«Ονειρούσα τη λέγανε…
Νεράιδα του κάμπου όλου. Χρυσοκόκκινα τα μαλλιά της, αέρινο το φόρεμα της, κατάλευκο και το δέρμα της. Χείλη κατακόκκινα σαν πετροκέρασα και μάτια πιο γαλανά κι από της θάλασσας το χρώμα σαν βγει ο ήλιος και ανέβει ψηλά το καταμεσήμερο. Το χαμόγελο της φώτισε τον κόσμο ολόκληρο εκείνο το πρωινό… Ανυπομονούσε και περίμενε, όλη νύχτα δεν είχε κλείσει μάτι. Το κατάλαβε ο κυρ Ήλιος και πρωί πρωί έστειλε τις πιο λαμπερές του κόρες, τις Ηλιοχάρακτες να της δώσουν το μήνυμα πως έρχονται …
Κι είχε σηκωθεί στις μύτες των ποδιών της κι και με το χέρι αντήλιο κοίταζε πέρα, μακριά τον ορίζοντα! Και τότε τον είδε, το γιο της τον πρωτότοκο που ΄χε να τον ανταμώσει έντεκα ολόκληρους μήνες. Ήθελε να μείνει με τον πατέρα του, το Καλοκαίρι κι εκείνη όσο και αν της έλλειπε δεν ήθελε να του χαλάσει το χατίρι. Μα τι έβλεπε; Μαζί έρχονταν, πατέρας και γιος με βήμα γοργό, σταθερό, και κάποιες στιγμές παιγνιδιάρικο.
Ξεχύθηκε με ορμή στον κάμπο κι ήταν σα να παραμέριζαν τα στάχυα στο πέρασμα της… Σχεδόν πετούσε και όταν πια αντάμωσαν, τα γέλια, οι φωνές, οι αγκαλιές γέμισαν χρώματα, αρώματα και δάκρυα χαράς, σαν πρωινή δροσιά όλον τον χρυσοκέντητο τόπο.
-Ήρθα μάνα, ήρθαμε κι είναι η χαρά μεγάλη, κι έφερα δώρο ακριβό απ ΄τον παππού το Χρόνο. Δρεπάνι μου ΄δωσε χρυσό που όμοιο του δεν υπάρχει.
-Χίλια καλώς να ορίσετε σ΄ όλης της γης τα μέρη. Κι είναι το δώρο σπάνιο στα σημερινά τα χρόνια, μά΄ναι καλοδεχούμενο από τον Θεριστή μου!…»
Ήρθε λοιπόν ο Ιούνιος, ο έκτος εγγονός του χρόνου, ο πρώτος γιος του καλοκαιριού, ο μήνας της προσδοκίας για το πρώτο ψωμί, ο Θεριστής της Ελλάδας, ο Κερασινός του Πόντου,ο Φανιστής της Χίου, ο Λαμπατάρης της Κέρκυρας, ο Λαμπροφόρος της Κύπρου, ο Λιοτροπιός της Κύθνου,ο Αλιτροπιός της Λέσβου, ο Αλυθτσάτσης της Καλύμνου, ο Ρινιαστής της Πάρου, ο Ορνιαστής της Άνδρου, ο Κερασάρης των Γρεβενών , ο Αϊγιαννίτης της Κρήτης και ο Απορνιαστής των γεωργών.
Λένε πως είναι ο πιο φτωχός μήνας του χρόνου σε γιορτές και πανηγύρια. Ο αφέντης του θερισμού των πεδινών περιοχών και τα ονόματα που του έχει αποδώσει ο λαός σχετίζονται με τα φρούτα και τους καρπούς που ωριμάζουν στις μέρες του.
Το όνομά του προέρχεται από την λατινική ονομασία της θεάς Ήρας (Juno) προστάτιδα του οίκου και του γάμου που γιορταζόταν την πρώτη μέρα του ερχομού του και όλος ο μήνας ήταν αφιερωμένος σ΄αυτήν.
Κι αρχίζει το καλαντάρι των γιορτών με εκείνη του Νικηφόρου στις 2 του Ιουνίου, που φέτος είναι και της Αναλήψεως και λένε πως τρώνε μόνο ψάρι και θαλασσινά τούτη τη μέρα…
Η γιορτή της Υπατίας στις 3 του Ιούνη και της Μάρθας στις 4. Να ξημερώσει η 5η του μήνα που ΄ναι αφιερωμένη στο Περιβάλλον και στη σωτηρία του μαζί με τις γιορτές του Απόλλωνα, της Σελήνης, του Πλούταρχου και της Δωροθέας.
