Σ’ έναν κόσμο που τείνει να γίνει εικονικός, αντιπροτείνουν την ανάκτηση του συναισθήματος του αυθεντικού αντικειμένου, ιδρύοντας το Περιπλανώμενο Μουσείο των Πολιτισμών, ένα μουσείο διαφόρων εκθέσεων διαπολιτισμικής θεματολογίας, με σκοπό παιδιά και ενήλικες να προσεγγίσουν βιωματικά διαφορετικούς πολιτισμούς…
«Ψυχή» και «νους» του εγχειρήματος είναι δύο άνθρωποι που τους ενώνει η Μεσόγειος: η Πετρίνα Βάσσου από την Ελλάδα και ο Pep Beltran Ramirez από την Ισπανία που ένωσαν τις δυνάμεις τους δημιουργώντας επιπλέον έναν ελεύθερο διαπολιτισμικό κοινωνικό χώρο στη Βαλένθια.
«Πρόκειται-εξηγούν μιλώντας στην «Π» -για ένα μουσείο διαφόρων εκθέσεων διαπολιτισμικής θεματολογίας, με σκοπό παιδιά και ενήλικες να προσεγγίσουν διαφορετικούς πολιτισμούς βιωματικά, αφού πιστεύουμε πως, προκειμένου να βρούμε ή και να δημιουργήσουμε γέφυρες αλληλοκατανόησης μεταξύ των πολιτισμών, χρειάζεται να αναγνωρίσουμε και να αποδεχθούμε τον “άλλο”».
Το Περιπλανώμενο Μουσείο διαθέτει πάνω από 1.200 εκθέματα απ’ όλον τον κόσμο κατανεμημένα σε διάφορες εκθέσεις / εργαστήρια. Το κάθε ένα είναι πολύ περισσότερο από ένα απλό αντικείμενο. ‘’Είναι-τονίζουν- μια αφορμή να μιλήσουμε για τον άνθρωπο κινώντας την περιέργεια και προκαλώντας τη δημιουργικότητα των συμμετεχόντων’’.
Ένας από τους βασικούς πυλώνες του εγχειρήματος είναι η προσβασιμότητα χώρου, αφού οι εκθέσεις / εργαστήρια γίνονται στα σχολεία και στα διάφορα κέντρα πολιτισμού που επισκέπτονται, αλλά και προσβασιμότητα εκθεμάτων, καθώς το μουσείο δεν έχει προθήκες. Επίσης δεν έχει και κάποια συγκεκριμένη ηλικία στην οποία απευθύνεται.
Παιδιά της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, φοιτητές, ενήλικο κοινό, καθώς επίσης και άνθρωποι με αναπηρία μπορούν να παρακολουθήσουν τις παρουσιάσεις.
«Για τα ίδια αντικείμενα, οι παρουσιάσεις και οι αφηγήσεις μας για την κάθε έκθεση προσαρμόζονται ανάλογα με το κοινό μας», εξηγούν η Πετρίνα και ο Pep, οι οποίοι και καταλήγουν ότι «αντί να δίνουμε στα παιδιά απαντήσεις για ερωτήσεις που δεν έχουν κάνει, με αφορμή τα εκθέματά μας μιλάμε για τον άνθρωπο, δημιουργώντας τα ερωτήματά τους, κεντρίζοντας την περιέργεια και προκαλώντας τη δημιουργικότητά τους».
«Για να δημιουργήσουμε γέφυρες αλληλοκατανόησης, χρειάζεται να αναγνωρίσουμε και να αποδεχθούμε τον “άλλο”»
Τι είναι ο οργανισμός Sovint;
Ο Sovint είναι οργανισμός πολιτισμικής ευαισθητοποίησης που έχει την έδρα του στη Βαλένθια. Ο οργανισμός δραστηριοποιείται στην Ισπανία και στην Ελλάδα αλλά και σε άλλες Ευρωπαϊκές χώρες, αναπτύσσοντας δραστηριότητες στον τομέα της κοινωνικής ευαισθητοποίησης μέσα από δράσεις διαπολιτισμικής θεματικής, συνύπαρξης, και σεβασμού στον άλλον. Οι δύο κύριες δράσεις του οργανισμού Sovint είναι το Sankofa, ένας ελεύθερος διαπολιτισμικός κοινωνικός χώρος στη Βαλένθια, και το Περιπλανώμενο Μουσείο των Πολιτισμών.
