«…Το 2024 θα πρέπει να θεωρηθεί έτος μεταβατικό για το Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα την αρρυθμία που παρατηρήθηκε στο θερινό ωράριο λειτουργίας, καθώς καθυστέρησε η έγκριση του ωρομισθίου προσωπικού, η οποία θεραπεύθηκε. Δυσλειτουργίες αναφύονται πάντοτε, το ζήτημα είναι πόσο άμεσα και πόσο αποτελεσματικά τις διαχειριζόμαστε».
Αυτά τονίζει χαρακτηριστικά η υπουργός Πολιτισμού, κ. Λίνα Μενδώνη, στη συνέντευξη που παραχώρησε στην «Πατρίς» για τα προβλήματα που υπάρχουν στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου, ενόψει της τριήμερης καθόδου της στην Κρήτη, όπου θα πραγματοποιήσει επαφές σε Ηράκλειο και Λασίθι για τα σημαντικά θέματα που άπτονται της αρμοδιότητάς της.
Η υπουργός επισημαίνει ακόμα: «Ηδη το Μουσείο στη νέα του μορφή έχει επιτύχει πολλά, όπως για παράδειγμα ιδιωτικές χορηγίες ή την ένταξή του στη διαδρομή του Συμβουλίου της Ευρώπης “Inter Vitis”, που στο πρότερο διοικητικό status θα απαιτούσε πολύ χρόνο και βαριές διαδικασίες».
Παράλληλα αναφέρεται στην καθυστέρηση του οργανισμού, που θα επέλυε, μετά τη μετατροπή του σε ΝΠΔΔ, μαζί με τα άλλα πέντε μεγάλα μουσεία, καθώς, όπως τονίζει, «απαιτείται συνεργασία περισσότερων υπουργείων και στην περίπτωση των Προεδρικών Διαταγμάτων των Οργανισμών Λειτουργίας τους και Συμβούλιο της Επικρατείας».
Η κ. Μενδώνη μιλά ακόμα για τον κλειστό όροφο στο Μουσείο που προκρίθηκε ως λύση για να διευθετηθεί το θέμα του ωραρίου, διευκρινίζοντας ότι είναι κλειστές ορισμένες μόνο αίθουσες- όχι όλες-, ενώ τονίζει «είναι για προσωρινή στάθμιση δύο αντικρουόμενων και απαιτητικών ζητουμένων. Αυτό που μπορώ να πω είναι ότι το θέμα σύντομα μπορεί να επιλυθεί».
Ακόμα απαντά για το τι πρόκειται να γίνει για τα θέματα καθαριότητας και του ανελκυστήρα στο Μουσείο. Η υπουργός κάνει αναφορά στο θέμα της προετοιμασίας για την ένταξη του αρχαιολογικού χώρου της Κνωσού στον Κατάλογο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO, υπογραμμίζοντας ότι οφείλουμε να φροντίσουμε την αντιμετώπιση των χρόνιων εκκρεμοτήτων, όπως η ριζική αναμόρφωση του περιβάλλοντος χώρου της Κνωσού, ο οποίος με τη σημερινή του μορφή δεν ανταποκρίνεται στην ακτινοβολία του αρχαιολογικού συνόλου.
Για το θέμα των Ενετικών Τειχών και των Νεωρίων τονίζει ότι «σε συνεργασία με τον Δήμο Ηρακλείου και την Περιφέρεια θα αναζητήσουμε τους αναγκαίους πόρους στα διαθέσιμα χρηματοδοτικά εργαλεία». Η κ. Μενδώνη απαντά ακόμα για τις ανασκαφές στο νέο αεροδρόμιο, για την εικόνα της κρήνης Μοροζίνι κατά τη διάρκεια πανηγυρισμών μετά από ποδοσφαιρικό αγώνα, για το νέο μουσείο Αγίου Νικολάου, το οποίο θα εγκαινιάσει σε πλήρη πλέον λειτουργία, και το θέμα των εργασιών στο Δικταίο Άντρο.
