Ζει μια ήσυχη ζωή στην Ιταλία σε ένα σπίτι γεμάτο αναμνηστικά, που είναι σαν ναός της αείμνηστης ερμηνεύτριας .
Τώρα όμως στα 90 χρόνια του βρίσκεται απροσδόκητα ξανά στο προσκήνιο, με αφορμή τη νέα ταινία για την ζωή της με πρωταγωνίστρια την Αντζελίνα Ζολί.
Όταν, στις 16 Σεπτεμβρίου 1977, ο μπάτλερ Φερούτσιο Μετσάντρι έφερε στη Μαρία Κάλλας τον συνηθισμένο πρωινό καπουτσίνο της, δεν είχε ιδέα ότι θα ήταν ο τελευταίος της.
H σοπράνο σταρ βρισκόταν στο μπάνιο όταν είπε στον Μετσάντρι, , ότι αισθανόταν αδιαθεσία.
Αν δεν έπινε γρήγορα τον καφέ της, αστειεύτηκε αυτός, ο αφρός θα γινόταν υγρό και θα έπρεπε να τον ξαναφτιάξει.
«Ίντιοτ, μην αστειεύεσαι. Δεν αισθάνομαι καλά», του απάντησε η Κάλλας. Ο Μετσάντρι παρατήρησε τότε ότι το πρόσωπο της ήταν σταχτί.
Η οικιακή βοηθός της έσπευσε να καλέσει τον γιατρό.
Η αιτία θανάτου στα 53 χρόνια της
«Το χέρι της έπεσε, ο γιατρός πήδηξε να την πιάσει και πέθανε» λέει ο 90χρονος Μετσάντρι στους Times .
«Για μένα ήταν κάτι απίστευτο. Ήταν αδύνατο», συνεχίζει, με τη φωνή του να είναι ακόμα γεμάτη δυσπιστία. Η αιτία θανάτου της Κάλλας ήταν καρδιακή προσβολή. Ήταν 53 ετών.
Ως μπάτλερ και οδηγός της Κάλλας για σχεδόν 20 χρόνια, ο Μετσάντρι στάθηκε στο πλευρό της στα ιλιγγιώδη σκαμπανεβάσματα που καθόρισαν τη ζωή και την καριέρα της.
Γεννημένος από φτωχούς αγρότες στη βόρεια Ιταλία, την συνόδευσε επάξια καθώς εκείνη συναναστρεφόταν με αστέρες του κινηματογράφου και μερικούς από τους πλουσιότερους ανθρώπους του κόσμου.
«Προσπάθησα απλώς να κάνω σωστά τη δουλειά μου», λέει. «Ήταν το σπίτι της, όχι το δικό μου, και έπρεπε να κάνω ό,τι μου ζητούσε».
Η σκιά του εαυτού της
Σήμερα η ιστορία της ζωής του Μετσάντρι έχει ανασυρθεί από τη σκιά: ο μπάτλερ είναι ένας από τους τρεις βασικούς χαρακτήρες της ταινίας Maria, της νέας ταινίας με πρωταγωνίστρια την Αντζελίνα Τζολί ως Μαρία Κάλλας και τον Ιταλό ηθοποιό Πιερφρανσέσκο Φαβίνο ως Μετσάντρι.
Με επίκεντρο τις τελευταίες ημέρες της Μαρίας Κάλλας στο Παρίσι, όπου η τραγουδίστρια αποσύρθηκε 14 χρόνια πριν από το θάνατό της για να γλιτώσει από τους παπαράτσι του Μιλάνου, η ταινία παρουσιάζει την Κάλλας ως μια μοναχική σκιά του εαυτού της, εθισμένη σε ένα παραισθησιογόνο ηρεμιστικό φάρμακο και ξαναζώντας τις μέρες της δόξας της καθώς κάνει πρόβες σε ένα άδειο θέατρο.
Στην ταινία, την οποία σκηνοθετεί ο Χιλιανός Πάμπλο Λαρέν, διαφαίνεται η στενή, αν και ενίοτε ακανθώδης σχέση της Κάλλας με τον Μετσάντρι.
Δεν έχει δει την ταινία ακόμα
Ο Φερούτσιο Μετσάντρι προστατεύει τη μνήμη της Κάλλας μιλώντας στους Times. Ζει κοντά στη Villanova sull’Arda, μια κοινότητα πιο διάσημη για τη Villa Verdi, το σπίτι στο οποίο ο Τζουζέπε Βέρντι έγραψε μερικές από τις πιο γνωστές όπερες του.
Ο Μετσάντρι, τον οποίο επισκέφθηκαν μια φορά οι ερευνητές της ταινίας δεν έχει μιλήσει με κανέναν από τους ηθοποιούς, αν και η Τζολί του έστειλε μια κασμιρένια κουβέρτα.
