‘’Κατάφερε να παίζει με τη ζωή και με τις λέξεις, με την ομορφιά και με τον έρωτα, κατάφερε να διατηρήσει μέσα στην ψυχή του ένα κομμάτι της κοινής κληρονομιάς μας, μια Κρήτη ατόφια κι αμάλαγη, καθαρμένη από κάθε τι περιττό κι ανούσιο κι άσχημο, και στο τέλος να μας πει αφοπλιστικά πως άφησε κληρονόμους του τα πουλιά για να τραγουδούν εκείνα την Κρήτη που έχει εντός του’’.
Μέσα σ’ αυτές τις λίγες λέξεις ο αείμνηστος δημοσιογράφος και συγγραφέας Νίκος Ψιλάκης, κατάφερε να συμπυκνώσει τη ζωή και το έργο του αγαπημένου του φίλου και συνεργάτη, του μεγάλου μας και πολυβραβευμένου Κωστή Φραγκούλη, ο οποίος έφυγε από κοντά μας, σαν σήμερα πριν 20 χρόνια.
Γιατί, συνέχιζε ο Νίκος Ψιλάκης, ακόμη και τώρα, που αυτή η μεγάλη καρδιά σταμάτησε να χτυπά, ο Κωστής έχει φροντίσει να παραμένει ζωντανή η Κρήτη εντός του, σε ποιήματα, διηγήματα και χρονογραφήματα που θα μας ξαφνιάζουν και εμάς και τους επόμενους”.
Διανοούμενοι, λογοτέχνες, ειδικοί επιστήμονες γλωσσολόγοι, όπως τονίζεται στα Κρητικά δρώμενα, αλλά και απλοί άνθρωποι του λαού αποκαλούν τον Κωστή Φραγκούλη: Πατριάρχη του παραδοσιακού μας στίχου, Πρωτομάστορα της ρίμας, ζωντανό μύθο της παράδοσής μας, στυλοβάτη της κρητικής διαλέκτου, αιώνιο έφηβο του πνεύματος, ζωντανό κρητικό λεξικό, σύγχρονο Κορνάρο, δάσκαλο και άλλα.
Δάσκαλο με φωνάζουνε τιμητικά οι φίλοι
μα γω ‘μαι ακόμη μαθητής με πλάκα και κοντύλι.
Μου λένε πως εγίνηκα ο δεύτερος Κορνάρος
μα ‘κείνος ήταν στρατηγός κι εγω ‘μαι απλός φαντάρος.
Οι σταθμοί της ζωής του πολυβραβευμένου Κωστή Φραγκούλη, πολλοί για να χωρέσουν όλοι σε ένα ελάχιστο αφιέρωμα. Έγιναν όμως οι ψηφίδες ενός θαυμαστού ταξιδιού που δημιούργησαν μια μυθική προσωπικότητα.
Από τη Λάστρο
Γεννημένος στη Λάστρο της Σητείας το 1905, το τέταρτο και τελευταίο παιδί του Στυλιανού και της Ζαμπίας, στα 100 ακριβώς χρόνια της ζωής του κατάφερε κάτι σπάνιο που μόνο το ταλέντο, δοσμένο από τον Θεό, μπορεί να εξηγήσει:
Κατόρθωσε να κατακτήσει την ψηλότερη κορυφή της Κρητικής Λογοτεχνίας και να γίνει ο Ανταίος των Κρητικών Γραμμάτων, πηγαίνοντας μόνο στο δημοτικό. Στο Γυμνάσιο Σητείας φοίτησε στην πρώτη τάξη μέχρι τα Χριστούγεννα, αναφέρει ο αγαπημένος του φίλος ο λόγιος φαρμακοποιός Γιάννης Χλουβεράκης.
‘’Λάθη θα βρούνε μερικοί, τα γράμματά μου λίγα
η οξοχή με σπούδαξε και στο σκολειό δεν πήγα.
Οι κάμποι, τα ψηλά βουνά, Σητεία μέχρι Σπάθα
γενήκανε δασκάλοι μου και γράμματα μου μάθα…
Κι αντί μολύβι να βαστώ, φτερό και καλαμάρι,
τση φύσης τ’ ανοιχτό χαρτί εκαμ’ αλφαβητάρι.’’
Ο πατέρας του δεν τον άφησε να προχωρήσει παραπέρα στα γράμματα, όμως… θα βρεθεί μέσα σ’ αυτά όταν σε ηλικία 16 χρονών θα αφήσει το αγαπημένο του χωριό για το Μεγάλο Κάστρο, όπου από μια καθαρή σύμπτωση επιλέγει το επάγγελμα του τυπογράφου.
