Ένα βιβλίο που απευθύνεται σε κάθε ανήσυχο πολίτη του καιρού μας, κυκλοφορεί από τις Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, με την υπογραφή του σπουδαίου καθηγητή Στέφανου Τραχανά.
Τίτλος του «Ο Κύκλος-Επιστήμη και Δημοκρατία σε ανήσυχους καιρούς» κι έρχεται για να υποστηρίξει τη βασιμότητα μιας σειράς ερωτημάτων που απασχολούν τον σύγχρονο και σκεπττόμενο άνθρωπο.
Ενδιαφέρον παρουσιάζει και το σχέδιο του εξωφύλλου που παραπέμπει στον κύκλο της Βιέννης-ως κορυφαία-έκφραση του πνεύματος της επιστήμης-και στο ναζιστικό σκοτάδι που τον έκλεινε από παντού.
Πώς συμβαίνει και σε μια εποχή υποτιθέμενου θριάμβου της επιστήμης, ένας διαρκώς μεγαλύτερος αριθμός ανθρώπων να παραδίδονται χωρίς αντίσταση στις πιο ακραίες μορφές ανορθολογισμού και ψευδοεπιστήμης;
Και πώς συμβαίνει επίσης, η πιο επιτυχημένη επιστημονική θεωρία όλων των εποχών-η κβαντομηχανική-να χρησιμοποιείται σήμερα ως το κατ’ εξοχήν εργαλείο χειραγώγησης και εξαπάτησης εκατοντάδων εκατομμυρίων ανθρώπων σε όλο τον κόσμο, κάτω από τη «σημαία» της περίφημης Νέας Εποχής (New Age) και του ανατολικού μυστικισμού που πάει μαζί της;
Και μάλιστα η «βιομηχανία» αυτή να έχει την ενεργό υποστήριξη ενός αυξανόμενου αριθμού πανεπιστημιακών καθηγητών στις ΗΠΑ και όχι μόνο; Πώς τελικά συνέβη και, ενώ η επιστημονική επανάσταση του 17ου αιώνα οδήγησε στον Διαφωτισμό, στην κατάργηση των «ελέω θεού» καθεστώτων και τελικά στην εγκαθίδρυση των δημοκρατικών πολιτευμάτων, η επιστημονική επανάσταση των αρχών του 20ού αιώνα να βρίσκει σήμερα απέναντί της ένα διογκούμενο ρεύμα εχθρότητας απέναντι στο ίδιο το πνεύμα της επιστήμης;
Η γιαγιά πήρε εξιτήριο και είναι μια χαρά
Και είναι άραγε τυχαίο ότι αυτή η διανοητική εχθρότητα προς τη θεμελιώδη επιστήμη και τον Διαφωτισμό, που βρίσκεται σήμερα σε έξαρση στις δημοκρατικές χώρες-αλλά και η μαζική απήχηση του ανορθολογισμού και της ψευδοεπιστήμης-έχει χτυπητές ομοιότητες με αντίστοιχα φαινόμενα που κυριάρχησαν στη μεσοπολεμική Γερμανία;
Τελικά, γιατί η θεμελιώδης επιστήμη άνθησε-σύμφωνα με τον ιστορικό της επιστήμης Τόμας Κουν – «μόνο στους πολιτισμούς που προέρχονται από την αρχαία Ελλάδα»; Δηλαδή μόνο στους πολιτισμούς που πήραν πάνω τους το στοίχημα της δημοκρατίας και το έφεραν ως εδώ;
Και αν όντως επιστήμη και δημοκρατία πήγαιναν πάντα μαζί, μήπως η εχθρότητα προς την επιστήμη-η εχθρότητα όχι προς τις τεχνολογικές εφαρμογές της, αλλά προς το ίδιο το πνεύμα της επιστήμης, τον ριζικό αντιδογματισμό της– ήταν πάντα ένα κακό σημάδι για το μέλλον της δημοκρατίας της ίδιας;
Τούτο το βιβλίο γράφτηκε κυρίως για να υποστηρίξει τη βασιμότητα αυτών των ερωτημάτων, με τα αναγκαία τεκμήρια, και απλώς να υπαινιχθεί πιθανές απαντήσεις τους.