Mια μυσταγωγική εκδήλωση έγινε το βράδυ της Κυριακής στη σπηλιά του Νταβέλη στην Αττική. Μέσα στον απόκοσμο χώρο του σπηλαίου προβλήθηκε το ντοκιμαντέρ του Κρητικού σκηνοθέτη Σταύρου Ψυλλάκη “Αποχαιρετισμός: Η μνήμη του Τόπου του‘’. Ένα ντοκιμαντέρ όπου ο επικηρυγμένος αντάρτης Γιάννης Λιονάκης, αφηγείται πως κατά τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου, μια ομάδα ανταρτών χρησιμοποίησε κι έζησε στο σπηλαιολογικό δίκτυο της Κρήτης, προκειμένου να επιβιώσει.
Ο Γιάννης Λιονάκης, 87 χρονών, διωκόμενος και επικηρυγμένος αντάρτης, σ’ ένα ταξίδι αποχαιρετισμού στον τόπο που καθόρισε τη ζωή του αφηγείται μια απίστευτη προσπάθεια επιβίωσης, 14 χρόνων (1948-1962), που ξεκινάει με το τέλος του Εμφυλίου στην Κρήτη. Κορμός της ταινίας είναι αδημοσίευτο υλικό που γυρίστηκε το 2007 στο πλαίσιο του ντοκιμαντέρ «Άλλος Δρόμος Δεν Υπήρχε».
Ο σπουδαίος ντοκιμαντερίστας Σταύρος Ψυλλάκης μετατρέπει μια προσωπική εξομολόγηση σε ένα δοκίμιο πάνω στην ιστορική μνήμη και στην αξία του αγώνα.
“Πραγματικά χάρηκα παρά πολύ, τονίζει μιλώντας στην “Π” ο Σταύρος Ψυλλάκης-δεν το περίμενα να έχει τέτοια έκταση. Ξεκίνησε σαν πλάκα θα λέγαμε. Ο Γιώργος Ευθυμίου που είναι η “ψυχή” της εκδήλωσης, είχε δει την ταινία στον κινηματογράφο ’’Άστρος” και μου είπε γελώντας ότι πρέπει να την προβάλλουμε σε σπηλιά.
“Α, του είπα τι ωραία ιδέα “ πιστεύοντας ότι το λέμε για πλάκα, βγαίνοντας έξω από την προβολή.
‘’Δικαίωση η συμμετοχή νεανικού κοινού”
Όμως όχι μόνο δεν ήταν ένα αστείο, αλλά μια μαγική μυσταγωγική κατάσταση, με το πιο σημαντικό από όλα το κοινό που στην πλειονότητα του ήταν νεανικό.
“Τελικά-αναφέρει ο κ. Ψυλλάκης – είχε πολύ κόσμο, ένιωσα μια μυσταγωγική κατάσταση. Για μένα τουλάχιστον αποτελεί τη μεγαλύτερη δικαίωση της ταινίας, όταν δηλαδή απευθύνεται σε κόσμο νεανικό. Γιατί διερωτάσαι κάνοντας αυτά τα θέματα που έχουν μια ιστορική αφετηρία, πόσο ενδιαφέρουν τις νεώτερες γενιές; Τους λένε κάτι; Με μεγάλη μου έκπληξη σε όσες προβολές έχουν γίνει κι όχι μόνο αυτή της Κυριακής, η συντριπτική πλειονότητα των θεατών είναι νέα παιδιά. Αυτό είναι πολύ ελπιδοφόρο. Μάλιστα φεύγουνε νιώθωντας ότι έχουν δεί κάτι σημαντικό, είδαν ένα ήθος, μια ζωή που δεν πάει στράφι. Εαν κάνουνε κάτι στις ταινίες, στο τέλος είναι μια ωδή στην ίδια την ύπαρξη“.
“Δεν μπαίνουνε κόμματα, δεν μπαίνουνε ιδεολογίες’’’
Μιλώντας για την ταινία ο κ.Ψυλλάκης εκφράζει την επιθυμία του να παιχτεί και στην Κρήτη ενώ επισημαίνει χαρακτηριστικά:” ‘’Δεν μπαίνουνε κόμματα, δεν μπαίνουνε ιδεολογίες, τα ξεπερνάνε όλα αυτά. Υπάρχει ένα πλαίσιο ιστορικό που γίνανε, αλλά η ύπαρξη αυτών των ανθρώπων τα ξεπερνάει όλα. Έχουνε μια διαχρονικότητα και μπορούν να μιλήσουν οπουδήποτε. Για αυτό και η ταινία δεν ξεκινάει να μιλάει για “καλούς“ και “κακούς”. Μιλάει για έναν άνθρωπο που πήρε τις αποφάσεις του, ηττηθηκε, δεν ηττήθηκε η ιδεολογία του, ο άνθρωπος αυτός περπάτησε ορθιος στη ζωή του. Κι αυτό δεν είναι ασήμαντο.’’
“Δεν είναι showbusiness”
Στο ερώτημα αν κάτι ανάλογο θα μπορούσε να επαναληφθεί στις σπηλιές του Αποκόρρωνα όπου γυρίστηκε το ντοκιμαντέρ.
Τα φοβάμαι πολύ αυτά. Δεν είναι showbusiness. Επειδή η ιδέα είναι όντως “πιασάρικη”, εάν την πιάσει κάποιος “πιτηδειος’’ από επιχειρηματίας ή δεν ξέρω ποιος, θα το κάνει ό,τι θέλει. Αν αρχίσεις να το κάνεις μάρκετινγκ δεν εχει νόημα. Κι αυτοί οι άνθρωποι δεν αγωνίστηκαν γι΄αυτά τα πράγματα’’.
Tι έγραψαν για την εμπειρία
‘’Η αίσθηση-γράφει ένας από τους συμμετέχοντες -ο Γιάννης Μισουρίδης-λοιπόν της σπηλιάς Νταβέλη και η υπέροχη ταινία που έχει γυριστεί μέσα σε αντάρτικες σπηλιές στην Κρήτη, δημιούργησαν μια συγκλονιστική εμπειρία για οποιο πλάσμα βρέθηκε εκεί μαζί μας. Η ταινία είναι βαθύτατη πολιτική και ταυτόχρονα μετέωρη καταγωγικά, μιας και δεν μπορεί να τη διεκδικήσει καμία τάση και κανένα κομματικό μόρφωμα, σαν ιδεολογικό της εργαλείο. Εξάλλου ο Σταύρος είναι ένας άνθρωπος πραγματικά αυτόνομος κι έτσι μπορεί να μιλάει όπως αυτός θέλει, μέσα από το σινεμά που κάνει.
Τέτοιου είδους ταινίες είναι αυτο που λείπει στην εξευγενισμένη και γενικά άνευρη παραγωγή ντοκιμαντέρ της χώρας μας, που ασχολείται με εύκολες και πιο ευπώλητες εκδοχές της πραγματικότητας. Ο Γιώργος Ευθυμίου είναι το καταπληκτικό πλάσμα που διοργάνωσε ολομόναχος τη βραδιά, κουβαλώντας γεννήτρια, σκαμνιά, προτζέκτορα, κρασί και ανθρώπους, κόντρα στην αγοραία πάντα λογική, στον υγρό πάτο της σπηλιάς της Πεντέλης’’.
Η ταινία προβάλλεται στο CINOBO.