Ο Δημήτρης Γληνός ήταν Έλληνας εκπαιδευτικός, συγγραφέας και πολιτικός .Γεννήθηκε στη Σμύρνη το 1882. Το 1904 προσχώρησε στο κίνημα του δημοτικισμού και έγινε μέλος του συλλόγου “Έθνος και Γλώσσα”. Το 1905 λαμβάνοντας το πτυχίο του με άριστα ανέλαβε διευθυντής στην “Αναξαγόρειο Σχολή” και στη συνέχεια στο “Ελληνογερμανικό Λύκειο” της Σμύρνης. Οι διάφορες όμως δημοτικιστικές δημόσιες ομιλίες του και αρθρογραφίες του προκάλεσαν βίαιες σε βάρος του αντιδράσεις με συνέπεια να εγκαταλείψει την Σμύρνη (1908) και να συνεχίσει τις σπουδές του στην Ιένα και τη Λειψία της Γερμανίας παρακολουθώντας μαθήματα φιλοσοφίας, παιδαγωγικής και πειραματικής ψυχολογίας. Παράλληλα την ίδια περίοδο γνωρίστηκε με τον Γ. Σκληρό από τον οποίο δέχτηκε τις πρώτες επιδράσεις της σοσιαλιστικής θεωρίας και του μαρξισμού. Αλληλογραφώντας και με τον Ι. Δραγούμη και άλλους δημοτικιστές μετέχει στην ίδρυση του “Εκπαιδευτικού Ομίλου” (1910). Το 1911 εγκατέλειψε τις σπουδές του λόγω βιοποριστικής ανάγκης και επιστρέφοντας στην Ελλάδα διορίστηκε αρχικά διδάσκαλος στο γυμνάσιο της Πλάκας και στη συνέχεια καθηγητής στο Αρσάκειο Λύκειο Αθηνών, αναλαμβάνοντας και την επιμέλεια της έκδοσης του Δελτίου του Εκπαιδευτικού Ομίλου στο οποίο και αρθρογραφούσε διάφορα εκπαιδευτικά μελετήματα.
To 1912 διορίστηκε διευθυντής του Διδασκαλείου Μέσης Εκπαίδευσης όπου απ΄ αυτή τη θέση τον επόμενο χρόνο μετά από συσκέψεις με το τότε υπουργό Παιδείας Ι. Τσιριμώκο (Κυβέρνησης Ε. Βενιζέλου) υπήρξε ο βασικός υπεύθυνος και σχεδιαστής της εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης του 1913, που εκφράστηκε με τα λεγόμενα Νομοσχέδια Τσιριμώκου που κατατέθηκαν αλλά τελικά δεν ψηφίστηκαν.
Το 1914 πρωτοστάτησε στην ίδρυση του “Εκπαιδευτικού Συνδέσμου Λειτουργών Μέσης Εκπαιδεύσεως”, διευθύνοντας και το περιοδικό Αγωγή του εν λόγω συνδέσμου. Συνεργαζόμενος δε με τους Μ. Τριανταφυλλίδη και Α. Δελμούζο συμμετέχει στην Εκπαιδευτική Επιτροπή που συγκρότησε ο Ε. Βενιζέλος για την εξέταση του θέματος της εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης και υποβολή προτάσεων.
Μετά την παραίτηση του Βενιζέλου, απολύθηκε από τη θέση του και κατά τα γεγονότα του Νοεμβρίου του 1916 συνελήφθη για εξύβριση του Βασιλέως και οδηγήθηκε στη φυλακή για ένα μήνα. Τον Ιανουάριο του 1917 με την αποφυλάκισή του μετέβη στη Θεσσαλονίκη όπου και ανέλαβε σύμβουλος στο Υπουργείο Παιδείας της προσωρινής κυβέρνησης της Θεσσαλονίκης (1917), και Γενικός Γραμματέας του ίδιου Υπουργείου. Τότε ξεκίνησε την εφαρμογή της εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης του 1917 προωθώντας το διάταγμα για την εισαγωγή της δημοτικής στη στοιχειώδη εκπαίδευση γενόμενος έτσι ο πρωτεργάτης της λεγόμενης ‘γλωσσοεκπαιδευτικής’ μεταρρύθμισης. Μετά την ήττα του Βενιζέλου στις εκλογές του Νοεμβρίου 1920 παραιτήθηκε από τη θέση του και επαναδραστηριοποιήθηκε στον Εκπαιδευτικό Όμιλο.
Η Επαναστατική κυβέρνηση του 1922 τον επανέφερε στο υπουργείο, αλλά η δικτατορία του Παγκάλου που ακολούθησε, τον Ιανουάριο του 1926 τον απέλυσε. Από τότε δεν επανήλθε ή δεν δέχθηκε ο ίδιος να επανέλθει σε κυβερνητική θέση. Από το 1925 εκδίδει το περιοδικό “Αναγέννηση” όπου δημοσιεύεται, μεταξύ άλλων, η “Ασκητική” του Ν. Καζαντζάκη. Το 1928 παραπέμπεται σε δίκη διότι θεωρείται υπεύθυνος για τα επεισόδια που έγιναν σε διάλεξη του διάσημου ελληνορουμάνου συγγραφέα Παναΐτ Ιστράτι, στην οποία ήταν διοργανωτής μαζί με τον Καζαντζάκη. Σταδιακά αρχίζει να προσεγγίζει την αριστερά και τις θέσεις του ΚΚΕ.