«Το 2024 θα πρέπει να θεωρηθεί έτος μεταβατικό για το Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου»
-Προσφάτως δημιουργήθηκε μεγάλο θέμα με το ωράριο στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου. Ο Οργανισμός που θα επέλυε, μετά τη μετατροπή του σε ΝΠΔΔ, μαζί με τα άλλα πέντε μεγάλα μουσεία, τέτοια ζητήματα ακόμα δεν έχει συσταθεί. Υπάρχει κάποια εξέλιξη σε σχέση με αυτό, ώστε να μην ξαναδημιουργηθεί πρόβλημα;
-Ο μετασχηματισμός του Αρχαιολογικού Μουσείου Ηρακλείου σε Νομικό Πρόσωπο Δημοσίου Δικαίου ήταν επιβεβλημένος, ώστε να λειτουργεί με την αναγκαία αυτοτέλεια και ευελιξία, οργανωτική και οικονομική, που επιβάλλει η αποστολή του. Ήδη το Μουσείο στη νέα του μορφή έχει επιτύχει πολλά, όπως για παράδειγμα ιδιωτικές χορηγίες ή την ένταξή του στη διαδρομή του Συμβουλίου της Ευρώπης “Inter Vitis”, που στο πρότερο διοικητικό status θα απαιτούσε πολύ χρόνο και βαριές διαδικασίες.
Καθώς τα πέντε Μουσεία από την 1η Ιανουαρίου λειτουργούν αυτοτελώς, χωρίς να έχει εκδοθεί το σύνολο της δευτερογενούς νομοθεσίας, καθώς απαιτείται συνε- ργασία περισσότερων υπουργείων και στην περίπτωση των Προεδρικών Διαταγμάτων των Οργανισμών Λειτουργίας τους και Συμβούλιο της Επικρατείας, το 2024 θα πρέπει να θεωρηθεί έτος μεταβατικό. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα την αρρυθμία που παρατηρήθηκε στο θερινό ωράριο λειτουργίας, καθώς καθυστέρησε η έγκριση του ωρομισθίου προσωπικού, η οποία θεραπεύθηκε.
Το Μουσείο λειτουργεί καθημερινά από τις 8.00 έως τις 20.00, ενώ τις Τετάρτες από τις 13.00 έως τις 20.00, χάρη στην πρόσληψη 38 ημερήσιων φυλάκων και δύο νυχτοφυλάκων. Δυσλειτουργίες αναφύονται πάντοτε, το ζήτημα είναι πόσο άμεσα και πόσο αποτελεσματικά τις διαχειριζόμαστε.
Για κλειστές αίθουσες
-Υπάρχει πλήθος διαμαρτυριών, όπως αποτυπώνεται και στο βιβλίο επισκεπτών του Μουσείου, γιατί, ενώ επελέγη η λύση του κλειστού πάνω ορόφου, που φιλοξενεί τα ευρήματα των ιστορικών χρόνων από ολόκληρη την Κρήτη, έναντι της διεύρυνσης του ωραρίου, παραμένει ολόκληρο το εισιτήριο. Πώς νομίζετε ότι μπορεί να λυθεί αυτό το πρόβλημα;
-Κατανοώ τις διαμαρτυρίες αυτές -το Υπουργείο Πολιτισμού και οι υπηρεσίες του είναι ιδιαίτερα ευαίσθητες σε παρόμοιες αιτιάσεις. Πρέπει να διευκρινιστεί ότι είναι κλειστές ορισμένες μόνο αίθουσες -όχι όλες- του πάνω ορόφου. Αυτό μπορεί να συμβεί και συμβαίνει σε οποιοδήποτε μουσείο, ελληνικό ή μη. Αυτό δεν σημαίνει ότι μας ικανοποιεί. Είναι για προσωρινή στάθμιση δύο αντικρουόμενων και απαιτητικών ζητουμένων. Αυτό που μπορώ να πω είναι ότι το θέμα σύντομα μπορεί να επιλυθεί.