‘’Χαμένος μέσα στη βουερή πολυκοσμία -γράφει ο Γιάννης Χλουβεράκης δίνοντας το άρωμα και την μυρωδια της εποχής- και τις παγίδες της πόλης, με 26.000 κατοίκους (τότε), μισοί χριστιανοί και μισοί Οθωμανοί, με τζαμιά και μιναρέδες, εδώ κι εκεί· μεγαλούπολη με τα μέτρα του καιρού εκείνου, φυσικό ήτανε «να αισθάνομαι ανασφάλεια σαν το πουλί που πέφτει από τη φωλιά του.
…Εργάστηκε ως βοηθός στο τυπογραφείο της εφημερίδας Ίδη. Με σύσταση του συγχωριανού του Μανόλη Κωνσταντουράκη – πατέρα του ποιητή Άρη Δικταίου – στο φούρνο του οποίου διανυκτέρευε, προσλαμβάνεται ως καλλιγράφος, με αρμοδιότητα, την αναγραφή του ονοματεπωνύμου και της διεύθυνσης των συνδρομητών της εφημερίδας, σε μικρά ταινιάκια, και την ταχυδρομική διεκπεραίωσή τους.’’
Το τυπογραφείο θα γίνει όχι μόνο το σχολείο που δεν γνώρισε, αλλά θα ξυπνήσει και τις πρώτες του λογοτεχνικές ανησυχίες. Σύντομα, θα γράψει και τα πρώτα του χρονογραφήματα που δεν θα περάσουν απαρατήρητα.
Έτσι στο συνθετήριο ψηφίο ντο ψηφίο
ήμαθα πέντε γράμματα σα να ‘μουν σε σχολείο.
Το τυπογραφείο -όπως αναφέρουν οι βιογράφοι του- έφερε πολύ κοντά τον Κ. Φραγκούλη στους κύκλους των λογίων, πράγμα που είχε μεγάλη επίδραση στην περαιτέρω πορεία του. Το δικό του τυπογραφείο του με τη φίρμα “Ανταίος” πολύ αργότερα, έγινε το εντευκτήριο των διανοουμένων της εποχής κι αυτή η επαφή ήταν καθοριστική για κείνον. Οι έρευνες, οι μελέτες και οι συνεχείς ενασχολήσεις τους με θέματα λογοτεχνικά, παραδοσιακά, γλωσσικά κ.λπ., βοήθησαν τον Κωστή Φραγκούλη να ανακαλύψει την παραδοσιακή του ταυτότητα.
‘’Ο Κωστής Φραγκούλης -γράφει ο – έχει μια τέτοια ποιητική φλέβα που αν βημάτιζε με τον ποιητικό ρυθμό της εποχής του, αν έγραφε δηλαδή όπως γράφουν σήμερα οι ποιητές, σε ελεύθερο στίχο και με πιο σύγχρονες θεματικές, αναμφίβολα θα ήταν το ίδιο γνωστός όπως οι άλλοι μεγάλοι Κρήτες λογοτέχνες, ο Καζαντζάκης, ο Κονδυλάκης και ο Πρεβελάκης.
Όμως ο Κωστής Φραγκούλης εμπνέεται από τις θεματικές του δημοτικού τραγουδιού και από τη μουσικότητα του στίχου του».
Το χρονογράφημα στην «Πατρίδα»
Στην εφημερίδα «ΠΑΤΡΙΣ» επί 35 συναπτά έτη έγραφε καθημερινά τη στήλη του χρονογραφήματος, με τον τίτλο «Λόγοι και αντίλογοι» και με το ψευδώνυμο «Ανταίος».
‘’Η στήλη δε αυτή -όπως σημειώνει η κ. Πλαγιωτάκη-Σαατσάκη απέκτησε το φανατικότερο αναγνωστικό κοινό και σημείωσε τη μεγαλύτερη επιτυχία στα χρονικά της τοπικής δημοσιογραφίας.
Το ίδιο συνέβη και με τα χρονογραφήματα που έγραφε στην επίσης τοπική εφημερίδα της Ανθούσας Παπαγεωργίου “Ο Δημοκράτης”, με διευθυντή τον αγαπημένο του φίλο, τον Νίκο Ψιλάκη».
