Μια κρητική πατανία των αρχών του περασμένου αιώνα κοσμεί έναν από τους μεγαλύτερους σταθμούς τραίνων της Αμερικής, το Union Station στην πρωτεύουσα των ΗΠΑ Ουάσινγκτον
Αυτό έγινε χάρη στην τέχνη της Ελληνοαμερικανίδας με καταγωγή από την Κρήτη καλλιτέχνιδας, Ειρήνης Λιναρδάκη, η οποία δημιούργησε μια σειρά από κολάζ για το MET Lounge στο Union Station στην Ουάσινγκτον για να αναδείξει τη ζωντάνια της πρωτεύουσας.
Χρησιμοποιώντας υφάσματα από τους πολλούς πολιτισμούς που αποκαλούν την Ουάσιγκτον σπίτι τους, τα κομμάτια συνδυάζουν αρχιτεκτονικά στοιχεία του σταθμού (όπως θέα στη μεγάλη αίθουσα αναχωρήσεων και τα περίτεχνα ταβάνια της οροφής) με αναφορές στα ίδια τα τρένα.
Ανάμεσα στα υφάσματα που εμφανίζονται στα κολάζ είναι και μια προσωπική αναφορά της καλλιτέχνιδος: η γαμήλια κουβέρτα της προγιαγιάς της από την Κρήτη.
Από τις Γωνιές του Ψηλορείτη
«Η πατανία της προγιαγιάς μου Άννας Παγωμένου, λέει η καλλιτέχνης μιλώντας στην «Π»- αποτελεί ένα κεντρικό στοιχείο του νέου έργου μου: «I see the sky from where I am» και της έμπνευσής μου.
Η Άννα Παγωμένου, καταγόμενη από τις Γωνιές του Ψηλορείτη, δημιούργησε αυτήν την πατανία όταν ήταν αρραβωνιασμένη, για να την έχει έτοιμη για τον γάμο της το 1911. Το έργο της, σύμβολο αγάπης και παράδοσης, πέρασε από τη θεία μου, την κόρη της Άννας, στη μητέρα μου Γεωργία Παγωμένου και τελικά σε μένα».
Μάλιστα αυτό το κειμήλιο, όπως εξηγεί, υφαίνει μια προσωπική σύνδεση στο έργο, γεφυρώνοντας το παρελθόν και το παρόν. Συμβολίζει τη συνέχεια της κληρονομιάς, τη μετανάστευση και τις παγκόσμιες ιστορίες ανθρώπων που βρίσκουν νέα σπίτια, ενώ κουβαλούν κομμάτια της καταγωγής τους μαζί τους.
«Ως καλλιτέχνις που δουλεύω με υφάσματα και μοτίβα, αναφέρει χαρακτηριστικά, είδα σε αυτήν την πατανία κάτι περισσότερο από ένα οικογενειακό κειμήλιο –ένα κομμάτι της ταυτότητάς μου, της ιστορίας μου, και της πολιτιστικής κληρονομιάς της Κρήτης.
Αποφάσισα να εντάξω αυτό το πολύτιμο αντικείμενο στο έργο μου «I see the sky from where I am / Βλέπω τον ουρανό από εκεί που βρίσκομαι», ένα μόνιμο έργο τέχνης που εκτίθεται στον Σταθμό Union στην Ουάσινγκτον, DC.
Μέσα από το έργο αυτό, η πατανία της Άννας δεν είναι απλώς ένα αντικείμενο του παρελθόντος, αλλά ένας ζωντανός φορέας ιστορίας, πολιτισμού και συναισθημάτων, που γεφυρώνει γενιές και πολιτισμούς, και δημιουργεί έναν διάλογο ανάμεσα στο παραδοσιακό και το σύγχρονο.
Η δουλειά μου αντλεί από τις προσωπικές αφηγήσεις και τα υλικά για να αποτυπώσει τις έννοιες της μνήμης, της κληρονομιάς και της ανθεκτικότητας μέσα στον χρόνο». Τα δύο γειτονικά κολάζ απεικονίζουν ένα εκατονταετές δέντρο, που συμβολίζει την ενότητα και την ανάπτυξη του αμερικανικού έθνους, και ένα τοπίο μοτίβο από ένα ταξίδι κατά μήκος της Ανατολικής Ακτής, συνδυάζοντας την ιστορία, τα ταξίδια και τον πολιτισμό σε μια αφήγηση της ποικιλομορφίας.
Πολυπολιτισμικότητα
«Το έργο αυτό, υπογραμμίζει η κ. Λιναρδάκη -τοποθετημένο στη MET Lounge του Union Station, περιλαμβάνει μια σειρά από τρία κολάζ που γιορτάζουν την πολυπολιτισμικότητα και τη ζωντάνια της πρωτεύουσας των Ηνωμένων Πολιτειών.