Τι είναι το Περιπλανώμενο Μουσείο των Πολιτισμών;
Ποιοί είναι οι στόχοι του; Πρόκειται για ένα μουσείο διαφόρων εκθέσεων διαπολιτισμικής θεματολογίας, με σκοπό παιδιά και ενήλικες να προσεγγίσουν διαφορετικούς πολιτισμούς βιωματικά, αφού πιστεύουμε πως, προκειμένου να βρούμε ή και να δημιουργήσουμε γέφυρες αλληλοκατανόησης μεταξύ των πολιτισμών, χρειάζεται να αναγνωρίσουμε και να αποδεχθούμε τον «άλλο».
Το Περιπλανώμενο Μουσείο διαθέτει πάνω από 1.200 εκθέματα απ’ όλον τον κόσμο κατανεμημένα σε διάφορες εκθέσεις / εργαστήρια. Το κάθε ένα είναι πολύ περισσότερο από ένα απλό αντικείμενο. Είναι μια αφορμή να μιλήσουμε για τον άνθρωπο κινώντας την περιέργεια και προκαλώντας τη δημιουργικότητα των συμμετεχόντων.
Ένας από τους βασικούς πυλώνες του εγχειρήματός μας είναι η προσβασιμότητα. Προσβασιμότητα χώρου, αφού οι εκθέσεις / εργαστήρια γίνονται στα σχολεία και στα διάφορα κέντρα πολιτισμού που επισκεπτόμαστε, αλλά και προσβασιμότητα εκθεμάτων: το μουσείο μας δεν έχει προθήκες.
Τα αντικείμενα είναι προσιτά. Κατά την διάρκεια των επισκέψεων μπορούμε να τα αγγίξουμε και να αλληλεπιδράσουμε μ’ αυτά με όλες μας τις αισθήσεις. Ο τρόπος λειτουργίας του Μουσείου είναι έτσι σχεδιασμένος ώστε να μπορεί να ενσωματωθεί σε διαφορετικά προγράμματα εκπαίδευσης.
Κατά τη διάρκεια των εκθέσεων οι αφηγήσεις προσαρμόζονται καλύπτοντας διαφορετικές γνωστικές δυνατότητες, ανάλογα κάθε φορά με το κοινό. Μαζί με την έκθεση, προσφέρουμε και εργαστήρια σχετικά με το θέμα που παρουσιάζεται, όπου οι συμμετέχοντες μπορούν να δημιουργήσουν τα δικά τους αντικείμενα.
Σε ποιές ηλικίες απευθύνεστε;
Σε όλες! Σε παιδιά της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, σε φοιτητές, σε ενήλικο κοινό, καθώς επίσης και σε ανθρώπους με αναπηρία. Κάθε παρουσίασή μας είναι μία περίπου ώρα με μια ομάδα έως 25 ατόμων, όπου εξετάζουμε τα εκθέματα αναπτύσσοντας στοιχεία εθνολογικά, μουσικολογικά, ιστορικά ή άλλα σχετικά κάθε φορά με την ενότητά μας. Έτσι, για τα ίδια αντικείμενα, οι παρουσιάσεις και οι αφηγήσεις μας για την κάθε έκθεση προσαρμόζονται ανάλογα με το κοινό μας.
Φέτος παρουσιάζετε την έκθεση /εργαστήριο «Στη χώρα των σκιών». Τι θα δούμε και τι θα μάθουμε;
Από ποιές χώρες προέρχονται τα εκθέματα; Η έκθεση αυτή έχει σαν θέμα της το θέατρο σκιών όπως αυτό παραδοσιακά παίζεται στις χώρες καταγωγής του. Παρουσιάζονται φιγούρες από την Κίνα, την Ινδονησία, την Ταϊλάνδη, την Ελλάδα την Τουρκία και την Αίγυπτο.
