέτοια πολυποίκιλη τοπιογραφία σε τόσο μικρή συχνότητα αλληλουχίας σπάνια συναντάς. Η Κρήτη έχει ό,τι χρειάζεσαι για οποιαδήποτε παραγωγή. Έχει όμως και όλους αυτούς τους σπάνιους ανθρώπους που γαλουχήθηκαν σε αυτήν τη γη.
Η Κρήτη κουβαλάει ένα ανυπότακτο παρελθόν και μια ιδιαίτερη ιδιοσυγκρασία, η οποία γεννάει δέος και γεμίζει περηφάνια όλη την Ελλάδα. Είναι αυτονόητο πως ο «Καπετάν Μιχάλης» δεν θα μπορούσε να γυριστεί κάπου αλλού.
Η αισθητική του βιβλίου είναι αυτή της Κρήτης. Η πρόθεση του Καζαντζάκη εξάλλου, όπως έχει καταγραφεί στην εισαγωγή του βιβλίου, αναφέρει πως αυτό που επεδίωκε είναι να καταγράψει «τ’ όραμα της Κρήτης … όταν οι Τούρκοι πατούσαν ακόμα τα χώματά μας και συνάμα άρχιζαν ν’ ακούγονται να ζυγώνουν τα αιματωμένα φτερά της ελευτερίας».
Για τις ανάγκες της ταινίας πρέπει λοιπόν να διασχίσουμε την Κρήτη από το ένα έως το άλλο άκρο, χρησιμοποιώντας και τα λίγα εναπομείναντα διατηρημένα κτήρια της εποχής του 1889, στην οποία αναφέρεται το βιβλίο ποταμός του Καζαντζάκη.
Και στο σημείο αυτό να ευχαριστήσουμε όλους αυτούς τους ανθρώπους από την Κρήτη, που έχουν συμβάλει ώστε να προχωρά απρόσκοπτα η πραγμάτωση της ταινίας, τον περιφερειάρχη κ. Σ. Αρναουτάκη, τους δημάρχους, τους ανθρώπους στις εφορείες αλλά και τους πάμπολλους κρητικούς, και στα χωριά και στις γειτονιές του νησιού».