Δύο ιδιαίτερες εκθέσεις ανοίγουν τις πύλες τους αύριο, Παρασκευή 5 Ιουλίου, στην αίθουσα «Βρανά» στα κτίρια της Μονής Παναγίας Γκουβερνιώτισσας. Η Ιερά Μητρόπολης Πέτρας και Χερρονήσου, ο Δήμος Χερσονήσου και ο Οργανισμός Πολιτισμού και Ανάπτυξης Ποταμιών «Γκουβερνιώτισσα» συνδιοργανώνουν έκθεση με τον τίτλο «τα τάματα των εκκλησιών μας».
Τα τάματα είναι μια πανάρχαια συνήθεια των πιστών (πριν ακόμη την ύπαρξη του Χριστιανισμού), που έφτασε μέχρι τις μέρες μας. Στην αρχαία Ελλάδα συνήθιζαν να εναποθέτουν στα ιερά τους και στα αγάλματά τους ομοιώματα πασχόντων μελών. Τα αρχαία μαρμάρινα ή πήλινα αναθήματα που απεικονίζουν μέλη του ανθρώπινου σώματος έγιναν στη σύγχρονη εποχή κέρινα ομοιώματα ή απεικονίσεις τους σε μέταλλο.
Με το τάμα ο πιστός παρακαλεί έναν Άγιο, να του πραγματοποιήσει μια επιθυμία, υποσχόμενος να του το ανταποδώσει με την προσφορά ενός αντικειμένου.
Το τάμα βέβαια, μπορεί να είναι κάτι πολύ απλό και ανάλογα με την οικονομική δυνατότητα του πιστού. Το σύνηθες είναι να «τάξει» μία λαμπάδα «ίσαμε το μπόι του» , να νηστέψει για κάποιο διάστημα ή να δώσει στο παιδί του το όνομα του Αγίου, να κρεμάσει στην εικόνα του Αγίου ή της Αγίας χρυσαφικά κ.λ.π.
Το τάμα αποτελεί απόδειξη της πίστης και της ευλάβειας του αφιερωτή αφού θεωρεί πως η προσευχή του προς τον Άγιο θα εισακουστεί.
Μερικές φορές θεωρείται ζωντανή απόδειξη του θαύματος. Έτσι, δεκάδες είναι «Τα τάματα των Εκκλησιών μας », που εκτίθενται στην αίθουσα των κτιρίων του μοναστηριακού συγκροτήματος της Γκουβερνιώτισσας.
Τα εκθέματα προέρχονται από τη συλλογή ταμάτων της Παναγίας Γκουβερνιώτισσας και ορισμένα κέρινα, από τη συλλογή της Ιεράς Μονής Αγίας Μαρίνας της Βόνης.
Εικαστικές δημιουργίες
Στον ίδιο χώρο φιλοξενείται επίσης η εικαστική έκθεση με θέμα το «Τάμα» της Χρύσας Βαθιανάκη. Πρόκειται για μια ενδιαφέρουσα πρόταση της εικαστικού, που οδηγεί σε μια διαφορετική ανάγνωση των «αφιερωμάτων», τα οποία καθίστανται, φορείς μηνυμάτων με έντονο συμβολισμό.
Όπως γράφει η ιστορικός Τέχνης Χριστίνα Λίτινα: «Η Χρύσα χρησιμοποιεί αρχέγονα στοιχεία της λατρευτικής μας παράδοσης όπως το κερί, το ανάθημα, το ξύλο στα οποία ωστόσο αποδίδει μια δοξαστική οικουμενικότητα που υπερβαίνει τα δογματικά όρια της Ορθοδοξίας.
Τα έργα της Χρύσας Βαθιανάκη είναι τα ίδια αναθηματικά στη φύση τους και ως τέτοια αποτελούν αναγνώριση αλλά και ανταπόδοση της έμπνευσης και του ταλέντου που της έχει δοθεί. Τα γήινα υλικά των έργων της ενώ λειτουργούν ως σύμβολα της εύθραυστης ανθρώπινης ύπαρξης και καθημερινού μόχθου, κουβαλούν όμως παράλληλα δύναμη, αντοχή, προσαρμοστικότητα. Αν μια αίσθηση παίρνει ο επισκέπτης από την παρούσα έκθεση της Χρύσας θα είναι σίγουρα η ελπιδοφόρα διαχρονικότητα που τόσο αναζωογονητικά και γενναιόδωρα διατρέχει την ορθόδοξη πίστη μας».
Σημειώνεται πως ο επισκέπτης του μοναστηριακού συγκροτήματος, εκτός από τις εκπληκτικές τοιχογραφίες του 14ου αιώνα στον ιερό ναό της Παναγίας, μπορεί να θαυμάσει τις εκθέσεις Εκκλησιαστικών κειμηλίων, λαογραφίας και παλιάς φωτογραφίας που λειτουργούν σε μόνιμη βάση.