«Ήταν εκεί με τα πολεμοφόδια να σκοτώσουνε, αν δεν θέλαν να πουν οι γυναίκες πού ‘ναι οι άντρες και πού ‘ναι τα τουφέκια τωνε. Αλλά δεν μίλησε καμιά. Δεν είπε τίποτα». Η Πηνελόπη Κωστάκη-Γρυντάκη ήταν μικρό κορίτσι όταν οι Γερμανοί κύκλωσαν το χωριό της, την Καλή Συκιά Ρεθύμνου, και έκαψαν γυναίκες ζωντανές γιατί δεν μαρτυρούσαν τα κρυσφύγετα των αντρών.
Ογδόντα έξι ετών σήμερα, η Πηνελόπη είναι μια από τις επιζήσασες που εξιστορούν βιώματα που δεν ξεχνιούνται ποτέ στο ντοκιμαντέρ «ΑΛΗΣΜΟΝΗΤΑ» των Γερμανίδων Barbara Englert και Leonie Englert για την Κατοχή στην Κρήτη.
Το ντοκιμαντέρ (πρωτότυπος γερμανικός τίτλος EINGEBRANNT) προβάλλεται αύριο, Παρασκευή 14 Σεπτεμβρίου στις 9 το βράδυ στο Πάρκο Γεωργιάδη.
Πολύ συχνά η ύπαρξη των γυναικών, η συνεισφορά, οι εμπειρίες, οι φωνές τους αποσιωπώνται στην Ιστορία. Έτσι και οι γυναίκες στην Κρήτη, δεν εμφανίζονται σχεδόν καθόλου στην ιστοριογραφία, παρότι ήταν αυτές που αντιστάθηκαν πρώτες στη γερμανική κυριαρχία. Το ντοκιμαντέρ «ΑΛΗΣΜΟΝΗΤΑ» αφηγείται την ιστορία της Κατοχής από την πλευρά των γυναικών, αναδεικνύοντας πτυχές που ελάχιστα έχουν ερευνηθεί.
Σε αλλεπάλληλα ταξίδια τους στην Κρήτη από την άνοιξη του 2016 ώς το φθινόπωρο του 2018, οι σκηνοθέτριες Barbara Englert και Leonie Englert πήραν συνεντεύξεις από περισσότερες από 40 επιζήσασες της Κατοχής, ηλικίας σήμερα 80 έως 100 ετών. Όπως σημειώνει η Leonie Englert: «Για μας είναι πολύ σημαντικό να μιλάμε για τα εγκλήματα πολέμου της γερμανικής Βέρμαχτ και των ταγμάτων SS που έγιναν στην Κρήτη πριν κατακλυστεί από Γερμανούς τουρίστες». Στο δίωρης διάρκειας ντοκιμαντέρ που προέκυψε από το πολύωρο υλικό εμφανίζονται είκοσι δύο από τις γυναίκες.
Με αμεσότητα και διαύγεια που συγκλονίζει, οι επιζήσασες εξιστορούν τις εκτελέσεις και το κάψιμο των χωριών, την ορφάνια, την πείνα, τα καταναγκαστικά έργα, τον εκτοπισμό, το φόβο που δεν έφυγε ποτέ από μέσα τους. Διηγούνται ακόμη τον καθημερινό αγώνα τους για επιβίωση, τις πράξεις αντίστασής τους κατά των Γερμανών, την αλληλεγγύη μεταξύ τους και θίγουν το ρόλο των δωσίλογων στις φρικαλεότητες που διέπραξαν οι Γερμανοί.
Τα όσα αφηγούνται οι γυναίκες αλλά κι όσα μένουν «αδιήγητα», αναβιώνουν με ευρηματικό τρόπο μέσα από σκηνές κουκλοθεάτρου που γυρίστηκαν στα μέρη που συνέβησαν τα γεγονότα. Τις κούκλες κατασκεύασε και εμψυχώνει η ομάδα κουκλοθεάτρου “Φύρδην Μίγδην” της Ζωής Βλάσση και Νατάσσας Ταπάκη από το Ρέθυμνο. Στην ταινία συνεργάζεται επίσης η κολλεκτίβα φωτογράφων και εικονοληπτών Obscura Lab από το Ρέθυμνο.
Το ντοκιμαντέρ παρουσιάζεται με τη μορφή περφόρμανς: Αποσπάσματα από το ποίημα «Κατάσταση Πολιορκίας» της Ρένας Χατζηδάκη απαγγέλλονται ζωντανά, οι οθόνες προβολής ανοίγουν και οι εικόνες πέφτουν πάνω στους θεατές. «Μια προσπάθεια ν’ αγγίξουμε την Ιστορία» λέει η Barbara Englert.
Το ντοκιμαντέρ προβάλλεται με αγγλικούς υπότιτλους.
Η ταινία συγχρηματοδοτήθηκε μέσω του Crowdfunding-Initiative του Aventis Foundation και του Πολιτιστικού Ταμείου Frankfurt RheinMain. Έκανε πρεμιέρα τον περασμένο Ιανούαριο στην Φρανκφούρτη όπου γνώρισε θερμή υποδοχή από κοινό και Τύπο. Μεταξύ άλλων, το Journal Frankfurt έγραψε: “Δεν ακουγόταν ούτε ανάσα όταν οι εκατοντάχρονες επιζήσασες αφηγούνταν πώς ξεκίνησε η τυραννία, τότε που «οι Γερμανοί αλεξιπτωτιστές έπεφταν σαν βροχή από τα αεροπλάνα» ή όταν γινόταν ξεκάθαρο μέσα από τις ιστορίες τους ότι οι «Γερμανοί δεν είχαν μέσα τους ανθρώπου αίμα»”.
Διοργανωτές: be-frankfurt και Obscura Lab.
Με την υποστήριξη του γερμανικού Υπουργείου Εξωτερικών.
Με την ευγενική υποστήριξη: Kulturamt Frankfurt am Main, Stiftung Frauen in Europa, Rudolf Augstein Stiftung, Stiftung Citoyen, Sparda Bank.