Η θέση και ανάμιξη του Νίκου Καζαντζάκη στην περίφημη αυτή δίκη που αποφασιστηκε στις 3 Απριλίου του 1928 ξεκινάει λίγο πιο παλιά, τον Οκτώβριο του 1927, όταν ο Νίκος Καζαντζάκης θα ταξιδέψει στη Μόσχα, προσκεκλημένος της κυβέρνησης της Σοβιετικής Ένωσης για να συμμετέχει στον εορτασμό των δέκα χρόνων από την Οκτωβριανή Επανάσταση…Εκεί θα γνωρίσει τον Ελληνορουμάνο λογοτέχνη Παναΐτ Ιστράτι, τον λεγόμενο και «Γκόργκι των Βαλκανίων» και θα ταξιδέψουν μαζί στη χώρα των Σοβιέτ διαμορφώνοντας μια αντίληψη για τα όσα εξελίσσονται στη χώρα.
Στη συνέχεια ο Καζαντζάκης θα προσκαλέσει τον Ιστράτι στην Αθήνα για να τον γνωρίσει στο ελληνικό κοινό.
Στις 11 Ιανουαρίου 1928, ο «Εκπαιδευτικός Όμιλος», ο φορέας των προοδευτικών διανοουμένων, οργανώνει στο θέατρο «Αλάμπρα» εκδήλωση για τις εμπειρίες από το σοβιετικό πείραμα, με ομιλητές τον Ιστράτι, τον Καζαντζάκη και τον μεγάλο παιδαγωγό Δημήτρη Γληνό.
Στην εκδήλωση μιλά πρώτος ο Γληνός, μετά ο Καζαντζάκης και στο τέλος ο Ιστράτι.Στην ομιλία, που προκάλεσε τη σύλληψη και δίωξή του, ο Καζαντζάκης αναφέρθηκε στις εμπειρίες του και τα συμπεράσματά του από τη Σοβιετική Ρωσία. Ο Καζαντζάκης υπήρξε θιασώτης των όσων εξελίσσονταν στη χώρα με την ελπίδα ότι μια νέα παγκόσμια πραγματικότητα θα ερχόταν και θα επηρέαζε το διεθνές σκηνικό.
Ωστόσο, ο ίδιος επεσήμανε τους υπαρκτούς κινδύνους διαστρέβλωσης. «Δυο είναι οι μεγάλοι κίνδυνοι που απειλούν τη Σοβιετική Ρωσία» υποστήριξε στην ομιλία του. «Ο ένας είναι εσωτερικός: οι νέες αστικές τάξεις που σχηματίζονται κάτω από την προστασία της Νέας Οικονομικής Πολιτικής. Κουλάκοι, Νέπμαν, γραφειοκράτες. Ο άλλος κίνδυνος είναι εξωτερικός: ο παγκόσμιος πόλεμος».
Κατόπιν, η φλογερή ομιλία του Ιστράτι για το σοβιετικό μοντέλο διακυβέρνησης θα ξεσηκώσει το ακροατήριο που μετά το πέρας της εκδήλωσης θα πραγματοποιήσει διαδήλωση η οποία με τη σειρά της θα προκαλέσει την επέμβαση της αστυνομίας.
Δημοσιεύματα την επόμενη μέρα αναφέρουν ότι πραγματοποιήθηκε μια «αντεθνική» διαδήλωση ενώ οι λόγοι των τριών ομιλητών στρέφονταν κατά της Ελλάδας. «Υπό την σκέπην του Εκπαιδευτικού Ομίλου ο Π. Ιστράτι ύμνησε τον κομμουνισμόν και καθύβρισε τους διανoούμενους πλέξας το εγκώμιον της Τσέκας. Το χθεσινόν αίσχος» έγραφε στην πρώτη σελίδα του το «Εμπρός». Σύμφωνα με την κρητική εφημερίδα «Πατρίς», ο «Ριζοσπάστης», η «Πρωία» και άλλες εφημερίδες της εποχής στήριξαν τους ομιλητές ενώ αρκετοί διανοούμενοι της εποχής, αντέδρασαν στην εχθρική αντιμετώπιση του Ιστράτι υποστηρίζοντας ότι προσβάλλει τη διανόηση και τον πολιτισμό της χώρας.
Ωστόσο, ο εισαγγελέας παρεμβαίνει έτσι κι αλλιώς και διατάσσει την αστυνομία να διενεργήσει έρευνα. Ο Καζαντζάκης και Γληνός παραπέμπονται σε δίκη ως υπεύθυνοι για τη διαδήλωση ενώ ο Ιστράτι απειλείται με απέλαση, αλλά τελικά περιορίζεται στο σπίτι του Γ. Νάζου στην Κηφισιά.
Η δίκη Καζαντζάκη – Γληνού ορίζεται για τις 3 Απριλίου του 1928. Στο εδώλιο κάθισε μόνο ο Γληνός καθώς ο Καζαντζάκης βρίσκεται στο Κίεβο. Η απόφαση του δικαστηρίου ήταν αθωωτική και οδήγησε το Γληνό σε μία οριστική στροφή προς την αριστερά.
ΠΗΓΕΣ
Wikipedia.gr
tvxs.gr
sanshmera.gr.
kazantzakispublications.org