Καθαριότητα και ανελκυστήρας
-Επίσης καταγράφονται σημαντικά προβλήματα στη λειτουργία του Αρχαιολογικού Μουσείου, όπως η μη λειτουργία ασανσέρ, με αποτέλεσμα πλήθος διαμαρτυριών από ηλικιωμένους και ΑμεΑ, αλλά και το μείζον θέμα της καθαριότητας. Πώς θα αντιμετωπιστούν αυτά τα σημαντικά θέματα;
-Όσον αφορά την καθαριότητα, το Μουσείο είχε πάντοτε τον τρόπο να διασφαλίζει και την υγιεινή και την ευταξία του, ακόμη και εκ των ενόντων. Σήμερα διαθέτει τα αναγκαία συνεργεία που έχουν αναλάβει εξ ολοκλήρου την καθαριότητά του και δεν υφίσταται σχετικό ζήτημα. Ο ανελκυστήρας των ΑμεΑ πράγματι παρουσίασε στο παρελθόν βλάβες που προκάλεσαν τη σχεδόν στιγμιαία ακινητοποίησή του.
Όλες, όμως, επιδιορθώθηκαν αμέσως και δεν επέφεραν τη μακρά ακινησία του. Ξέρετε, σε μουσεία, όπως του Ηρακλείου, που δέχονται τέτοιον αριθμό επισκεπτών, ακόμη και παρόμοια περιστατικά είναι μέσα στο πρόγραμμα. Ο ανελκυστήρας είναι μηχάνημα που καταπονείται περισσότερο απ’ ό,τι πρέπει για να ικανοποιήσει την αυξημένη ζήτηση. Επίσης, λόγω της αυξημένης ζήτησης, έχει ανάγκη πιο τακτικής συντήρησης για να εξασφαλίζεται η ασφάλεια των επισκεπτών.
Ας μην δημιουργούμε εντυπώσεις, αυτό που μετρά είναι η αμεσότητα της ανταπόκρισης σε ένα πρόβλημα και η οριστική αντιμετώπισή του. Τα ίδια προβλήματα αντιμετώπιζε ο ανελκυστήρας και με το προηγούμενο διοικητικό καθεστώς του Μουσείου. Το ξεχάσαμε; Η διαφορά είναι ότι πριν η λύση απαιτούσε πολύ περισσότερο χρόνο και περισσότερη γραφειοκρατία.
Τι αναφέρει επίσης για τα Νεώρια-Ενετικά Τείχη
«Οφείλουμε να φροντίσουμε την αντιμετώπιση των χρόνιων εκκρεμοτήτων, όπως τη ριζική αναμόρφωση του περιβάλλοντος χώρου της Κνωσού»
-Με μεγάλη ανακούφιση περιμένει το Ηράκλειο την υπογραφή της Προγραμματικής Σύμβασης μεταξύ Υπουργείου Πολιτισμού και Δήμου Ηρακλείου, η οποία θα καταλήγει σε παραχώρηση προς τον Δήμο των Ενετικών Τειχών της πόλης. Ωστόσο υπάρχει ένα ιδιαίτερα ευαίσθητο θέμα που αφορά το ποιος θα καλύπτει οικονομικά το κόστος των παρεμβάσεων που απαιτούνται, ώστε ο χώρος των τειχών να συντηρηθεί, να είναι προσβάσιμος και λειτουργικός. Θα θέλαμε να μας ενημερώσετε για την εξέλιξη της κρίσιμης υπόθεσης του θέματος της ανάδειξης των Νεωρίων…
-Η Προγραμματική Σύμβαση αποτελεί την κατάληξη μιας επίπονης προσπάθειας και μιας σταθερής συνεργασίας με τον Δήμο Ηρακλείου και αφορά στην αποκατάσταση, τη συντήρηση και την ανάδειξη των Ενετικών Τειχών. Η χρηματοδότηση των επιμέρους δράσεων και έργων αντλείται, όπως σε κάθε ανάλογη προγραμματική συμφωνία, από διάφορες πηγές: τα συγχρηματοδοτούμενα ευρωπαϊκά προγράμματα, ίδιους πόρους του Δήμου και εθνικούς πόρους, αλλά και ίδιους πόρους.
Αυτά θα μας απασχολήσουν και στην συνάντησή μας με τον δήμαρχο Αλέξη Καλοκαιρινό. Όσον αφορά τη στερέωση και την ανάδειξη των Νεωρίων, η σχετική μελέτη έχει ήδη εγκριθεί από το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο και βρισκόμαστε στο στάδιο της έγκρισης των τευχών δημοπράτησης. Σε συνεργασία με τον Δήμο Ηρακλείου και την Περιφέρεια θα αναζητήσουμε τους αναγκαίους πόρους στα διαθέσιμα χρηματοδοτικά εργαλεία.
