Το 2023 κατέκτησε το Α’ βραβείο σε δυο διεθνείς διαγωνισμούς με το ορχηστρικό της έργο Libyan Sea.
Έχει γράψει μουσική για μικρά οργανικά και φωνητικά σύνολα, ορχήστρα εγχόρδων, συμφωνική ορχήστρα, σόλο όργανα, μουσική δωματίου, μουσική για animation, για το θέατρο, μελοποιημένη ποίηση και το μουσικό θέατρο.
Στο πλούσιο βιογραφικό των 25 της μόλις χρόνων έρχεται να προστεθεί και η πρώτη της όπερα, η “Σαρλότ“, ένα «οπερΩτικό µονόδραµα» που ανέβηκε το καλοκαίρι στην Εθνική Λυρική Σκηνή και αναβιώνει την Κυριακή 13 Οκτωβρίου στο Πολιτιστικό Συνεδριακό Κέντρο Ηρακλείου.
“Η Σαρλότ τονίζει μιλώντας στην “Π” η Ηρακλειώτισσα συνθέτρια Λίνα Ζάχαρη έχει ως αφορµή τον ανεκπλήρωτο έρωτα του Βέρθερου και της Σαρλότ ,όπως αυτός προκύπτει από Τα πάθη του νεαρού Βέρθερου του Γκαίτε.
Αν και υπήρξε, ωστόσο, η αφετηρία, εντέλει ελάχιστη σχέση έχει δραµατουργικά µε την οπερΩτική Σαρλότ, αφού τον λόγο της ηρωίδας, εκ προθέσεως, θα µπορούσε να εκφέρει οποιοσδήποτε ερωτευµένος ανεξαρτήτως φύλου, ηλικίας, εποχής, εκπλήρωσης ή µαταίωσης, σεξουαλικού προσανατολισµού κ.λπ.’’
Το «οπερΩτικό µονόδραµα»,έχει την δική του ιστορία αφού “βγήκε”από την αναζήτηση ενός υπότιτλου…που είχε η συνθέτρια με την ερμηνεύτρια της “Σάρλοτ”, Ιωάννα Φόρτη.
‘”Ο χαρακτηρισµός «οπερΩτικό»,εξηγεί η Λίνα Ζάχαρη για τον οποίο ευγνωµονώ την Ιωάννα, προέκυψε όταν αναζητούσαµε, εν είδει υπότιτλου, κάτι που θα συνένωνε την όπερα και τον έρωτα, ταυτοποιώντας ευθύς εξαρχής µε ακρίβεια το έργο ως προς το είδος και το περιεχόµενό του, και παράλληλα θα έκλεινε µε χιούµορ το µάτι στον ακροατή ή τον αναγνώστη. ‘’Σ΄αυτόν που η συνθέτρια καλεί στο Πολιτιστικό για να μάθει τι…πυροδότησε την δημιουργία της “Σαρλότ’”.
Η ίδια υπογραμμίζει ότι ένοιωσε περίεργα όταν είδε την πρώτη της όπερα ν΄ανεβαίνει στην σκηνή όμως αν για κάτι καµαρώνει είναι που µε την οµάδα της κατάφερε να φτιάξει µία παράσταση για την Εθνική Λυρική Σκηνή.”Με όσα είχαµε- λέει χαρακτηριστικά- και όχι µε όσα θα θέλαµε να έχουµε. Και, πιστέψτε µε, δεν είναι ούτε εύκολο, ούτε αυτονόητο να κάνεις µουσικό θέατρο στην Ελλάδα του 2024. Και χωρίς αυτή την οµάδα δεν ξέρω αν θα τα κατάφερνα.”
Η Λίνα Ζάχαρη στην συνέντευξη της στην “Π” μιλά ακόμα για το ΠΣΚΗ,για το πότε κατάλαβε ότι η μουσική είναι το δικό της μονοπάτι στη ζωή, την Κρήτη που ανακαλύπτει και τα μελλοντικά της σχέδια.
“Συστήστε µας τη Σαρλότ”
Η Σαρλότ έχει ως αφορµή τον ανεκπλήρωτο έρωτα του Βέρθερου και της Σαρλότ (όπως αυτός προκύπτει από Τα πάθη του νεαρού Βέρθερου του Γκαίτε).