Κι είναι στις 6 του μήνα η γιορτή της Νεφέλης και του Οσίου Ιλαρίωνα …
Μια από τις γιορτές του Ιούνη το πρώτο δεκαήμερο και συγκεκριμένα στις 8 του μήνα είναι του Άγιου Θεόδωρου του Στρατηλάτη που γιορτάζεται με μεγαλοπρέπεια στην Δυτική Κρήτη και της Αγίας Καλλιόπης ονομαστή για την σωματική και «ψυχική» της ομορφιά της. Στις 12 του μήνα, άλλη μια γιορτή διαδεδομένη στην Κρήτη από τα παλαιότερα χρόνια της ενετοκρατίας και της Τουρκοκρατίας ακόμη είναι του Αγίου Ονούφριου. Άγιος των ασκητών με λατρεία και ναό που σώζεται ακόμα και σήμερα στην κεντρική αγορά του Ηρακλείου. Λένε πως στην ύπαιθρο όπου γιορτάζονταν τις παλαιότερες εποχές, πρόσφεραν γάλα και τυρί σε όλους τους προσκυνητές για χάρη του Αγίου.
Στις 21 Ιουνίου μπαίνει επίσημα το καλοκαίρι. Είναι το θερινό λιοτρόπι που συμβαίνει να έχει τη μεγαλύτερη μέρα του χρόνου, μέρα που πίστευαν πως επίσης ανοίγουν τα ουράνια.
Στις 23 του Ιούνη είναι φέτος της Πεντηκοστής και την επομένη στις 24 είναι του Αγίου Πνεύματος. Γιορτές με κινητή ημερομηνία που την καθορίζει η μέρα του Πάσχα και που γιορτάζονται με λαμπρότητα σε όλα σχεδόν τα μέρη της Ελλάδας. Η λαϊκή πίστη θέλει να κρατούν τρεις μέρες αυτές οι γιορτές, με αρχή το Ψυχοσάββατο που οι ψυχές του Κάτω κόσμου παίρνουν το δρόμο του γυρισμού.
Του Αγίου Πνεύματος η μέρα είναι αφιερωμένη στους φωτογράφους και τους ηλεκτρολόγους και συνήθως γιορταζόταν με μεγάλα πανηγύρια πάνω σε βουνοκορφές.
Του Αϊ Γιαννιού όμως φέτος πέφτει κι αυτή η γιορτή στις 24 Ιούνη, με τις φωτιές που άναβαν στους δρόμους ή μπροστά από κάθε σπίτι με καλαμιές ή παλιά κοφίνια ή τρεις φωτιές τις οποίες πηδούσαν τρεις φορές και έκαιγαν το στεφάνι της Πρωτομαγιάς. Μέρα του αμίλητου νερού, της τύχης και των μαντεμάτων. Την προηγούμενη ανοίγουν τον Κλήδονα οι κοπελιές, για να βρουν ,ποιος θα ναι ο τυχερός που θα πάρουν για άνδρα τους.
Και ενώ η «γιορτή» του θερισμού έχει αρχίσει και συνεχίζεται ένα μικρό διάλλειμα γίνεται στο τέλος του μήνα, στις 29, με την γιορτή των δυο αποστόλων Πέτρου και Παύλου, γιορτή πολύ διαδεδομένη στα νότια βουνά και παράλια της Κρήτης και άρρηκτα δεμένη με τον ασκητισμό.
Ο Ιούνιος παραμένει στην μνήμη μας ο μήνας του θερισμού, του σταριού, του αμίλητου νερού, των μεγάλων φωτιών του Αι Γιάννη. Είναι ο μήνας που κλείνουν τα σχολεία και αρχίζουν οι καλοκαιρινές διακοπές. Ο μήνας που ωριμάζουν τα φρούτα και οι νύχτες γεμίζουν καθαρό ουρανό γεμάτο αστέρια και που έχουν χίλιες δυο ιστορίες να διηγηθούν και φεγγάρια που καθρεφτίζονται σε ήρεμες θάλασσες κι ακρογιαλιές.
Ένας αραβικός μύθος θέλει το στάρι να ήταν κάποτε το δέντρο της γνώσης και στον Παράδεισο να είναι το πιο μεγάλο και το πιο όμορφο απ΄ όλα. Μα μετά από την «αμαρτία» του Αδάμ, μίκρυνε και ίσα ίσα που κατάφερε να ανέβει λίγο πιο πάνω από την επιφάνεια της γης. Έτσι το γνωρίσαμε εμείς και λένε πως ο Ιούνης είναι ο μήνας που το τιμά, που το σέβεται και δίνει την δυνατότητα στους ανθρώπους να μαζέψουν την πρώτη και βασική ύλη για την παρασκευή του πιο συνηθισμένου, απαραίτητου και αναντικατάστατου φαγητού , του ψωμιού.
Καλό μας μήνα!
ΠΗΓΕΣ:
- Στράτος Θεοδοσίου – Μάνος Δανέζης, Η Οδύσσεια των ημερολογίων, εκδ. Δίαυλος, 1995
- Γ. Α. Μέγας, Ελληνικαί εορταί και έθιμα της λαϊκής λατρείας, Αθήνα 1963
- Ελένη Μπετεινάκη, Στου χρόνου τα γυρίσματα, υπό έκδοση
http://zhtunteanagnostes.blogspot.gr