Δεν έχει δει ακόμη την ταινία (απέρριψε πρόσκληση για την πρεμιέρα στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Βενετίας), αλλά σκοπεύει να την παρακολουθήσει κάποια στιγμή. «Θα ήθελα να παρουσιαστεί με το πραγματικό της ταμπεραμέντο και την προσωπικότητά της», λέει ο Μετσάντρι για την Κάλλας.
Πως βρέθηκε στο σπίτι της Κάλλας και του Μενεγκίνι
Κατά τη διάρκεια της στρατιωτικής του θητείας στο Κόμο το 1956, ο στρατηγός που υπηρετούσε τον επέλεξε να γίνει σερβιτόρος και βοηθός της Maria Mascagni, εγγονής του συνθέτη Pietro Mascagni και φίλης της Κάλλας, στο Μιλάνο.
Αργότερα έλαβε ένα ανυπόγραφο τηλεγράφημα που τον καλούσε σε μια μυστηριώδη διεύθυνση στην πόλη.
Παρουσιάζοντας τον εαυτό του, ανακάλυψε ότι επρόκειτο για το σπίτι της Κάλλας και του Τζοβάνι Μενεγκίνι, του πλούσιου επιχειρηματία που ήταν σύζυγός της από το 1949 έως το 1959. Η τραγουδίστρια του πρόσφερε επί τόπου δουλειά.
Ο Μετσάντρι, ο οποίος είδε για πρώτη φορά την Κάλλας σε μια παραγωγή της La traviata στη Σκάλα το 1956, αφού η Mascagni του είχε χαρίσει ένα εισιτήριο, είχε ακούσει τους καλεσμένους της τότε οικοδέσποινας του σπιτιού να συζητούν για τον φλογερό χαρακτήρα της τραγουδίστριας.
«Αν ήξερα ότι ήταν η Μαρία Κάλλας και ο Μενεγκίνι, δεν θα πήγαινα», παραδέχεται.
Σέρβιρε τη Σοφία Λόρεν και τον πρίγκιπα της Γιουγκοσλαβίας στο σπίτι της Κάλλας στο Παρίσι, ένα ευρύχωρο διαμέρισμα του δεύτερου ορόφου σε ένα art nouveau κτίριο στη λεωφόρο Georges Mandel
Γνώρισε τον Ωνάση, σέρβιρε τη Σοφία Λόρεν
Μετά από επιμονή της Κάλλας, όμως, αποδέχτηκε την προσφορά της για δουλειά, σηματοδοτώντας την αρχή μιας νέας λαμπερής ζωής. Στα χρόνια που ακολούθησαν, ο Μετσάντρι συνόδευε την τραγουδίστρια στις παγκόσμιες περιοδείες της.
Αναμείχθηκε με διασημότητες όπως η Ελίζαμπεθ Τέιλορ και ο Ρίτσαρντ Μπάρτον στη Χριστίνα Ο, το γιοτ που ανήκε στον Αριστοτέλη Ωνάση, τον Έλληνα μεγαλοεφοπλιστή για τον οποίο η Κάλλας χώρισε με τον Μενεγκίνι και σέρβιρε τη Σοφία Λόρεν και τον πρίγκιπα της Γιουγκοσλαβίας στο σπίτι της Κάλλας στο Παρίσι, ένα ευρύχωρο διαμέρισμα του δεύτερου ορόφου σε ένα art nouveau κτίριο στη λεωφόρο Georges Mandel, όπου έμενε και η Κατρίν Ντενέβ.
«Μια πραγματική σινιόρα»
Ο Μετσάντρι απορρίπτει την άποψη για την Κάλλας ως μια οξύθυμη ντίβα, αδίστακτη στις αποδοκιμασίες των αντιπάλων της. «Ήταν μια εξαιρετική γυναίκα, μια πραγματική σινιόρα», λέει.
«Μου δίδαξε σεβασμό, ειλικρίνεια και όλα τα υπόλοιπα. Έμαθα πολλά πράγματα από εκείνη».
Στο Παρίσι -όπου η Μαρία Κάλλας ζούσε με τον Μετσάντρι, την Λούπολι και την Έλενα Πόζαν (τη μαγείρισσα της) η τραγουδίστρια ζούσε μια ζωή σχετικής κανονικότητας, χαιρετώντας τους περαστικούς που τη λάτρευαν καθώς περπατούσε στα Ηλύσια Πεδία συνοδευόμενη από τα δύο αγαπημένα της κανίς (που είναι πάντα παρόντα στην ταινία) και φιλοξενώντας συχνά τον Ωνάση, ακόμη και μετά το γάμο του με τη Τζάκι Κένεντι, τη χήρα του προέδρου των ΗΠΑ, Τζον Φ. Κένεντι.