‘’Το σώμα -αναφέρει ο Γ. Χλουβεράκης- των χρονογραφημάτων του, πολλές χιλιάδες, στις τοπικές εφημερίδες «ΠΑΤΡΙΣ», «ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ», «ΑΛΛΑΓΗ» και «ΔΗΜΟΚΡΑΤΗΣ», κάτω από τη ρουμπρίκα «Λόγοι και Αντίλογοι» ή «Δια χειρός Κωστή Φραγκούλη», πολλά αναδημοσιευόμενα σε άλλες εφημερίδες της Κρήτης, αντιπροσωπεύουν αληθινό πανόραμα της κοινωνικής, λαογραφικής, γλωσσολογικής και πνευματικής ζωής του Κρητικού.
Τα προσκυνήματα στον Άγιο Ονήσιμο τα οποία παρουσιάστηκαν στα χρονογραφήματά του, ζωντανεύουν τον εθιμικό χριστιανικό βίο της υπαίθρου και αναδίδουν «οσμήν ευωδίας πνευματικής.
Αξέχαστες παραμένουν και οι ποιητικές περιγραφές των εξορμήσεων – με τους Μενέλαο Παρλαμά, Νίκο Γιανναδάκη, Κωστή Προχεράρη, Γιάννη Τσαμπαρλάκη – στη θρυλική Μονοκαρά Σητείας.’’
Ο Κωστής Φραγκούλης επί σειρά ετών από την συχνότητα του Ράδιο-Κρήτη εξέπεμπε τους «Κρητικούς Αντίλαλους» σε όλο το νησί.
Έφυγε από τούτο τον κόσμο τούτο στις 11 Φεβρουαρίου 2005. Ετάφη στην αγαπημένη του Λάστρο.
Στον Κάτω Κόσμο αν έχουνε, λύρες για να γλεντούμε,
ωσάν της Στείας τα χωριά, χάρε δε σε φοβούμαι.
Όταν πέρσι ο Νίκος Ψιλάκης έγραφε με συγκίνηση για τον φίλο του Κωστή Φραγκούλη
Πέρσι τέτοιες μέρες ζήτησα από τον Νίκο Ψιλάκη να γράψει κάτι για τα 19 χρόνια χωρίς τον Κωστή Φραγκούλη. Κάτι προσωπικό από την πολύχρονη φιλία και συνεργασία τους. Κάποια στιγμή κοντοστάθηκα. Γιατί δεν περίμενα τα 20 χρόνια για να κάνω αυτό το αφιέρωμα; Έτσι άλλωστε συνηθίζεται. Όμως έτσι έπρεπε να γίνει αφού ο Νίκος Ψιλάκης πήγε πολύ νωρίς να βρει τον φίλο του Κωστή.
Στο περσινό αφιέρωμα ο Νίκος Ψιλάκης ανέτρεχε στο μακρινό 1997, όταν βρέθηκε με το Φραγκούλη, στον γενέθλιό του τόπο, τη Λάστρο. Μαζί τους ήταν οι φίλοι και συντοπίτες του Γιάννης Χλουβεράκης (ο ευγενέστατος λόγιος φαρμακοποιός του Κάστρου) και ο ετοιμόλογος δάσκαλος Γιάννης Μαρουκλής.
Η τηλεοπτική κάμερα τους ακολουθεί. Και καταγράφει…
‘’Ο Κωστής Φραγκούλης μάς ξεναγεί στον τόπο της μνήμης, στα δρομάκια όπου έτρεχε όταν ήταν παιδί, στις εκκλησιές, στα χωράφια. Είναι ήδη 93 χρονών αλλά τον κρατάνε τα πόδια του. Κάθε δρόμος και μια ιστορία, κάθε στενό και μια συνάντηση, κάθε σπίτι και μια μαντινάδα.
Δική μου πρόταση ήταν. Να πάμε μαζί στον γενέθλιο τόπο, να αρχίσει από ‘κει να ξετυλίγει το νήμα της ζωής του. Και όπως αποδείχτηκε η ιδέα δεν ήταν κακή. Άνοιξε η καρδιά του όταν είδε από μακριά το χωριό.’’…
Για όσα είπαν κι όσα δεν κατέγραψε η κάμερα μπορείτε να διαβάσετε στο https://www.patris.gr/politismos/ena-afieroma-tis-p-ston-kosta-fragkoyli-19-chronia-to-feygio-antaioy-ton-kritikon-grammaton/
Τα βραβευμένα «Δίφορα»
Την πρώτη ποιητική του συλλογή με τίτλο «Ανοιχτά φτερά» την τυπώνει το 1930. Θα καθυστερήσει 31 ολόκληρα χρόνια μέχρι να βγάλει τη δεύτερη ποιητική του συλλογή, «ΤΑ ΔΙΦΟΡΑ» (Ηράκλειο 1961). Επανεκδόθηκε το 1991 και το 2021 έγινε η Γ΄ έκδοση από τη Στέγη Βιτσέντζος Κορνάρος που εκτός από τον πρόλογο του Μενέλαου Παρλαμά, υπήρχε και σημείωμα από τη Ρέα Γαλανάκη.