-Σε ποιο στάδιο βρίσκεται η προετοιμασία των εργασιών για την ένταξη του αρχαιολογικού χώρου της Κνωσού στον Κατάλογο Παγκόσμιας Κληρονομιάς, που είναι μια κορυφαία πράξη αναγνώρισης του Μινωικού Πολιτισμού;
-Η υποψηφιότητα αφορά έξι μνημεία: την Κνωσό, τη Φαιστό, τα Μάλια, το Ζάκρο, την Κυδωνία και τη Ζώμινθο. Πρόκειται για σειριακή υποψηφιότητα, με σκοπό να αναδείξει τη διασπορά των μινωικών ανακτόρων σε ολόκληρη την Κρήτη. Είναι γνωστό ότι για να εγγραφεί ένα μνημείο στον πιο επίζηλο κατάλογο πολιτισμού της ανθρωπότητας, οφείλει να πληροί αυστηρότατα κριτήρια. Απαιτείται, συνεπώς, άψογη προπαρασκευή.
Η σχετική προετοιμασία ξεκίνησε με τη συνεργασία της Περιφέρειας Κρήτης το 2019. Το 2022-2023 καταρτίστηκε το προκαταρκτικό σχέδιο διαχείρισης και εγκρίθηκε το 2023 από το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο. Τον περασμένο Σεπτέμβριο ο προκαταρκτικός φάκελος υποβλήθηκε στην UNESCO, ώστε να εξετασθεί κατά τη Γενική Συνέλευση της Επιτροπής Παγκόσμιας Κληρονομιάς του Οργανισμού το 2025. Συνεπώς, η υποβολή της υποψηφιότητας έχει ολοκληρωθεί. Όμως, οφείλουμε να φροντίσουμε την αντιμετώπιση των χρόνιων εκκρεμοτήτων, όπως τη ριζική αναμόρφωση του περιβάλλοντος χώρου της Κνωσού, ο οποίος με τη σημερινή του μορφή δεν ανταποκρίνεται στην ακτινοβολία του αρχαιολογικού συνόλου.
Νέο αεροδρόμιο
«Έχουν ανακαλυφθεί οικιστικά κατάλοιπα από διαδοχικές περιόδους, τα οποία ασφαλώς θα μελετηθούν συστηματικά, ενώ τα κάθε είδους και εποχής ευρήματα τεκμηριώνονται λεπτομερώς»
-Τι γίνεται σε σχέση με τις ανασκαφές στο νέο αεροδρόμιο; Υπάρχουν νέα ευρήματα που χρήζουν νέας επιστημονικής διερεύνησης;
-Η ανασκαφική έρευνα πραγματοποιείται στο εργοτάξιο του νέου αεροδρομίου και στις οδικές συνδέσεις του προς Χερσόνησο και Αρκαλοχώρι. Η Εφορεία Αρχαιοτήτων, για να αντεπεξέλθει στο αντικείμενό της, απασχολεί 124 άτομα, 29 επιστημονικό προσωπικό και 95 εργατοτεχνίτες, ενώ χρηματοδοτείται με 3.750.000 ευρώ.
Μέχρι στιγμής έχουν αποκαλυφθεί 50 αρχαίες θέσεις, με ευρήματα, τα παλαιότερα των οποίων ανατρέχουν στην πρωτομινωική εποχή. Έχουν ανακαλυφθεί οικιστικά κατάλοιπα από διαδοχικές περιόδους, τα οποία ασφαλώς θα μελετηθούν συστηματικά, ενώ τα κάθε είδους και εποχής ευρήματα τεκμηριώνονται λεπτομερώς. Στον υπό κατασκευή τερματικό σταθμό του νέου αεροδρομίου θα δημιουργηθεί επισκέψιμο μουσείο που θα φιλοξενεί ευρήματα που έφεραν στο φως οι ανασκαφές στον χώρο, αλλά και οι ανασκαφές της Εφορείας στην Πεδιάδα και τον Λύκτο.
