Οι παροιμίες και οι λαϊκές ρήσεις αποτελούν έναν ανεκτίμητο θησαυρό της πολιτιστικής μας κληρονομιάς. Είναι σαν μικρές κάψουλες χρόνου, που περιέχουν μέσα τους συμπυκνωμένη τη σοφία και την εμπειρία πολλών γενεών.
Οι παροιμίες και οι λαϊκές ρήσεις αποτελούν έναν εύκολο και αποτελεσματικό τρόπο για να μεταδοθούν από γενιά σε γενιά σημαντικές αξίες, ηθικές αρχές και πρακτικές συμβουλές για τη ζωή.
Είναι διαχρονικές, καθώς αν και δημιουργήθηκαν σε συγκεκριμένες ιστορικές περιόδους, διατηρούν τη σημασία τους ακόμη και σήμερα, καθώς οι ανθρώπινες εμπειρίες και τα προβλήματα παραμένουν σε μεγάλο βαθμό ίδια.
Ουσιαστικά είναι η πολιτισμική ταυτότητα ενός λαού και αποτελούν πλούτο γνώσης και εμπειρίας. Μας βοηθούν να κατανοήσουμε τον κόσμο γύρω μας και να αναπτύξουμε κριτική σκέψη, ενώ η εύστοχη χρήση τους σε μια συζήτηση μπορεί να δώσει χιούμορ, ζωντάνια και έμφαση στα λεγόμενά μας.
Μάθε πώς βγήκε η φράση «Φάτε μάτια ψάρια και κοιλιά περίδρομο»
Πολλές φορές ακούμε τη φράση «Φάτε μάτια ψάρια και κοιλιά περίδρομο». Γιατί όμως τη λέμε και από πού προέρχεται; Η φράση αυτή, που είναι πολύ διαδεδομένη στην Ήπειρο. Λέγεται όταν κάποιοι θέλουν να έχουν εκείνα τα πράγματα, που προορίζονται για άλλους. Όταν, δηλαδή, επιθυμούν κάτι, που δεν τους ανήκει. Επίσης λέγεται όταν κάποιος υπόσχεται πράγματα, τα οποία είναι ανεπίτευκτα.
Η φράση προέρχεται από τα Ιωάννινα. Στην λίμνη, παλαιότερα, οι ψαράδες της περιοχής ψάρευαν τα νόστιμα ψάρια της. Όμως την εποχή που κυβερνούσε τα Γιάννενα ο Αλή Πασάς, είχε μπει φόρος ένα γρόσι για κάθε οκά ψαριών και χελιών που θα ψαρεύονταν μέσα στη λίμνη. Οι φοροεισπράκτορες του Αλή Πασά τιμωρούσαν όποιον δεν πλήρωνε τον φόρο και του έπαιρναν όλη την ψαριά. Επειδή οι ψαράδες ήταν πολύ φτωχοί, προσπαθούσαν με κάθε τρόπο να μην πληρώσουν τον φόρο. Όμως, οι άνθρωποι του Αλή Πασά τούς παρακολουθούσαν και τους έπαιρναν όλα τα ψάρια, που είχαν ψαρέψει όλη τη νύχτα, όταν έβγαιναν στη στεριά.
Όπως αναφέρει ο συγγραφέας-δημοσιογράφος Τάκης Νατσούλης στο βιβλίο του «Λέξεις και Φράσεις Παροιμιώδεις», ο γερο-θυμόσοφος ψαράς, βλέποντας τον κόπο και τον ιδρώτα του να περνά στα χέρια του Αλή Πασά έλεγε: «Φάτε μάτια ψάρια και κοιλιά περίδρομο».
Συνοψίζοντας, οι παροιμίες και οι λαϊκές ρήσεις αποτελούν ανεκτίμητο θησαυρό γνώσης και σοφίας. Είναι ο καθρέφτης του λαϊκού μας πνεύματος, αποτυπώνοντας την κοσμοθεωρία, τις αξίες και την καθημερινότητα των προγόνων μας. Γι’ αυτό είναι σημαντικό να τις μεταλαμπαδεύουμε στις επόμενες γενιές.