Η Λότζια δεν ξεχνά τους 4 ενετικούς ναούς
Άποψη του ναού της Αγίας Αναστασίας. Η φωτογραφία είναι της αρχαιολόγου κας Λιάνας Σταρίδα

Μια μεγάλη καμπάνια ενημέρωσης για την προστασία και διάσωση ενός σπουδαίου μνημείου της πόλης, του ενετικού ναού της Αγίας Αναστασίας στην Αγία Τριάδα, ξεκινά ο Περιβαλλοντικός Σύλλογος της περιοχής. Στόχος του συλλόγου να έρθει σε επαφή με την Περιφέρεια Κρήτης αλλά και το Δήμο Ηρακλείου, προκειμένου να αγοραστεί το μνημείο και να αποδοθεί στην ιστορική περιοχή της Αγίας Τριάδας σαν χώρος πολιτισμού. Την ίδια στιγμή η πλευρά του Δήμου Ηρακλείου, μέσω της αντιδημάρχου Πολεοδομίας και Δημοτικής Περιουσίας κ. Αρχοντάκη, διαβεβαιώνει ότι το ενδιαφέρον της Λότζια για την απόκτηση και των τεσσάρων ενετικών ναών του Ηρακλείου είναι αμείωτο και ότι βρίσκεται σε ανοικτή γραμμή με τους ιδιοκτήτες των ναών για τον σκοπό αυτό.

Όπως είναι γνωστό, η Αγία Αναστασία που βρίσκεται μεταξύ της λεωφόρου Καλοκαιρινού και της οδού Ντεντιδάκηδων είναι ένας από τους τέσσερις σπουδαίους ενετικούς ναούς, οι οποίοι έχουν εγκαταλειφθεί στην τύχη τους και η εικόνα που παρουσιάζουν είναι κυριολεκτικά θλιβερή και απαράδεκτη. Οι τέσσερις ενετικές εκκλησίες αποτελούν ιδιωτικά κτίσματα, γεγονός που εμποδίζει τον  Δήμο να παρέμβει άμεσα. Στο παρελθόν είχαν ανακοινωθεί προσπάθειες και σε συνεργασία με το Υπουργείο Πολιτισμού, ώστε τα σπουδαία αυτά μνημεία να σωθούν και να αναδειχτούν. Η προσπάθεια αυτή ποτέ δεν προχώρησε αποφασιστικά, με αποτέλεσμα η όλη κατάσταση να έχει τελικά βαλτώσει και έτσι τα σπουδαία αυτά ιστορικά μνημεία να έχουν εγκαταλειφθεί στην τύχη τους.

Σε πλήρη εγκατάλειψη ο ναός της Αγ. Αναστασίας, τα προβλήματα του οποίου είναι εμφανή και διακρίνονται στη φωτογραφία της αρχαιολόγου κ. Λιάνας Σταρίδα

Στο μεταξύ «η ολοκλήρωση της μελέτης ανάπλασης στην Αγία Τριάδα διαμορφώνει  μια πραγματικότητα που κυριολεκτικά αλλάζει σελίδα για την περιοχή, η οποία μπορεί πια να σχεδιάζει και να οραματίζεται τις αλλαγές που μπορούν να αναδείξουν τον ιστορικό χαρακτήρα της και παράλληλα να αναβαθμίσουν αποφασιστικά την ποιότητα ζωής των κατοίκων». Αυτό τονίζει με δηλώσεις του στην «Π» ο πρόεδρος του Περιβαλλοντικού Συλλόγου της Αγίας Τριάδας Συμεών Χούπας, ο οποίος τονίζει ότι η απόκτηση του ναού της Αγίας Αναστασίας είναι ένας στόχος που πρέπει με κάθε τρόπο να κερδηθεί. Όπως σημειώνει, ήδη βρίσκονται σε εξέλιξη οι προετοιμασίες για τη διαμόρφωση δύο πολιτιστικών διαδρομών στην Αγία Τριάδα και για τον σκοπό αυτό θα προχωρήσουν άμεσα οι πράξεις αναλογισμού που θα επιτρέψουν την υλοποίηση του σχεδιασμού αυτού. Στη βάση αυτή μετά την επιτυχημένη προσπάθεια που έγινε με την φάμπρικα Ανωγειανάκη, ο Σύλλογος θα ξεκινήσει μια διαδικασία με σκοπό την απόκτηση του σημαντικού αυτού ναού, ο οποίος νοικιαζόταν και πρόσφατα απελευθερώθηκε. Όπως σημειώνει ο κ. Χούπας, στο πλαίσιο αυτό ο Σύλλογος πρόκειται να έρθει σε επαφή με την Περιφέρεια Κρήτης και με τον Δήμο Ηρακλείου, προκειμένου να γίνει μια από κοινού προσπάθεια για την απόκτηση του σπουδαίου αυτού χώρου πριν καταρρεύσει και οδηγηθούμε σε μη αναστρέψιμη κατάσταση. Ο χώρος αυτός μπορεί να αξιοποιηθεί μέσα από διάφορες χρήσεις πολιτισμού και να ενσωματωθεί αποφασιστικά και λειτουργικά με δράσεις που θα αναπτύσσονται στην Αγία Τριάδα.

Την ίδια στιγμή με δηλώσεις της στην «Π» η αντιδήμαρχος Πολεοδομίας και Δημοτικής Περιουσίας κ. Στέλα Αρχοντάκη Καλογεράκη τονίζει μεταξύ άλλων ότι το ενδιαφέρον του Δήμου Ηρακλείου είναι αμείωτο και για τους τέσσερις ενετικούς ναούς της πόλης. Όπως σημειώνει γίνονται συζητήσεις με τους ιδιοκτήτες τους, ωστόσο δεν ευοδώθηκαν καθώς διατυπώθηκαν υψηλές οικονομικές απαιτήσεις, ενώ  προέκυψαν σύνθετα τεχνικής φύσεως προβλήματα που δημιούργησαν εμπόδια στην όλη διαδικασία.

Όπως είναι γνωστό, οι ναοί που χρονολογούνται από την περίοδο της Ενετοκρατίας, έγιναν τεμένη κατά την Τουρκοκρατία, και πουλήθηκαν σε ιδιώτες ως ανταλλάξιμα κτήματα, μετά την αποχώρηση των Τούρκων το 1922. Οι ναοί είναι κηρυγμένοι ως ιστορικά διατηρητέα μνημεία. Πρόκειται για τον ιερό ναό του Αγίου Ιωάννη Βαπτιστή, που βρίσκεται στην οδό Καρτερού και είναι μια λατινική μονή του 13ου αιώνα, που αργότερα κατά την Τουρκοκρατία μετατρέπεται σε τζαμί του Μαχμούτ Αγά ή Σειτάν Ογλού. Ο δεύτερος ναός είναι αυτός του  Αγίου Ονούφριου, που είναι ορθόδοξος και κατασκευάστηκε τον 16ο αιώνα. Βρίσκεται στην οδό Τσικριτζή, με πρόσοψη στην 1866. Η Αγία Αναστασία είναι ένας ορθόδοξος ναός που κατασκευάστηκε επί ενετοκρατίας, και τέλος ο  Άγιος Βενέτικος, ορθόδοξος ναός της Ενετοκρατίας, που λειτούργησε μετέπειτα ως τουρκικό τέμενος του Καπετάν Ιμπραχήμ πασά στη συνοικία Βαρελιτζίδικα στην πλατεία του Αγίου Δημητρίου.