Στη λεγόμενη εμπορική ζώνη του νέου αερολιμένα προβλέπεται να λειτουργεί υπαίθριο μουσείο, με κατασκευές βιοτεχνικής εγκατάστασης των ρωμαϊκών και βυζαντινών χρόνων. Η πολιτιστική κληρονομιά της Κρήτης θα υποδέχεται έτσι τον επισκέπτη κυριολεκτικά από την πρώτη στιγμή της άφιξής του στο νησί.
«Η κρήνη του Μοροζίνι είναι ένα μνημείο που βρίσκεται στην καρδιά της πόλης. Προφανώς δεν είναι δυνατός ο αποκλεισμός και η απόλυτη αστυνόμευση»
-Η πρόσφατη εικόνα μετά το τέλος ποδοσφαιρικού αγώνα, όταν οπαδοί σε ξέφρενη κατάσταση ανέβηκαν επάνω στο μνημείο των Λιονταριών, προκάλεσε αλγεινή εντύπωση στην τοπική κοινωνία. Θα θέλαμε ένα δικό σας σχόλιο και πώς κατά την άποψή σας θα πρέπει να προστατευθεί το μνημείο από αντίστοιχες επιδρομές;
-Μπορώ να κατανοήσω τον ενθουσιασμό για μια νίκη σε έναν αγώνα, αλλά, όπως επισημαίνετε, δεν χρειάζεται να φτάσει μέχρι την πρόσκαιρη, έστω, ανάβαση σε ένα εμβληματικό μνημείο. Η κρήνη του Μοροζίνι είναι ένα μνημείο που βρίσκεται στην καρδιά της πόλης. Προφανώς δεν είναι δυνατός ο αποκλεισμός και η απόλυτη αστυνόμευση.
Για να χρησιμοποιήσω μια αναλογία, μπαίνουν κιγκλιδώματα στη Φοντάνα ντι Τρέβι; Είναι ζήτημα νοοτροπίας, ατομικής και συλλογικής. Η αναφορά σας στην αποδοκιμασία της τοπικής κοινωνίας δείχνει νομίζω τον δρόμο για το πώς καλλιεργείται ο σεβασμός στο παρελθόν μας, είναι οι πολίτες του Ηρακλείου εκείνοι που πρέπει να απομονώσουν απερίφραστα παρόμοιες συμπεριφορές
«Ο Άγιος Νικόλαος, το Λασίθι, η Κρήτη διαθέτουν πλέον ένα ακόμη μουσείο-καύχημα»
-Εγκαινιάζετε την Τετάρτη 5 Ιουνίου, σε πλήρη λειτουργία, το Αρχαιολογικό Μουσείο Αγίου Νικολάου, μετά από μία και πλέον δεκαετία που παρέμεινε κλειστό. Τι καινούριο φέρνει σε σχέση με τη μουσειολογική μελέτη και τα ευρήματα;
-Το Αρχαιολογικό Μουσείο Αγίου Νικολάου άνοιξε πέρσι τις πύλες του, μετά από μια ολόκληρη δωδεκαετία, και τώρα τελούμε τα επίσημα εγκαίνια. Διαθέτει πλέον διπλάσια επιφάνεια, κάτι που σημαίνει πολύ περισσότερα ευρήματα, από την ανατολική Κρήτη της νεολιθικής έως και της ρωμαϊκής περιόδου, στις προθήκες του, αλλά και καινοτόμες ψηφιακές εφαρμογές που προσφέρουν ολοκληρωμένη εμπειρία. Πληροί όλες τις σύγχρονες μουσειολογικές και μουσειογραφικές προδιαγραφές και είναι πλήρως προσβάσιμο από όλους. Έχουμε, συνεπώς, να κάνουμε με ένα εντελώς διαφορετικό μουσείο που, αφενός, είναι πολύ φιλικότερο στον επισκέπτη και, αφετέρου, φέρνει στο φως απρόσιτους μέχρι σήμερα στο ευρύ κοινό θησαυρούς. Ο Άγιος Νικόλαος, το Λασίθι, η Κρήτη διαθέτουν πλέον ένα ακόμη μουσείο-καύχημα και έχουν να αντλήσουν πολλά οφέλη από την επαναλειτουργία του.