«Ήμασταν η οικογένειά της»
Υπάρχει μια υπόνοια στην επανεκτέλεση της ταινίας Maria ότι ο θάνατος της Κάλλας προκλήθηκε από υπερκατανάλωση φαρμάκων, αφήνοντας τον θεατή να αποφασίσει αν αυτοκτόνησε.
Ο Μετσάντρι αρνείται να το σχολιάσει αυτό, αλλά δίνει στοιχεία για την αίσθηση της απομόνωσής της. «Συχνά, αν ένιωθε μοναξιά, προτιμούσε να βρίσκεται σε παρέα. Ερχόταν στην κουζίνα και έτρωγε μαζί μας», λέει, προσθέτοντας ότι μερικά από τα αγαπημένα της γεύματα περιλάμβαναν φιλέτα κοτόπουλου, ριζότο, ψάρι και πιάτα ζυμαρικών. «Ήμασταν η οικογένειά της».
Ο σκληρότερος κριτής του εαυτού της
Το να ακούω την Κάλλας να τραγουδάει άριες από τη Νόρμα, την Τραβιάτα και την Τόσκα στο θέατρο, λέει ο Μετσάντρι, ήταν «αξέχαστο».
Πρόσθεσε ότι η Κάλλας ήταν πάντα ο πιο σκληρός κριτής της. «Όταν τραγουδούσε και όλα πήγαιναν καλά, ήταν χαρούμενη, αλλά πάντα έλεγε: ‘Δεν έδωσα αρκετά. Θα μπορούσα να είχα δώσει περισσότερα”».
Ο Μετσάντρι που βλέπουμε στην οθόνη αρπάζει από το λαιμό έναν δημοσιογράφο αφού καταγράφει κρυφά την ιδιωτική πρόβα της Κάλλας και απειλεί να γράψει ένα υποτιμητικό άρθρο.
Στην πραγματική ζωή, επίσης, ο μπάτλερ την υπερασπίστηκε από τα γαλλικά μέσα ενημέρωσης.
«Τους έλεγα: «Αφήστε την ήσυχη, σταματήστε να την ενοχλείτε. Είναι ένας άνθρωπος, ακριβώς όπως κι εμείς.»
Η θυελλώδης σχέση της με τον Ωνάση
Ο Μετσάντρι αναγνωρίζει ότι ο γάμος του Ωνάση με την Τζάκι Κένεντι το 1968 και ο θάνατος του μεγιστάνα επτά χρόνια αργότερα έπληξαν σκληρά την Κάλλας.
Αλλά ο Ωνάσης δεν μπορούσε να κρατηθεί μακριά. «Είκοσι τέσσερις ώρες μετά τον γάμο ο Ωνάσης ήρθε στο Παρίσι και από τις 10.30 το βράδυ μέχρι τις 6.30 το πρωί φώναζε: “Μαρία, άνοιξε την πόρτα”».
Άνοιξε η Κάλλας την πόρτα; «Τι μπορείς να κάνεις; Έτσι γίνεται», λέει o πρώην μπάτλερ με ένα πικρό γέλιο.
Η ταινία υπαινίσσεται ότι η Κάλλας υπέστη αποβολές και αφήνει να εννοηθεί ότι ο Ωνάσης την ανάγκασε να κάνει έκτρωση.
Πιστεύει ότι ο Ωνάσης ήταν καλός για την Κάλλας; «Είδα ότι ήταν ευτυχισμένοι μαζί».
Ο θάνατος της Κάλλας ήταν, επιμένει ο Μετσάντρι, επίσης απροσδόκητος, δεδομένου ότι είχε κλείσει ραντεβού για κομμωτήριο την ίδια μέρα.
Μετά το θάνατο της Κάλλας, ο Μετσάντρι συνέχισε να εργάζεται για τη Χριστίνα Ωνάση, την κόρη του Αριστοτέλη, και τον Γερμανό ηθοποιό Friedrich Benfer.
Κανείς δεν ήταν σαν εκείνη
Επέστρεψε στη Villanova sull’Arda μετά το θάνατο του ηθοποιού το 1996. Λέει ότι παραμένει ενοχλημένος από τα πολλά ψεύδη που αφηγούνται οι πολυάριθμες βιογραφίες της Κάλλας.
«Είμαι περήφανος που εργάστηκα γι’ αυτήν», λέει ο Μετσάντρι. «Δεν υπήρχε κανείς σαν αυτήν και θα το θυμάμαι μέχρι ο Θεός να με αφήσει εν ειρήνη».
Πηγή: Με πληροφορίες The Times