Αν και υπήρξε, ωστόσο, η αφετηρία, εντέλει ελάχιστη σχέση έχει δραµατουργικά µε την οπερΩτική Σαρλότ, αφού τον λόγο της ηρωίδας, εκ προθέσεως, θα µπορούσε να εκφέρει οποιοσδήποτε ερωτευµένος ανεξαρτήτως φύλου, ηλικίας, εποχής, συνθήκης, εκπλήρωσης ή µαταίωσης, σεξουαλικού προσανατολισµού κ.λπ. Η Σαρλότ είναι ένα έργο για τον έρωτα στην οντολογική του διάσταση που αποδεσµευµένος από την επιθυµία ή/και την απόλαυση, καθιστά τη µη σχέση δυο (οποιωνδήποτε) ανθρώπων τον αναγκαίο χώρο αυτοπραγµάτωσης του ίδιου του έρωτα. Τον χώρο που, µακριά από ταµπέλες και κανονιστικές οριοθετήσεις, µάς χαρίζει µια εµπειρία του κόσµου βασισµένη στην ετερότητα.
Το έργο είναι δοµηµένο σε δεκατέσσερα αποσπάσµατα (κατ’ αναλογία των Αποσπασµάτων του ερωτικού λόγου του Ρολάν Μπαρτ, βιβλίο από το οποίο εκκινεί το λιµπρέτο της Σαρλότ). Η µουσική δοµείται σε αυστηρές συµµετρικές κατασκευές και αναλογίες, ενώ είναι εν πολλοίς προγραµµατική. Σε συγκεκριµένες, δηλαδή, µουσικές χειρονοµίες εγγράφονται και συµβολοποιούνται συγκεκριµένες εξωµουσικές ιδέες, ενώ γίνεται περιορισµένη χρήση ηλεκτρονικών από την ψηφιοποίηση και την ανάλογη ηλεκτρονική επεξεργασία αµιγώς του φωνητικού υλικού του έργου.
Η µουσική κατασκευή είναι εύθραυστη, καθώς τα υλικά χρησιµοποιούνται µε τρόπο που απαιτείται ερεθιστικής ακρίβειας ερµηνεία, τόσο από την τραγουδίστρια όσο και από το µουσικό σύνολο και τη µαέστρο. Η τραγουδιστική γραµµή είναι ο πυρήνας του οποίου το υλικό αξιοποιείται για την κατασκευή όλων των υπόλοιπων µουσικών γραµµών µε την πρόθεση η φωνή να γίνει, σ’ αυτό το παράδοξο σύστηµα αναπαράστασης που ονοµάζουµε µουσικό θέατρο, η µήτρα από την οποία γεννιέται ένας ολόκληρος και ολοκληρωµένος κόσµος.
- Ποιος ή τι πυροδότησε τη δηµιουργία της; Ποια είναι η Σαρλότ στην πραγµατικότητα;
Όπως πολύ εύστοχα έχει πει η Ιωάννα Φόρτη που ενσαρκώνει την ηρωίδα «η Σαρλότ είναι το κάθε ερωτευµένο πλάσµα που αναµετριέται µε τον εαυτό του και τις επιθυµίες του». Τώρα πώς πυροδοτήθηκε η δηµιουργία της… στο πρόγραµµα της παράστασης… Οπότε όποιος θέλει να το µάθει…
- Τι σηµαίνει όµως «οπερΩτικό µονόδραµα» και … πως προέκυψε;
Μονόδραµα είναι το έργο (και το είδος) του µουσικού θεάτρου – της όπερας (ή σπανιότερα και του θεάτρου πρόζας) στο οποίο παίζει µόνο ένας ηθοποιός – τραγουδιστής. Ο χαρακτηρισµός «οπερΩτικό», για τον οποίο ευγνωµονώ την Ιωάννα, προέκυψε όταν αναζητούσαµε, εν είδει υπότιτλου, κάτι που θα συνένωνε την όπερα και τον έρωτα, ταυτοποιώντας ευθύς εξαρχής µε ακρίβεια το έργο ως προς το είδος και το περιεχόµενό του, και παράλληλα θα έκλεινε µε χιούµορ το µάτι στον ακροατή ή τον αναγνώστη.
Το έργο ανέβηκε τον Ιούνιο στην Εναλλακτική Σκηνή της Εθνικής Λυρικής Σκηνής. Πώς αισθανθήκατε όταν είδατε την πρώτη σας όπερα να ανεβαίνει στη σκηνή;
Περίεργα… Αν είναι κάτι για το οποίο καµαρώνω, είναι που µε την οµάδα µου καταφέραµε να φτιάξουµε µία παράσταση για την Εθνική Λυρική Σκηνή µε όσα είχαµε και όχι µε
όσα θα θέλαµε να έχουµε. Και, πιστέψτε µε, δεν είναι ούτε εύκολο, ούτε αυτονόητο να κάνεις µουσικό θέατρο στην Ελλάδα του 2024. Και χωρίς αυτή την οµάδα δεν ξέρω αν θα τα κατάφερνα.