Στην παρουσίασή του στο Ηράκλειο, 14 Ιουλίου 2021, κύριος ομιλητής ήταν ο αλησμόνητος φίλος και συνάδελφος του στη δημοσιογραφία και στη λογοτεχνία, Νίκος Ψιλάκης.
Η τρίτη ποιητική του συλλογή «Τα Δίφορα Βιβλίο Δεύτερο» εκδόθηκε στο Ηράκλειο το 1988, επανεκδόθηκε το 1997 και τώρα, Φεβρουάριος 2025, γίνεται η Γ΄ έκδοση από τη Στέγη Βιτσέντζος Κορνάρος
Ανάδοχος του έργου υπήρξε ο αείμνηστος Μενέλαος Παρλαμάς, “ο πρύτανης των Κρητών φιλολόγων με την μεγίστου ύψους ευφυΐα και την ακόρεστη φιλομάθεια”, όπως τόνιζε ο καθηγητής του Πανεπιστημίου Κρήτης κ. Θεοχάρης Δετοράκης.
Αγάπη που ’ρθει πάρωρα σα μήλο δίφορό ’ναι,
απού πομένει στα κλαδιά και τα πουλιά το τρώνε
Ο Κωστής Φραγκούλης έχει επίσης γράψει τις συλλογές διηγημάτων «Στον κύκλο του μαχαιριού» (1971), «Η κατσιφάρα» (1974), «Οργισμένα στάχυα» (1980), «Η Ρούσικη καμπάνα» (1982) και το μυθιστόρημα «Το προξενιό του Πολύδωρου» (2000).
«Η ΔΙΑΘΗΚΗ ΜΟΥ»
Σαν αποθάνω στα πουλιά παραγγελιά θα κάνω
να ‘ρχονται να καθίζουνε στον τάφο μου απάνω
στα κυπαρίσσα, στο σταυρό, στην πλάκα, όπου θένε
τα δεν μπορώ να λέω μπλιο, εκείνα να τα λένε…
πως είν’ ωραία η ζωή, οι ομορφιές του κόσμου
η ομορφιά κι ο έρωντας, η Κρήτη που ‘χω εντός μου.
Όσοι περνούν να το γροικούν από τους γύρω δρόμους
να μάθουν ότι τα πουλιά αφήνω κληρονόμους.
Γιατί, πουλί ‘μουνε κι εγώ, ανέμελο στην πλάση
Και σαν κι εκείνα έζησα στα όρη και στα δάση.
Και το Θεό παρακαλώ θερμά στην προσευχή μου,
Στσή Κρήτης τον παραδεισο ν’ αφήσει την ψυχή μου.
Γιατί Εδέμ την έχτισε το θείο του το χέρι,
Με βιόλες και Κρητάνθεμα, χειμώνα-καλοκαίρι.
Η αγαπημένη του Σοφία
Το 1937 γνωρίζεται και παντρεύεται τη Σοφία Τριανταφύλλου, από τη Σαντορίνη, κι όπως λέει αυτοσαρκαζόμενος:
Άσοφος εγεννήθηκα, μεγάλη αμαρτία,
την είδε ο Θιός και μούδωκε γυναίκα τη… Σοφία!
Για 66 ολόκληρα χρόνια συμπορεύτηκαν -όπως αναφέρει ο Γ. Χλουβεράκης- αρμονικά. Απόκτησαν δύο γιούς, τον Στέλιο και τον Γιάννη.