Τα έργα συνδυάζουν αρχιτεκτονικά στοιχεία του σταθμού, όπως οι μεγαλοπρεπείς αίθουσες αναχώρησης και οι καμάρες της οροφής, με υφάσματα που εκπροσωπούν τις πολυάριθμες κουλτούρες που συνθέτουν τη ζωή στην Ουάσινγκτον.
Το κεντρικό έργο προσφέρει μια πανοραμική άποψη της αίθουσας του Union Station, όπου μια Καρυάτιδα επανεμφανίζεται ως η μούσα του σταθμού. Το έργο αποτίει φόρο τιμής σε ένα άγαλμα που υπήρχε στην αίθουσα το 1908 και εξαφανίστηκε μυστηριωδώς το 1913, για να αντικατασταθεί από Ρωμαίους λεγεωνάριους.
Η Καρυάτιδα, μια σκαλιστή γυναικεία μορφή που συχνά εμφανίζεται να στηρίζει δομικά βάρη, συμβολίζει τη δύναμη και τη χάρη, ενώ αποτελεί αναφορά στις χαμένες Καρυάτιδες του Παρθενώνα. Με το συνδυασμό στοιχείων του Μποζ-Αρ στυλ, παραδοσιακών και σύγχρονων υφασμάτων, το έργο μεταμορφώνει τον χώρο σε μια πολιτισμική τοιχογραφία.
Η πατανία της προγιαγιάς μου από την Κρήτη, φτιαγμένη το 1911, αποτελεί προσωπική προσθήκη σε αυτή τη σειρά έργων. Με αυτόν τον τρόπο, υφαίνεται μια σύνδεση ανάμεσα στο παρελθόν και το παρόν, γεφυρώνοντας την παράδοση με τις ιστορίες της μετανάστευσης και της δημιουργίας νέων σπιτιών.
Η χρήση των υφασμάτων, που «ντύνουν» τον σταθμό, προσδίδει μια γυναικεία διάσταση στην αρχιτεκτονική του και αναδεικνύει το ανθρώπινο στοιχείο μέσα στην ιστορική και πολιτιστική του διαδρομή».
Άλλα έργα
Δεν είναι η πρώτη φορά που η Ειρήνη Λιναρδάκη δημιουργεί έργα τέχνης μεγάλης κλίμακας. Πέρσι στον σταθμό Penn της Νέας Υόρκης παρουσίασε ένα έργο τέχνης μεγάλης κλίμακας το οποίο απέσπασε την προσοχή και τα ευμενή σχόλια χιλιάδων Αμερικανών και ξένων.
Το έργο με τίτλο Working Background δημιούργησε εκτός από την Ειρήνη Λιναρδάκη, η Chitra Ganesh. «Είναι πολύ σημαντικό για μένα», δήλωνε τότε η Ειρήνη Λιναρδάκη από την πλευρά της, «γιατί ο πατέρας μου δούλευε ως οδηγός λεωφορείου το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του και τον συνόδευα πολύ, κοιτάζοντας την πόλη μέσα από τη δική του οπτική».
Από το Μανχάταν έως το Γουέσττσεστερ και από το Νιούαρκ μέχρι το Μπρούκλιν, η κ.Λιναρδάκη δίνει «ζωή» και χρώμα στις γκρίζες, τσιμεντένιες γειτονιές της Νέας Υόρκης και της Νέας Ιερσέης, όπως τόνιζε σε ρεπορτάζ του ο «Εθνικός Κήρυκας».
Η καλλιτέχνις, η οποία ζει και εργάζεται μεταξύ Κρήτης και Νέας Υόρκης έχει δημιουργήσει από το 2014 μέχρι σήμερα περισσότερα από δέκα δημόσια έργα σε σχολεία της Νέας Υόρκης, τοιχογραφίες στο Μπρούκλιν και στο Κουίνς, εγκαταστάσεις στο Μανχάταν, πεζοδρόμια και κτήρια στην πόλη του Νιούαρκ.
Η Ειρήνη Λιναρδάκη γεννήθηκε στην Ελλάδα και σπούδασε στη Γαλλία. Έργα της έχουν εκτεθεί στο Boijmans Museum του Ρότερνταμ, στο Ωνάσειο πολιτιστικό κέντρο στην Αθήνα, στο Salon de Montrouge στο Παρίσι, καθώς επίσης και στο Φράιμπουργκ, στη Γενεύη, στο Αμβούργο και στη Νέα Υόρκη.
Έχει εγκαινιάσει συνεργασία με τον Δήμο Νέας Υόρκης, προκειμένου τα έργα της να κοσμήσουν δημόσιους χώρους της πόλης.