Το θέατρο σκιών ξεκίνησε πιθανόν από την Κίνα και αμέσως μετά διαδόθηκε και σε διάφορες χώρες της Ασίας. Στον ελλαδικό χώρο έφτασε τον καιρό της οθωμανικής αυτοκρατορίας με τον Καραγκιόζη, που βέβαια σιγά-σιγά άλλαξε μορφές και περιεχόμενο για να γίνει ο σημερινός Καραγκιόζης που όλοι γνωρίζουμε!
Μιλάμε λοιπόν για όλα αυτά και βέβαια και για το σύγχρονο θέατρο σκιών, μια τεχνική που πολλοί κουκλοπαίκτες σήμερα χρησιμοποιούν για τις παραστάσεις τους.
Πώς συγκεντρώνετε τα αντικείμενα ώστε να έχουν αυθεντικότητα;
Όλα είναι αυθεντικά, και όλα προέρχονται από τις χώρες καταγωγής τους. Άλλα από αυτά αγοράστηκαν σε ταξίδια μας ή ταξίδια φίλων γι’ αυτόν τον σκοπό, άλλα από συλλέκτες, κι άλλα αποτελούν δωρεές φίλων του Περιπλανώμενου Μουσείου κατά τη διάρκεια των περιοδειών του σε διάφορες χώρες.
Όλα τα αντικείμενα που παρουσιάζουμε συνοδεύονται από τεκμηριωμένες μελέτες για την καταγωγή τους και τη χρήση τους.
Ποιά θέματα παρουσιάζετε γενικότερα;
Το Περιπλανώμενο Μουσείο των Πολιτισμών έχει στην κατοχή του πάνω από 1.200 αντικείμενα που συγκροτούν συλλογές με διάφορες θεματικές. Κάποιες από αυτές είναι: «Ο κόσμος του κουκλοθέατρου»: περισσότερες από 200 κούκλες κουκλοθέατρου από πέντε ηπείρους.
Μέρος αυτής της ενότητας είναι και η έκθεση «Στη χώρα των σκιών» που περιλαμβάνει φιγούρες του Θεάτρου Σκιών από όλο τον κόσμο. «Με τι παίζουν τα παιδιά του κόσμου»: πάνω από 150 παιχνίδια από όλον τον κόσμο. Μια πολυποίκιλη και πολύχρωμη συλλογή από εκθέματα, τα περισσότερα αυθεντικά δημιουργήματα των ίδιων των παιδιών που έπαιξαν μαζί τους. «Το βλέμμα του Άλλου.
Μάσκες απ’ όλον τον κόσμο»: στους αρχαίους πολιτισμούς η μάσκα είχε σημαντικό λειτουργικό ρόλο. Ήταν ένας τρόπος μεταμόρφωσης. Το μέσον για να ταξιδέψει κανείς από τον ένα κόσμο στον άλλο. «Το βλέμμα του Άλλου» είναι μια συλλογή με περισσότερα από 80 εκθέματα από την Αφρική, την Ασία, την Αμερική και την Ευρώπη.
«Ήχοι του κόσμου»: 150 μουσικά όργανα από διάφορες χώρες του κόσμου. Μέρος της είναι και η ενότητα «Καμπάνες του κόσμου», που μπορεί να παρουσιαστεί και ανεξάρτητα. Οι διάφορες συλλογές μας ανανεώνονται διαρκώς, πλουτίζονται και συμπληρώνονται, και πάντα μπορούν να λειτουργήσουν ανεξάρτητα ή συμπληρωματικά.
«Τα αντικείμενα των συλλογών μας είναι για εμάς φορείς μνήμης»
Ποιά είναι τα κοινά στοιχεία των πολιτισμών της Μεσογείου, αλλά και των πολιτισμών γενικότερα;
Τα αντικείμενα των συλλογών του Μουσείου μας είναι για εμάς φορείς μνήμης. Πίσω από αυτά, ανεξάρτητα από την καλλιτεχνική ή και ιστορική τους αξία, υπάρχει πάντα ο άνθρωπος. Με τους κοινούς φόβους και ελπίδες, ίδιες για όλους.