‘’Οι τιμητικές διακρίσεις, τα βραβεία, οι ευνοϊκές κριτικές ακαδημαϊκών, καθηγητών πανεπιστημίων και ομοτέχνών του είναι αδιάψευτοι μάρτυρες της απήχησής του. Απλοί άνθρωποι ήθελαν να τον γνωρίσουν προσωπικά, γιατί ήταν ένας συνηθισμένος άνθρωπος, ένας από ‘μάς. Ήταν απλός και ταπεινός. Ζούσε φτωχικά με τη γυναίκα του Σοφία. Η ζωή του ήταν λιτή, λιτότατη, με τ’ απολύτως αναγκαία αγαθά. Θύμιζε τη ζωή των πρώτων χριστιανών.’’ αναφέρει ο Γ. Χλουβεράκης
Σαν έχω ‘γώ στο σπίτι μου ψωμί, κρασί και λάδι,
ρήγας με τη γυναίκα μου κοιμούμαι κάθε βράδυ.
Ο χαμός της γυναίκας του Σοφίας, τον Ιούλιο του 2003, υπήρξε γι’ αυτόν πλήγμα αθεράπευτο.
Χριστέ παραπονούμαι σου, κι έλα βοήθησέ με.
ένα κερί που μού ‘δωκες, κι εβάστου, ήσβησέ μου.
ΣΤΑ ΧΡΟΝΙΑ ΤΟΥ «ΔΗΜΟΚΡΑΤΗ»
Όταν έγραψε ένα χρονογράφημα για ‘μένα
Σ’ αυτή τη δουλειά ένα μεγάλο μέρος της προίκας μας είναι οι άνθρωποι που γνωρίζουμε. Άλλοι από τη συνάφεια απομυθοποιούνται κι άλλοι γίνονται φάροι και πυξίδες που δείχνουν δρόμους που οι πολλοί δεν είχαν φανταστεί.
Δύο τέτοιες προσωπικότητες – φάροι ήταν ο Κωστής Φραγκούλης και ο Νίκος Ψιλάκης.
Είχα την τύχη να τους γνωρίσω και τους δύο, στο φυτώριο της δημοσιογραφίας που λεγόταν ‘’Δημοκράτης’’, εκεί όπου ο Ν. Ψιλάκης ήταν διευθυντής και ο Κ. Φραγκούλης έγραφε τα περίφημα χρονογραφήματά του.
Πολλά πρωινά πριν αρχίσουν να καταφτάνουν οι άλλοι συνάδελφοι, μιλούσαμε για διάφορα πράγματα, μου έδινε μαντινάδες που έγραφε για μένα σε μικρά χαρτάκια που τα έβαζα γύρω-γύρω στο γραφείο μου. Μάλιστα μου είχε αφιερώσει κι ένα από τα χρονογραφήματά του …
Όταν έκλεισε η εφημερίδα με πήρε μια μέρα τηλέφωνο για να μου πει ότι μου είχε βρει δουλειά.
Δεν ντρέπομαι να πω ότι η άγνοια της νιότης, δε με άφησε να καταλάβω τότε πλήρως τον ογκόλιθο των Κρητικών Γραμμάτων που είχα απέναντί μου. Ήταν προσηνής, με έντονη αίσθηση του χιούμορ και πάντα πρόθυμος να συμβουλέψει με ευγενικό τρόπο εμάς τους νεώτερους για τα λάθη μας. Αλλά και να μας επαινέσει όταν κάτι του άρεσε.
Είμαι σίγουρη ότι οι δύο φίλοι εκεί που βρίσκονται, θα ανταλλάσσουν απόψεις, θα μιλούν για την αγαπημένη τους Κρήτη, θα κάνουν αστεία κι ο Κωστής Φραγκούλης θα γράφει ποιήματα και τις περίφημές του μαντινάδες . Α.Κ.
‘’Δύο μεγάλα ζητήματα που έχουν σχέση με το έργο του’’
Είκοσι χρόνια πριν, στις 11 Φλεβάρη του 2005 έφυγε για την αιωνιότητα, σε ηλικία 100 ετών, ο ΚΩΣΤΗΣ ΦΡΑΓΚΟΥΛΗΣ – ΑΝΤΑΙΟΣ, ο γνωστός καταξιωμένος και πολυβραβευμένος λογοτέχνης και δημοσιογράφος.
Μέχρι την τελευταία του πνοή συλλογιζόταν, μιλούσε, έγραφε, χαιρόταν, πονούσε και ζούσε για την Κρήτη και φεύγοντας για το μεγάλο ταξίδι άφησε πίσω του πλούσια και βαριά πνευματική και πολιτιστική κληρονομιά, το έργο και το παράδειγμά του.