Χωρίς αυτή την οµάδα δεν ξέρω αν θα τα κατάφερνα
“Το µεγάλο στοίχηµα για φερέλπιδες περιπτώσεις όπως το ΠΣΚΗ’”
- Έχετε εµφανιστεί στο ΠΣΚΗ ποιες είναι οι εντυπώσεις από τον χώρο;
Στο ΠΣΚΗ έχω εµφανιστεί µία µόνο φορά το 2022, που έπαιζα ζωντανά πιάνο στη θεατρική παράσταση Γέρµα – el cuerpo muerto, όπου είχα γράψει τη µουσική. Δεδοµένου, λοιπόν, ότι έχω παίξει µόνο µία φορά και κυρίως ότι δεν ζω στην Κρήτη, αναρωτιέµαι αν είµαι ο καταλληλότερος άνθρωπος για να σας πει τις εντυπώσεις του.
- Τι πιστεύετε ότι σηµαίνει η ύπαρξή του για τους καλλιτέχνες;
Για τους καλλιτέχνες που ζουν στην Κρήτη ή για τους καλλιτέχνες γενικά; Για τους πρώτους δεν είµαι σε θέση να απαντήσω. Όσον αφορά γενικά την ύπαρξη τέτοιων
φορέων και την ουσιώδη συνεισφορά τους στον πολιτισµό και τους ανθρώπους του, έχω γενικά αµφίθυµα συναισθήµατα και επιφυλακτικότητα. Η λειτουργία και η διοίκηση τέτοιων οργανισµών είναι δύσκολη, αλλά όταν γίνεται σωστά, αξιοθαύµαστη. Απαιτεί εµπειρία, επαγγελµατισµό, διαφάνεια, όραµα, υπευθυνότητα και ταπεινοφροσύνη. Όλα κρίνονται σε βάθος χρόνου.
- Για την πόλη;
Η περιφέρεια έχει τεράστια ανάγκη από τέτοιους χώρους. Στην πραγµατικότητα πέραν της Αθήνας και τη Θεσσαλονίκης, δύσκολα µπορείς οπουδήποτε αλλού, εξαιρουµένων κάποιων ΔΗΠΕΘΕ, να βρεις αξιόπιστους πολιτιστικούς θεσµούς ή χώρους. Θεωρώ πως το µεγάλο στοίχηµα µε κάποιες φερέλπιδες περιπτώσεις, όπως το ΠΣΚΗ, είναι να καταφέρουν να µείνουν αλώβητες από τις διαχρονικές και πανταχού παρούσες παθογένειες και νοοτροπίες του χώρου και της χώρας.
Αν µε ρωτάτε τι ονειρεύοµαι για κάθε τέτοιον φορέα, είναι να µπορέσει αποδεσµευµένος από ελιτισµούς και δογµατισµούς να κάνει ένα ουσιώδες άνοιγµα στην κοινωνία. Πάντως ένας κούκος δεν φέρνει την άνοιξη.
“Συχνά κρύβοµαι πίσω από τις νότες µου”
- Πότε καταλάβατε ότι η µουσική είναι το δικό σας µονοπάτι στη ζωή;
Τι να σας πω… Μου ήταν αυτονόητο από πολύ νωρίς.
- Ο Roland Barthes λέει πως η πραγµατική µας πατρίδα είναι η παιδική µας ηλικία. Πώς θα περιγράφατε τη δική σας και πώς επηρρέασε τις µετέπειτα αποφάσεις σας;
Αν η παιδική µας ηλικία είναι η πατρίδα µας, «σπίτι» µας µάλλον είναι οι επιλογές µας. Και αν πρέπει να επιλέξω ανάµεσα στα δύο, επιλέγω αδιαπραγµάτευτα το «σπίτι» µου.
- Αν µπορούσατε µε λόγια να πείτε τι είναι µουσική, τι θα λέγατε;
Το παιχνίδι µου. Συχνά κρύβοµαι πίσω από τις νότες µου.