Έτσι, τα αντικείμενα αυτά γίνονται για μας μια αφορμή για να μιλήσουμε για τους ανθρώπους. Λίγο κάτω από την επιφάνεια βρίσκουμε τα ανθρώπινα κοινά, ακόμα και σε διαφορετικές κουλτούρες! Οι άνθρωποι είμαστε όλοι μιγάδες – είναι ένα από τα επαναλαμβανόμενα μοτίβα του Μουσείου μας!
Γι’ αυτό το καλοκαίρι, η Μεσόγειος, η θάλασσα που μας ενώνει, είναι η βασική θεματική του φεστιβάλ Οίτης. Εκεί το Μουσείο θα συμμετάσχει με ένα σεμινάριο πάνω στη γενικότερη μεθοδολογία του, αλλά και με άλλες δράσεις.
«Αντί να δίνουμε στα παιδιά απαντήσεις για ερωτήσεις που δεν έχουν κάνει, με αφορμή τα εκθέματά μας μιλάμε για τον άνθρωπο»
Πώς συνδέεται ο ελληνικός πολιτισμός με τη φετινή ή με άλλες θεματικές σας;
Επιλέγουμε πάντα στις θεματικές μας να περιλαμβάνουμε εκθέματα και από τους τόπους όπου παρουσιάζουμε τις δράσεις μας. Θυμόμαστε με χαρά τον ενθουσιασμό των παιδιών στην Κρήτη, όταν στην συλλογή μας «Καμπάνες του κόσμου», με ιδιόφωνα μουσικά όργανα και κουδουνάκια, ανάμεσα στα Κένογκ της Ινδονησίας και στις καμπάνες της βροχής από την Αφρική, αναγνώρισαν και τα τόσο οικεία κουδούνια των προβάτων της περιοχής τους!
Στο θέμα της φετινής μας παρουσίασης στην Κρήτη ανάμεσα στις φιγούρες σκιών από την Κίνα ή την Ινδονησία ξεχωριστή θέση έχει και ο Καραγκιόζης που μικροί και μεγάλοι αγαπούν! Και δίπλα ο Καραγκιόζ από την Τουρκία και ο Αραγόζ της Αιγύπτου. Μια θαυμάσια ευκαιρία να μιλήσουμε και για την ίδια την τέχνη αυτή, αλλά παράλληλα για το κοινό σώμα της, πέρα και πάνω από σύνορα.
Σε μια εποχή που μεγάλοι και παιδιά βρίσκονται με ένα κινητό στο χέρι, παίζοντας πολλές φορές βίαια παιχνίδια, πώς οι φιγούρες καταφέρνουν να κεντρίσουν την προσοχή τους;
Σ’ έναν κόσμο που τείνει να γίνει εικονικός, αντιπροτείνουμε την ανάκτηση του χαμένου συναισθήματος μέσα από την επαφή μας με το αυθεντικό αντικείμενο. Προτείνουμε την εξερεύνηση και την μάθηση μέσα από το αισθητηριακό και το συναισθηματικό βίωμα.
Αντί να δίνουμε στα παιδιά απαντήσεις για ερωτήσεις που δεν έχουν κάνει, με αφορμή τα εκθέματά μας μιλάμε για τον άνθρωπο, δημιουργώντας τα ερωτήματά τους, κεντρίζοντας την περιέργεια και προκαλώντας τη δημιουργικότητά τους.
Στα χρόνια της λειτουργίας του Μουσείου και των περιπλανήσεών του, παιδιά και ενήλικες ακούν με μεγάλο ενδιαφέρον τις αφηγήσεις μας και εμπνέονται από τα εκθέματά μας. Η Έκθεση και το Εργαστήριο «Στη χώρα των σκιών» γίνεται πάντα αφορμή, μικροί και μεγάλοι, να εκφραστούν, δημιουργώντας τις δικές τους ιστορίες».