«Σε σύσκεψη οι τελικές αποφάσεις
για το Δικταίο Άντρο»
-Η τοπική κοινωνία στο Οροπεδίου Λασιθίου εκφράζει την αγωνία της να μην κλείσει στη διάρκεια της τουριστικής περιόδου το Δικταίο Άντρο, προκειμένου να εκτελεστούν με ασφάλεια οι εργασίες βραχοστερέωσης, στο πλαίσιο του μεγάλου έργου «Βελτίωση Προσβασιμότητας και Αναβάθμιση Υποδομών». Υπάρχει κάποια απάντηση για το θέμα αυτό;
-Τον παρελθόντα Μάρτιο υπεγράφησαν με την Περιφέρεια Κρήτης και τον Δήμο Οροπεδίου πέντε προγραμματικές συμβάσεις, προϋπολογισμού 15 εκατομμυρίων ευρώ, για τη βραχοστερέωση και τον φωτισμό του σπηλαίου, τη διαμόρφωση διαδρομής προς αυτό και την κατασκευή αναβατορίου για να εξασφαλίζεται η πρόσβαση σε ΑμεΑ, πρωτίστως, αλλά και σε εγκύους, σε ανθρώπους που υποφέρουν από αναπνευστικά ή καρδιακά προβλήματα ή είναι προχωρημένης ηλικίας, γενικά σε εμποδιζόμενα άτομα.
Πρόκειται για εξαιρετικά σύνθετες εργασίες, πραγματικά πρωτότυπες σε διεθνή κλίμακα, που, επιπλέον, πρέπει να αποπερατωθούν εντός ασφυκτικών χρονοδιαγραμμάτων. Συμμερίζομαι πλήρως την αγωνία της τοπικής κοινωνίας, την ανησυχία τους ότι θα χαθούν έσοδα, αν κλείσει αύριο το πρωί το σπήλαιο.
Όμως το έργο πρέπει να γίνει, ώστε το Δικταίο Άντρο να αποδοθεί στο κοινό με πολύ περισσότερες ευκολίες και πολύ περισσότερες δυνατότητες φιλοξενίας και ξενάγησης επισκεπτών. Αυτό είναι βέβαιο ότι θα προσφέρει στο αμεσότατο μέλλον πολύ περισσότερα έσοδα, άρα θα ενισχύσει πολλαπλασιαστικά την τοπική οικονομία. Στην επίσκεψή μας στην Κρήτη έχουμε ορίσει μια σύσκεψη με τη συμμετοχή όλων των εμπλεκομένων φορέων, για να παρθούν οι τελικές αποφάσεις.
Όλο το Πρόγραμμα
Στην Κρήτη από σήμερα για 3ήμερη επίσκεψη
Στην Κρήτη θα βρίσκεται από σήμερα,
Τετάρτη 5, έως και την Παρασκευή, 7 Ιουνίου 2024, η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη, η οποία θα πραγματοποιήσει τριήμερη επίσκεψη στις Περιφερειακές Ενότητες Ηρακλείου και Λασιθίου, επιβεβαιώνοντας τις πληροφορίες της «Π».
Το αναλυτικό πρόγραμμα της επίσκεψης:
Τετάρτη 5/6
- 11:30 Σύσκεψη στην Περιφέρεια Κρήτης
- 19:00 Εγκαίνια Αρχαιολογικού Μουσείου Αγίου Νικολάου, Λασίθι
Πέμπτη 6/6
- 10:00 Χαιρετισμός της υπουργού στο σεμινάριο «Cultural Heritage School 3»,
- Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου
- 12:00 Σύσκεψη για το Δικταίο Άντρο, στο Οροπέδιο Λασιθίου 17:00 Αυτοψία στο Καστέλλι Ηρακλείου
Παρασκευή 7/6
- 10:00 Σύσκεψη για την ΟΧΕ Μινωικών Ανακτορικών Κέντρων, στην Περιφέρεια Κρήτης
- 13:00 Σύσκεψη στον Δήμο Ηρακλείου για την Προγραμματική Σύμβαση για τα Ενετικά Τείχη.