- Αν και είστε µόλις 25 ετών έχετε ήδη δύο µεγάλες διεθνείς διακρίσεις καθώς έχετε κατακτήσει την πρώτη θέση στην κατηγορία της Σύνθεσης στον Διεθνή Διαγωνισµό Μπαχ και στον Διεθνή Διαγωνισµό Μπετόβεν. Τι σηµαίνουν για σας οι βραβεύσεις και τι αντίκτυπο έχουν στη δουλειά σας;
Οι καλλιτέχνες δεν είµαστε αθλητές. Δεν υπάρχουν πραγµατικά αντικειµενικά κριτήρια για να «µετρήσεις» και να βγάλεις «νικητή». Καλοδεχούµενη πάντα µία διάκριση, αλλά µέχρι εκεί. Ζούµε σε µια εποχή που η δηµιουργία δεν υπόκειται σε περιοριστικές κατηγοριοποιήσεις, πράγµα απελευθερωτικό, αφού υπάρχει ο χώρος και το περιθώριο ο καθένας µας να βρει ή, καλύτερα, να εφεύρει τη δική του µουσική γλώσσα.
- Έχετε µια οµάδα σταθερών συνεργατών, όπως µε την Ιωάννα Φόρτη. Ποια ανάγκη δηµιούργησε αυτή την σταθερότητα;
Καµαρώνω πολύ για την οµάδα µας. Πάρα πολύ. Με την Ιωάννα πέραν της σταθερής συνεργασίας µας, µας ενώνει αγάπη βαθιά και σπάνια. Γνωριστήκαµε πριν κάποια χρόνια και κολλήσαµε κατευθείαν. Είναι µία εκλεκτική συγγένεια. Πολύτιµο. Από
εκεί και πέρα υπάρχει µια ευρύτερη οµάδα που συνεργαζόµαστε σταθερά. Ενδεικτικά θα αναφέρω τη σκηνοθέτιδα Ρηνιώ Κυριαζή, που µετράµε µέσα σε µόλις έναν χρόνο τρεις συνεργασίες, τη µαέστρο Μυρσίνη Χατζηκωνσταντή, την πιανίστα Μαριάννα Νικολακοπούλου και τη σκηνογράφο Νεκταρία Ηλιάκη. Είµαι βαθιά ευγνώµων σε αυτούς τους ανθρώπους.
- Ποια είναι τα επόµενα σχέδια σας;
Αυτή την περίοδο έγραψα τη µουσική για την παράσταση Ρίτα της Μάρτα Μπουτσάκα, σε σκηνοθεσία Ρηνιώς Κυριαζή, που ανεβαίνει στο Θέατρο του Νέου Κόσµου από 9 Οκτωβρίου ως 12 Ιανουαρίου. Παράλληλα γράφω τη µουσική για την παράσταση Η άλλη Στέλλα σε σκηνοθεσία Θέµη Μουµουλίδη, που κάνει πρεµιέρα προσεχώς στο θέατρο Μικρό Γκλόρια.
Μετά τα σχέδια έχουν µουσικό θέατρο. Και άλλα.
“Συχνά στη φράση «Είµαι µουσικός», λαµβάνουµε την απάντηση «Και τι δουλειά κάνεις;»”
- Τι δυσκολίες αντιµετωπίζει ένας µουσικός στην Ελλάδα;
Η µεγαλύτερη δυσκολία είναι η δυσπιστία µε την οποία αντιµετωπιζόµαστε οι καλλιτέχνες τόσο από την πολιτεία, όσο και από την κοινωνία. Οι τίτλοι µας δεν αναγνωρίζονται (και µιλάµε για χρόνια σπουδών και µελέτης), ενώ συχνά στη φράση «Είµαι µουσικός», λαµβάνουµε την απάντηση «Και τι δουλειά κάνεις;». Υπάρχει µια διάχυτη υποτίµηση. Ενίοτε και στο στενό περιβάλλον. Σαν να είµαστε άεργοι χοµπίστες υποχρεωµένοι να προσφέρουµε διασκέδαση µε πενιχρές ή ανύπαρκτες αµοιβές.
“Μου αρέσει, να ανακαλύπτω κάθε φορά το νησί από την αρχή”
- Αν κάποιος ξένος συνάδελφος σας, σας ζητούσε να του υποδείξετε τ’ αγαπηµένα µέρη στην Κρήτη και να τον ξεναγήσετε το Ηράκλειο, ποια θα του συστήνατε;
Τον νότο και το Λιβυκό. Από εκεί και πέρα νοµίζω πως θα το ανακάλυπτα ξανά µαζί του. Μου αρέσει, όποτε έρχοµαι, να ανακαλύπτω κάθε φορά το νησί από την αρχή.