Μία σπουδαία προσωπικότητα της ελληνικής μουσικής, με τεράστια εθνική προσφορά, ο Χριστόδουλος Χάλαρης, απεβίωσε χθες σε ηλικία 72 ετών στο ΝΙΜΤΣ Στρατιωτικό Νοσοκομείο όπου νοσηλευόταν.
Ο μουσικοσυνθέτης και μουσικολόγος που ανέδειξε την ομορφιά και την ποιότητα της βυζαντινής μουσικής αν και γεννήθηκε στις 21 Νοεμβρίου 1946 στην Αθήνα μεγάλωσε στο νησί μας, σε κρητική οικογένεια παραδοσιακών μουσικών.
Από νεαρή ηλικία παρακολούθησε μαθήματα βυζαντινής μουσικής. Από το 1964 εγκαταστάθηκε στο Παρίσι και σπούδασε μαθηματικά, κυβερνητική και μουσικό αυτοματισμό (École Pratique des Hautes Etudes).
Το 1969 επέστρεψε στην Ελλάδα και άρχισε να ερευνά σε βάθος τη βυζαντινή μουσική.
Η διδακτορική του διατριβή (Παν/μιο του Βενσέν) είχε ως θέμα τη δομική ανάλυση της βυζαντινής μουσικής. Το 1970 έγινε μέλος του Παρισινού «Κέντρου Μαθηματικών Σπουδών Μουσικού Αυτοματισμού».
Στην Ελλάδα, ίδρυσε την «Ορχήστρα παλαιών παραδοσιακών και πρωτότυπων Οργάνων», κατασκευάζοντας πολλά από αυτά τα όργανα μόνος του και παρουσίασε την «Κοσμική βυζαντινή μουσική». Η 17μελής ορχήστρα του, μετονομασμένη σε «Ορχήστρα λεπτών οργάνων αρχαίου και βυζαντινού ρεπερτορίου», λειτούργησε για αρκετό διάστημα υπό την αιγίδα της Τράπεζας Μακεδονίας-Θράκης.
Παράλληλα ο Χριστόδουλος Χάλαρης στη δεκαετία του 1980 δημιούργησε τη δισκογραφική εταιρεία «Οrata», η οποία έχει στον κατάλογό της σημαντικά έργα της βυζαντινής περιόδου, που ηχογραφήθηκαν υπό την εποπτεία του και συνάντησαν διεθνή αποδοχή.
Ο ίδιος διέθεσε μεγάλο μέρος του χρόνου και των χρημάτων του για να ανακαλύψει και να αποκρυπτογραφήσει – ως έργο ζωής – χειρόγραφα μεσαιωνικής βυζαντινής μουσικής, που βρίσκονται στην κατοχή του.
Επίσης, δημιούργησε στη Θεσ/νίκη το Μουσείο Αρχαίων και Βυζαντινών Οργάνων, τα οποία επανακατασκεύασε με τη μέγιστη δυνατή ακρίβεια μέσα από παραστάσεις αγγείων και άλλες διαθέσιμες πηγές.
Ο Χριστόδουλος Χάλαρης υπήρξε επί δεκαετίες και ένας εναργέστατος ερευνητής μουσικολόγος με σχεδόν αποκλειστικό αντικείμενο τη βυζαντινή μουσική. Καρπός αυτής της μακράς και επίπονης έρευνάς του είναι – μεταξύ άλλων – το τρίτομο σύγγραμμα «Η ιστορία της αρχαίας ελληνικής και της βυζαντινής μουσικής».
Ο “Ερωτόκριτος” με τον Νίκο Ξυλούρη
Η πρώτη ολοκληρωμένη δουλειά του συνθέτη είχε ως βασικό ερμηνευτή τον «Αρχάγγελο της Κρήτης». Πρόκειται για τον «Τροπικό της Παρθένου», ο οποίος κυκλοφόρησε προς το τέλος του 1973, πάνω σε στίχους του Γιάννη Κακουλίδη, ενώ συμμετείχαν ακόμη η Δάφνη Ζούνη και ο ίδιος ο Χάλαρης.
Για την επικρατούσα όμως σήμερα εκτέλεση αλλά και την προβολή του μελοποιημένου Ερωτόκριτου στο ευρύ κοινό, καθοριστικό ρόλο έπαιξε ο Νίκος Ξυλούρης και η ενορχήστρωση του Χριστόδουλου Χάλαρη, βασισμένη πάνω και σε παλιά μουσικά κρητικά μοτίβα, όπως τα θυμόταν ο Νίκος Ξυλούρης, στον ομώνυμο δίσκο.
Ήταν Πάσχα του 1976, όταν το μεγάλο όνειρο του Νίκου Ξυλούρη γίνεται πραγματικότητα.
Για πρώτη φορά κυκλοφορεί στο βινύλιο ως «αυτόνομο» έργο ο «Ερωτόκριτος» του Βιτσέντζου Κορνάρου, το θρυλικό ποίημα του Κρητικού ποιητή.
Επιλέγονται τα καλύτερα μέρη αυτού του αριστουργήματος και ο Χριστόδουλος Χάλαρης αναλαμβάνει να τα ενορχηστρώσει, παραδίδοντας ένα πραγματικά μνημειώδες έργο στον ελληνικό πολιτισμό.
Μαζί με τον Ξυλούρη, τα πάθη και τους καημούς του Ερωτόκριτου και της Αρετούσας τραγουδά η Τάνια Τσανακλίδου…