Την προσεχή Πέμπτη 13 Φεβρουαρίου η ΣΤΕΓΗ ΒΙΤΣΕΝΤΖΟΣ ΚΟΡΝΑΡΟΣ της Σητείας θα παρουσιάσει εκδήλωση για τον ΚΩΣΤΗ ΦΡΑΓΚΟΥΛΗ στο ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ ώρα 7:00 μ.μ.. Θα γίνει παρουσίαση της επανέκδοσης από την ΣΤΕΓΗ του ποιητικού βιβλίου του Κωστή Φραγκούλη «ΤΑ ΔΙΦΟΡΑ» ΒΙΒΛΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ και θα μιλήσουν άνθρωποι των γραμμάτων και φίλοι του αείμνηστου ποιητή και λογοτέχνη που συνέβαλε κατά τρόπο μοναδικό στην ανάδειξη της παράδοσης, του πολιτισμού και των αξιών της παλιάς Κρήτης.
Παραθέτομε λίγους στίχους από το ποίημα του Κωστή Φραγκούλη με τίτλο «ΚΡΗΤΗ»:
Άγρια που ʾναι τα Σφακιά! Ήμερη που ναι η Στεία!
όμορφη κι ακατάδεχτη απού ʾναι όλʾ η Κρήτη!
Με τα καλά το Ρέθεμνος, τα τζεβαϊργια η Χώρα,
με τσʾ αρχοντιές τως τα Χανιά, τα ξόμπλια το Λασίθι,
γιαλό κι αόρι καρπερή, καλόγαλη, αντρογέννα.
Από ψηλά να τη θωρείς να τήνε ποθαμάζεις
και κάτω να την πορπατείς να μην την ʾποχορταίνεις!
Με την ευκαιρία αυτή θα ήθελα να υπενθυμίσω
δύο μεγάλα ζητήματα που έχουν σχέση με το έργο του Κωστή Φραγκούλη:
- Την ανάγκη έκδοσης του ΛΕΞΙΚΟΥ ΤΗΣ ΚΡΗΤΙΚΗΣ ΔΙΑΛΕΚΤΟΥ. Τα πράγματα είναι πια ώριμα, όπως τονίζουν οι επαΐοντες.
- Την ανάγκη πιο αποτελεσματικής και πιο ευρείας προστασίας και ανάδειξης του φυσικού και του δομημένου περιβάλλοντος της Κρήτης.
Και τα δυο επείγουν. Και για τα δυο συνηγορεί ζωηρά η ζωή και το έργο του Κωστή Φραγκούλη.
Αλλά σ’ αυτά θα επανέλθομε.
Εύχομαι επιτυχία της εκδήλωσης και συγχαίρω τους συντελεστές της
Ο Νίκος Πετράκης είναι πρώην δήμαρχος Σητείας και ανιψιός του Κωστή Φραγκούλη.
ΜΝΗΜΗ ΑΙΩΝΙΩΝ
Αθάνατε Κωστή Φραγκούλη
20 χρόνους λείπεις…
Ο χρόνος είν’ ανήμπορος τη μνήμη σου να σβήσει,
γιατί αιωνιότητα σου ‘χει ο Θεός χαρίσει.
Ο κορυφαίος ήσουνε κι ο κορυφαίος θα ‘σαι
αφού Κορνάρος δεύτερος για πάντα θα λογάσαι.
Κι όπως ο «Ερωτόκριτος» τον κόσμο έχει θαμπώσει,
τα «Δίφορά» σου, έχουνε αξία άλλη τόση.
Τση γλώσσας «Ευαγγέλιο» που ‘χει ο Θεός ορίσει
Παγκόσμια Κληρονομιά να τα διαιωνίσει.
Η Κρήτη έχει στιχουργούς και ποιητές φτασμένους,
ξαθέρια στη ντοπιολαλιά στο στίχο βραβευμένους.
Τη μαντινάδα κάμανε στον κόσμο ξακουσμένη
και τηνε ταξιδεύουνε σ’ όλη την οικουμένη.
Βιβλία κρητολάλητα οι πλιά πολλοί ‘χουν βγάλει,
που ‘ναι για την παράδοση μια προσφορά μεγάλη.
Τση Κρήτης τον πολιτισμό έχουνε κάμει πράξη
όμως το ψήλος σου κιανείς δεν έχει ακόμη φτάξει.
Κι ο Πατριάρχης είσαι ΣΥ των Κρητικώ λογίω
γιατί βαστάς τση Κρήτης μας τ’ Άγια των Αγίω.
Ελένη Πλαγιωτάκη-Σαατσάκη